Қалыптастырушы бағалауға арналған

   

 

 

 

 

 

 

Түйін кестесі: 

ЖОБА 

58 

 

Менің ойымша... 

 

 

Себебін былай түсіндіремін... 

 

 

 

Мына фактімен дәлелдей аламын... 

 

 

 

Былай қорытамын... 

 

 

 

 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

шығарма үзінділеріндегі кейіпкердің іс-әрекетін талдайды; 

- 

өз ойларын «Түйін» кестесін толтыру арқылы  тұжырымдайды. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Оқылатын шығарма  

ЖОБА 

59 

тақырыбы                                     

М.Шаханов «Нарынқұм зауалы» 

 

 

Оқу мақсаты

 

 

7.Т/Ж3.Көркем шығармадағы кейіпкерлердің типтерін 

жасалу тәсілдері тұрғысынан анықтау 

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

Білім алушы  



 

Кейіпкерлердің типтерін жасалу тәсілдеріне 

қарай анықтайды 



 

Кейіпкер бейнесін талдайды 

 

 

Жоғары деңгей дағдылары 

 

 

Тапсырма

 

Шығармадағы әке мен бала образын талдаңыз. Жасалу тәсілдерін анықтаңыз.   

Дереккөз: http://kitap.kz/reader/bota_narinkumz  

 

Әке 

Бала 

 

 

 

 

 

 

 

Жасалу тәсілдері 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

шығармадағы кейіпкерлердің типін жасалу тәсілдері 

тұрғысынан анықтайды; 

- 

шығармадан нақты дәлелдер келтіреді. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Оқылатын шығарма  

ЖОБА 

60 

тақырыбы                                                

М.Шаханов «Нарынқұм зауалы» 

 

 

Оқу мақсаты

 

 

7.А/И3. Шығармадағы көркемдегіш  құралдардың 

(символ, синекдоха, қайталау түрлері: эпифора, 

анафора, аллитерация, ассонанс, риторикалық 

сұрақ) қолданысын талдау

. 

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

Білім алушы  



 

Шығармадағы көркемдегіш  құралдарды 

анықтайды 



 

Көркемдегіш  құралдардың қолданылу 

ерекшелігін талдайды 

 

Жоғары деңгей дағдылары  

 

Тапсырма

 

Шығармадағы  көркемдегіш    құралдардың  (символ,  синекдоха,  қайталау  түрлері: 

эпифора,  анафора,  аллитерация,  ассонанс,  риторикалық  сұрақ,  т.б.)  қолданысын 

талдаңыз.  

Дереккөз: http://kitap.kz/reader/bota_narinkumz  

 

Мысалдар 

р

и

тор

и

к

алық 

сұр

ақ

 

аллите

р

ац

и

я 

ме

тафо

р

а 

қ

ай

талау

 

си

н

ек

доха

 

Қолданудағы мәні 

Мына жолмен өткен жұрттың 

аузынан 

Махамбеттің жырын тыңдап жат 

енді. 

Мүмкін, сонда ұғынарсың 

қатеңді. 

 

 

 

 

 

 

Сенем, ертең оттыға отсыз 

күлмес деп, 

Тек тұлпарлар ғана алатын бас 

бәйгі 

Есектердің мойнында жүрмес 

деп. 

 

 

 

 

 

 

Иә, шындықтың ащы даңқы, 

Шындық үшін жалғыз түстім 

егеске. 

Ақындықтың басты шарты- 

Басты алса да, шындықты айту 

емес пе? 

 

 

 

 

 

 

- Ой, залым-ай, 

Жүзі қара залым-ай, 

Мұнша залым екеніңді қалай 

келгем танымай. 

 

 

 

 

 

 

ЖОБА 

61 

Өлімге сан жақын бардым, 

Қорғансыз боп көрінсем де жай 

көзге... 

 

 

 

 

 

 

 

 

Дескриптор

 

 

     

Білім алушы  

 

- 

үзінділердегі көркемдегіш құралдарды анықтайды; 

- 

көркемдегіш құралдарды ажыратады; 

- 

олардың қолданысын талдайды. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Оқылатын шығарма  

тақырыбы                                     

М.Шаханов «Нарынқұм зауалы» 

ЖОБА 

62 

 

 

Оқу мақсаты

 

 

7.А/И4. Шығармадағы оқиға желісін өзіндік көзқарас 

тұрғысынан дамытып жазу 

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

Білім алушы  



 

Оқиға желісін дамытып жазады 



 

Өзіндік көзқарасын білдіреді 

 

Қолдану  

 

 

Тапсырма

 

Өлең  жолдарын  қолданып,  оқиға  желісін  өзіндік  көзқарас  тұрғысынан  дамытып 

жазыңыз.  

