«Шешендік өнер»
2 «а»
Түсінік хат
«Ақыл ойлап білген сөз
Бойыңа жұқпас, сырғанар.
Ынталы жүрек сезген сөз
Бар тамырды қуалар».
(Абай)
Оқушыларды шешендік өнерге баулудың маңызы зор. Қазақ халқы шешендік өнерді аса құрметпен бағалағандықтан бастауыш сынып оқушыларын ата-баба ізімен шебер сөйлеу, тілдерін дамыта түсу, олардың үлгі-өнегелерін бойларына дарыту – басты мақсат.
Оқушылардың шешендік сөздерді меңгеру нәтижесінде сана-сезімі мен ақыл ой ұшқырлығы, сөз шеберлігі, дұрыс ойлау жүйесін қалыптасатын, төменгі сыныпта шығармашылық қабілетін арттыруға болады.
Бастауыш сыныптарда «шешендік сөздерді» оқытудың негізгі мақсаты - бастауыш сынып оқушыларының өз ойы мен пікірін еркін жеткізе алатын, жауаптаса алатын тұлға деңгейіне көтеру, яғни ұлттық шешендік сөйлеудің айла амалдарын шешендік өнердің сыр мен сымбатын, тапқырлықты, тақырыптық тәсілдерді қолдану бүгінгі ұрпақтың бойына сіңіру.
Бұл мақсатты орындау үшін мынадай міндеттер қойылады:
- Шешендік сөздер туралы білімдерін кеңейту, көп үйреніп, ізденудің арқасында шебер сөйлеуге жаттығу
-Би шешендердің сөздерін жаттап өсіп, жаңа ұғымдармен танысу.
-Оқушыларға берілген қысқаша мәтінді өз ойымен жалғастыра білуді үйреніп, танымдық, шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру.
«Шешендік сөздер» 1 сыныпта аптасына 1 сағаттан, жылдық жүктеме 33 сағат болады, ал 2,3,4 сыныпта аптасына 1 сағаттан, жылдық жүктеме 34сағаттан болады.
Бағдарламаның ерекшелігі:
Оқу нәтижесінде оқушылар өтілген материал шеңберінде тілдік қарым-қатынасқа түсе алады, яғни жағдаятқа байланысты сөйлеп, сол тақырып төңірегінде өз көзқарасын білдіре алумен қатар, қойылған сұрақтарға жауап беріп, өздері де сұрақ қоя алады. Сонымен қатар оқушылар өз қалаулары бойынша тақырып таңдай отырып, шығармашылық қабілеттерін шыңдайды. Қиялға ерік беріледі. Өз мемлекеті туралы құнды мағлұматтар алып, өмірде қолдана алады.
Бұл материалдары сабақ барысында өтіліп жатқан материалдарды нақтылау, оқушыларды пән сабақтарына қызықтыру және шығармашылық қабілеттерін арттыру, елжандылыққа тәрбиелеу үшін қажет.
Бағдарламаның мазмұндық бағыттары:
- оқушының тілін дамыту:
- мәтін арқылы танымдық қызығушылықтарын арттыру:
- шешендік сөздер туралы толық мағлұмат алу:
- қазақ халқының рухани байлықтарын тіл арқылы жеткізу, таныту:
- ана тілінен алған білімдерін пысықтау:
Бағдарламаның тиімділігі:
- ана тілін тереңдетіп оқытуға қажетті білім жүйеленген;
- бағдарлама мазмұны жұппен жұмыс істеуге бейімделген;
- бағдарлама күнтізбелік жоспардың негізгі үлгісі ретінде ұсынылды;
Күтілетін нәтиже:
-өз отанын шексіз сүйетін патриот тәрбиелеу;
-өз ойын еркін жеткізе алатын, сауатты сөйлеу жүйесі қалыптасқан тұлға қалыптастыру;
Шешендік сөздер факультатив курсының жоспары
2 сынып
№
|
Тақырыптары
|
Сағат саны
|
Мерзімі
|
1
|
Шешендік өнер тарихы
|
1
|
|
2
|
Шешендік сөздердің түрлері
|
1
|
|
3
|
Шешендік арнау
|
1
|
|
4
|
Шешендік толғау.
