Аккузова айнур абдыжалиловна
жүктеу/скачать 2,11 Mb. Pdf көрінісі
|
Аккузовой А.А., Диссертация
- Бұл бет үшін навигация:
- Мандельштам жер аударылды. Пастернак екі ай қамауда отырып шықты. Ахматованың
| Керей, Абылай хан
сынды ұлы тұлғалардың есімдерін кездестіруге болады. Сонымен қатар тарихи шындықты суреттеуде жазушы Мандельштам, Пастернак, Ахматова, Булгаков сынды тұлғалардың есімдерін пайдаланып, көркем шығарманың шынайылығын арттыра түскен. Мысалы: «Құдайым-ай, не боп барады бұ дүние. Мандельштам жер аударылды. Пастернак екі ай қамауда отырып шықты. Ахматованың үш жүз беттік кітабы отыз-ақ бет боп шықты. Енді – Булгаков . Тверь көшесінен бастап Театр алаңына дейін «Турбиндер күндеріне» артық билет сұрап жарты Мәскеудің сабылып жүргені кеше еді ғой. Үш жыл бойы қарапайым көрермен де, үкімет адамдары да тікелерінен тік тұрып қол соққан, шымылдықты он рет жаптырып, он рет аштырған, «біздің заманның ұлы драматургі – Булгаков!» деп театр ішін жарып жіберердей жаңғырта айғай сап тұрған көрермендерді үздік шығармаларынан қаулымен ажырату деген!..» [93] . Шындыққа жанасқан тарихи оқиғаларды суреттеуде, баяндауда бұндай шешімге бару арқылы жазушының аялық, тілдік білімін көруге болады. Академик Р.Сыздықтың сөзімен айтқанда, көркем шығарма тілі – күрделі, кыры мен сыры мол құбылыс. Өзінде тілдегі дәстүрлі қалыпқа сай келе бермейтін көптеген ерекшеліктерді де қамтиды. Сондықтан көркем тексті лингвистикалық талдау, бір жағынан, әдеби тілдің тарихи ерекшеліктерін ескеруге, екінші жағынан, жалпы тілдік (соның ішінде көркем тілдік) фактілер мен авторлық даралық кұбылыстарды айқын ажыратып, дұрыс бағалай білуге негізделеді [147, 10- б.]. Қорыта айтқанда, көркем шығармадағы нақты коммуникативтік мақсатты көрсететін тілдік бірліктерді талдау арқылы жазушының шеберлігін, өзіндік 133 стилін, өзгеден даралығын көруге болады. Жазушы Д.Исабеков шығармаларында жанрлық белгілерге байланысты ауызекі сөйлеу стилінің тілдік бірліктері (диалекті, варваризм, дөрекі сөз), тарихи сөз, көріктеу амалдарының түрлері (теңеу, эпитет, кейіптеу, метафора, метонимия, гипербола және т.б.) кездеседі. Десек те, бұндай тілдік бірліктерді талдау қашанда жазушы танымы мен мәдениетіне қатысты жасалады. Себебі ауыздан шыққан әрбір сөз оның иесінің тілдік және когнитивтік санасын, таным көкжиегін, мәдени деңгейін, ұлттық болмысын танытады. жүктеу/скачать 2,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|