Дереккөз: http://kitap.kz/reader/bota_narinkumz  

 

Жұлдыздай боп жанар алдан 

Ақындықта елден ерек басқа заң. 

Батырлығы жоқ адамнан  

Үлкен ақын шыққан емес ешқашан. 

 

Туған елім-арман, мұңым, 

Енді сені жетелейді жол қалай? 

Менің бассыз қалғандығым 

Сенің бассыз қалғандығың болмағай! 

 

Иә, шындықтың ащы даңқы, 

Шындық үшін жалғыз түстім егеске. 

Ақындықтың басты шарты- 

Басты алса да, шындықты айту емес пе? 

 

Өлімге сан жақын бардым, 

Қорғансыз боп көрінсем де жай көзге. 

Шындықты айтқан ақындардың 

Бірақ жолы болып еді қай кезде? 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

берілген үзіндідегі айтылған ой мақсатын түсінеді; 

- 

оқиға желісі бойынша өз көқарасын білдіріп жазады. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Оқылатын шығарма  

тақырыбы                                     

М.Шаханов «Нарынқұм зауалы» 

ЖОБА 

63 

 

Оқу мақсаты

 

7.Б/С4. Әдеби шығарманың эстетикалық құндылығы 

туралы шағын сыни шолу жазу 

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

Білім алушы  



 

Шығарманың эстетикалық құндылығын 

анықтайды 



 

Сыни шолу жазады 

 

Жоғары деңгей дағдылары 

 

Тапсырма

 

Шығарманың  эстетикалық  құндылығы  неде?  Өз  ойыңызды  жинақтай  отырып, 

шағын сыни шолу жазыңыз (120-150 сөз). 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

шығарманың эстетикалық құндылығын анықтайды; 

- 

  шағын сыни шолу жазады.  

- 

  сөз көлемін сақтайды. 

 

Оқылатын шығарма  

тақырыбы                                             

Медетбек Темірхан «Тәуелсізбін» өлеңі 

 

 

Оқу мақсаты

 

 

7.Т/Ж4.Көркем шығармадағы кейіпкер бейнесін ашып, 

үзінділерді  жатқа айту 

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

Білім алушы  



 

Кейіпкер бейнесін ашады 



 

Көркем шығарма үзіндісін жатқа айтады 

 

Қолдану    

 

1-тапсырма 

Кейіпкер бойынан асқақ рух пен өрлік аңғарыла ма? Автор тарих өткелдерін, қазақ 

халқының бейнесін қалай сипаттайды? Ойыңызды дәлелдер арқылы жеткізіңіз.  

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

өлең жолдарындағы кейіпкер бейнесін ашады;  

- 

дәлелдер келтіреді; 

- 

кейіпкер бойындағы асқақ рух пен өрлікті анықтайды. 

2-тапсырма 

Шығарманың өзіңізге ұнаған бөлігін жатқа айтыңыз. 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

шығарма үзіндісін жатқа айтады; 

- 

үзіндіні мәнерлеп оқиды. 

 

Оқылатын шығарма  

тақырыбы                                       

Медетбек Темірхан «Тәуелсізбін» өлеңі 

 

ЖОБА 

64 

 

Оқу мақсаты

 

 

7.А/И3. Шығармадағы көркемдегіш  құралдардың 

(символ, синекдоха, қайталау түрлері: эпифора, анафора, 

аллитерация, ассонанс, риторикалық сұрақ) қолданысын 

талдау 

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

 

Білім алушы  



 

Шығармадағы көркемдегіш  құралдарды 

анықтайды 



 

Көркемдегіш  құралдардың қолданылу 

ерекшелігін талдайды 

 

Жоғары деңгей дағдылары   

Тапсырма 

Берілген  өлең  жолдарындағы  көркемдегіш  құралдарды  анықтап,  қолданысына 

талдау жасаңыз. 

 

...Қалай жүрем 

Темірден 

Соғып шыдам, 

Төзімді... 

Көріп едім бәрін мен 

Ойып алды көзімді. 

 

Қалай жүрмін - 

құламай!- 

Қазды менің түбімді. 

Сөз айтып ем - 

Шыдамай!- 

Қырқып алды тілімді. 

 

Қай жерде мен тайқып ем?!- 

Сынап тағы бағымды - 

ойымды мен айтып ем, 

отқа салды жанымды. 

Кеуіп қалды таңдайым, 

Көтеріп ем басымды 

Қақ айырылды маңдайым!-... 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

көркемдегіш құралдарды анықтайды; 

- 

шығармадағы қолданысына талдау жасайды. 