|
1
|
|
5
|
Шешендік дау
|
1
|
|
6
|
Құнды мұра, асыл қазына
|
1
|
|
7
|
Жиренше шешен
|
1
|
|
8
|
Қазына түбі- ақыл
|
1
|
|
9
|
Шешендік нақыл
|
1
|
|
10
|
Мақал-мәтелдегі шешендік
|
1
|
|
11
|
Шешендік жұмбақ
|
1
|
|
12
|
Киелі- жеті сан
|
1
|
|
13
|
Сөздің көркі – мақал
|
1
|
|
14
|
Өнер алды – қызыл тіл
|
1
|
|
15
|
Сөйлеу мәдениеті
|
1
|
|
16
|
Аңыз, әңгімелердегі шешендік
|
1
|
|
17
|
Қазақ шешендері
|
1
|
|
18
|
Қазақ билері
|
1
|
|
19
|
Қонақ күту туралы шешендік.
|
1
|
|
20
|
Елбасы Н.Назарбаевтың шешендігі.
|
1
|
|
21
|
Сөз патшасы-Абай.
|
1
|
|
22
|
Ата салтың- алтын қазынаң.
|
1
|
|
23
|
Өнер- таусылмас азық.
|
1
|
|
24
|
Туған тілім-тұғырым.
|
1
|
|
25
|
Жақсы сөз-жарым ырыс.
|
1
|
|
26
|
Ұлағатты сөздер.
|
1
|
|
27
|
Тыйым сөздер
|
1
|
|
28
|
Қыз балаға қырық үйден тыю
|
1
|
|
29
|
Қазақтың жағымды бейнедегі сөздері
|
1
|
|
30
|
Шынайы шешен- жарқын тұлға
|
1
|
|
31
|
Сөз өнері
|
1
|
|
32
|
Қорқыт ата әңгімелеріндегі шешендік
|
1
|
|
33
|
Нақыл сөздер
|
1
|
|
34
|
Тілдер туралы мағлұмат
|
1
|
|
35
|
Тіл құдыреті
|
1
|
|
36
|
Қазақ тілі –қазақ халқының ана тілі
|
1
|
|
37
|
Қазақстан Республикасының ұлттық мерекелері
|
1
|
|
38
|
Қазақ қонақжай халық
|
1
|
|
39
|
Салт- дәстүрлер
|
1
|
|
40
|
Шешендік өнер тарихы
|
1
|
|
41
|
Қазақ батырлары
|
1
|
|
42
|
Қазақ хандары
|
1
|
|
43
|
Қазіргі шешендіктің түрлері
|
1
|
|
44
|
Әйтеке бидің шешендігі.
|
1
|
|
45
|
Төле бидің шешендігі.
|
1
|
|
46
|
Қазыбек бидің шешендігі.
|
1
|
|
47
|
Жігітке жеті өнер де аз.
|
1
|
|
48
|
Тіл тағдыры-ел тағдыры.
|
1
|
|
49
|
Билік сөздер туындысы
|
1
|
|
50
|
Қазақтың шешендік өнері
|
1
|
|
51
|
Сөйлеу мәдениеті
|
1
|
|
52
|
Жұрт алдында сөйлеу
|
1
|
|
53
|
Сөздің құрлымы
|
1
|
|
54
|
Айтыс-ұлттық өнер
|
1
|
|
55
|
Аталар мұрасы- халық қазынасы.
|
1
|
|
56
|
Ұлағатты ұлттық ұғымдар
|
1
|
|
57
|
Түрлі ырымдар мен тыйымдар.
|
1
|
|
58
|
Мақал-мәтелдер
|
1
|
|
59
|
Жер ананы аялау, жер ана сөзінің мағынасын түсіндіру.
|
1
|
|
60
|
Тыйым, ырым сөздер.
|
1
|
|
61
|
Ұмытылған ұлт дәстүрлер.
|
1
|
|
62
|
Жақсы сөз- жарым ырыс.
|
1
|
|
63
|
Халқымыздың тәрбиелік дәстүрлері.
|
1
|
|
64
|
Аталар солай атаған.
|
1
|
|
65
|
Әнұранымыз мәңгі есімде сақталады.
|
1
|
|
66
|
Ел таңбасы елдігімнің белгісі.
|
1
|
|
67
|
Көк байрағым көгімде
|
1
|
|
68
|
Қорытынды сабақ
|
1
|
|
Шешендік сөздер факультатив курсының жоспары
2 сынып - 25, 5 блок
№
|
Тақырыптары
|
Сағат саны
|
Мерзімі
|
1
|
Шешендік өнер тарихы
|
1
|
|
2
|
Шешендік сөздердің түрлері
|
1
|
|
3
|
Шешендік арнау
|
1
|
|
Шешендік толғау.
|
|
4
|
Шешендік дау
|
1
|
|
5
|
Құнды мұра, асыл қазына
|
1
|
|
6
|
Жиренше шешен
|
1
|
|
7
|
Қазына түбі- ақыл
|
1
|
|
8
|
Шешендік нақыл
|
1
|
|
9
|
Мақал-мәтелдегі шешендік
|
1
|
|
Шешендік жұмбақ
|
|
10
|
Киелі- жеті сан
|
1
|
|
11
|
Сөздің көркі – мақал
|
1
|
|
12
|
Өнер алды – қызыл тіл
|
1
|
|
Сөйлеу мәдениеті
|
|
13
|
Аңыз, әңгімелердегі шешендік
|
1
|
|
14
|
Қазақ шешендері
|
1
|
|
15
|
Қазақ билері
|
1
|
|
Қонақ күту туралы шешендік.
|
|
16
|
Елбасы Н.Назарбаевтың шешендігі.
|
1
|
|
17
|
Сөз патшасы-Абай.
|
1
|
|
Ата салтың- алтын қазынаң.
|
|
18
|
Өнер- таусылмас азық.
|
1
|
|
Туған тілім-тұғырым.
|
|
19
|
Жақсы сөз-жарым ырыс.
|
1
|
|
Ұлағатты сөздер.
|
|
20
|
Тыйым сөздер
|
1
|
|
Қыз балаға қырық үйден тыю
|
|
21
|
Қазақтың жағымды бейнедегі сөздері
|
1
|
|
22
|
Шынайы шешен- жарқын тұлға
|
1
|
|
23
|
Сөз өнері
|
1
|
|
24
|
Қорқыт ата әңгімелеріндегі шешендік
|
1
|
|
25
|
Нақыл сөздер
|
1,5
|
|
Қорытынды сабақ
|
|
Шешендік сөздер факультатив курсының жоспары
3 сынып
№
|
Тақырыптары
|
Сағат саны
|
Мерзімі
|
1
|
Тілдер туралы мағлұмат
|
1
|
|
2
|
Тіл құдыреті
|
1
|
|
3
|
Қазақ тілі –қазақ халқының ана тілі
|
1
|
|
4
|
Қазақстан Республикасының ұлттық мерекелері
|
1
|
|
5
|
Қазақ қонақжай халық
|
1
|
|
6
|
Салт- дәстүрлер
|
1
|
|
7
|
Қазақ батырлары
|
1
|
|
8
|
Қазақ хандары
|
1
|
|
9
|
Қазіргі шешендіктің түрлері
|
1
|
|
10
|
Әйтеке бидің шешендігі.
|
1
|
|
11
|
Төле бидің шешендігі.
|
1
|
|
12
|
Қазыбек бидің шешендігі.
|
1
|
|
13
|
Жігітке жеті өнер де аз.
|
1
|
|
14
|
Тіл тағдыры-ел тағдыры.
|
1
|
|
15
|
Билік сөздер туындысы
|
1
|
|
16
|
Қазақтың шешендік өнері
|
1
|
|
17
|
Сөйлеу мәдениеті
|
1
|
|
18
|
Жұрт алдында сөйлеу
|
1
|
|
19
|
Сөздің құрлымы
|
1
|
|
20
|
Айтыс-ұлттық өнер
|
1
|
|
21
|
Аталар мұрасы- халық қазынасы.
|
1
|
|
22
|
Ұлағатты ұлттық ұғымдар
|
1
|
|
23
|
Түрлі ырымдар мен тыйымдар.
|
1
|
|
24
|
Мақал-мәтелдер
|
1
|
|
25
|
Жер ананы аялау, жер ана сөзінің мағынасын түсіндіру.
|
1
|
|
26
|
Тыйым, ырым сөздер.
|
1
|
|
27
|
Ұмытылған ұлт дәстүрлер.
|
1
|
|
28
|
Жақсы сөз- жарым ырыс.
|
1
|
|
29
|
Халқымыздың тәрбиелік дәстүрлері.
|
1
|
|
30
|
Аталар солай атаған.
|
1
|
|
31
|
Әнұранымыз мәңгі есімде сақталады.
|
1
|
|
32
|
Ел таңбасы елдігімнің белгісі.
|
1
|
|
33
|
Көк байрағым көгімде
|
1
|
|
34
|
Қорытынды сабақ
|
1
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