 

 

 

 

 

Оқылатын шығарма  

тақырыбы                                             

Медетбек Темірхан «Тәуелсізбін» өлеңі 

 

ЖОБА 

65 

 

Оқу мақсаты

 

 

7.Б/С3. Шығарманы ұлттық құндылық тұрғысынан 

талдап, әдеби эссе жазу  

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

 

Білім алушы  



 

Шығарманы ұлттық құндылықтар тұрғысынан 

талдайды 



 

Әдеби эссе жазады 

 

Жоғары деңгей дағдылары  

1-тапсырма 

Өлеңде  қазақ  ұлтына  тән  қандай  ұлттық  құндылықтар  көрініс  тапқан?  Мысалдар 

келтіріңіз. 

______________________________________________________________________ 

______________________________________________________________________ 

______________________________________________________________________ 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

шығармадағы қазақ ұлтына тән құндылықтарды анықтайды; 

- 

өз ойын мысалдар келтіре отырып талдайды. 

 

2-тапсырма 

Өлеңде көрініс тапқан ұлттық құндылықтармен сабақтастыра отырып, "Тәуелсізбін, 

тәуелсізбін мен бүгін..."тақырыбында әдеби эссе жазыңыз.

 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

тақырып бойынша әдеби эссе жазады. 

- 

әдеби эссе құрылымын сақтайды; 

- 

шығармадағы ұлттық құндылықтармен байланыстырады. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Оқылатын шығарма  

тақырыбы                                       

Т.Әбдіков «Қонақтар» 

 

ЖОБА 

66 

 

Оқу мақсаты

 

 

7.Т/Ж1.Әдеби шығарма сюжетінің құрамдас 

бөлшектерін талдау 

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

Білім алушы  



 

Шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін 

талдайды 

 

Білу және түсіну 

Жоғары деңгей дағдылары  

 

 

 



 

 

Тапсырма

 

Берілген  эпизодтарға  талдау  жасап,  ондағы  басты  ойды  анықтаңыз.  Қандай  өзекті 

мәселе алға тартылған? 

 

1) – Бос сөз сөйлемеңдер! Әке жолын қуса, мына менің жолымды қусын! Ие болсын мына 

қара шаңыраққа! 

   

2) – Жастардың бәрі сол, Ереке, – деді Абыл күрсініп. – Менің әлгі кішкентайым, Құдай-

ау,  немене  дейді...бірдеңе  боламын  дейді.  "Мені  бақпайсың  ба?"  –  десем,  хе-хе-хе, 

"Бақпаймын", – дейді.  

 

3) – Ой, көке-ай, мені бір баласырап барады деп ойлайсың ба? Орыс мектебінің жоқ екенін 

айтып отырмын ғой. Әйтпесе... 

 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

шығарма сюжеті бойынша басты мәселелерді анықтайды; 

- 

үзінділерді талдай отырып, өз көзқарасын білдіреді.  

 

 

 

ЖОБА 

67 

Оқылатын шығарма  

тақырыбы                                       

Т.Әбдіков «Қонақтар» 

 

 

Оқу мақсаты

 

 

7.А/И1. Шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді 

салғастыру 

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

Білім алушы  



 

Шығарма эпизодтарын талдайды 



 

Кейіпкерлер бейнесін  салыстырады 

 

Қолдану  

 

Тапсырма

 

Шығарма эпизодтары бойынша «Үш қадам» кестесін толтырыңыз. 

 

1-қадам 

2-қадам 

3-қадам 

Шығарма эпизодтарында 

көтерілген мәселелерді 

анықтаңыз 

Қазіргі таңда бұл мәселелер 

өзекті бола ала ма? 

Неліктен? 

Әке мен бала әңгімесінің 

жараспау себебі... 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

шығармадағы мәселелерді анықтайды;  

- 

мәселелерді қазіргі күнмен салыстырады; 

- 

кейіпкерлер бейнесін салыстырады. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ЖОБА 

68 

Оқылатын шығарма  

тақырыбы                                       

Т.Әбдіков «Қонақтар» 

 

 

Оқу мақсаты

 

 

7.Т/Ж3.Көркем шығармадағы кейіпкерлердің типтерін 

жасалу тәсілдері тұрғысынан анықтау 

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

Білім алушы  



 

Кейіпкерлердің типтерін жасалу тәсілдеріне 

қарай анықтайды 



 

Кейіпкер бейнесін талдайды 

 

Жоғары деңгей дағдылары  

 

 

 

Тапсырма 

Шығарма кейіпкерлерінің типтерін жасалу тәсілдері тұрғысынан анықтаңыз. 

  

Кейіпкерлер 

Кейіпкерлердің типтерін 

жасалу тәсілдеріне қарай 

топтастыру 

Шығармадан дәлелдер келтіру 

Ерғабыл 

 

 

 

 

 

 

 

Сапабек 

 

 

 

 

 

 

 

Тома 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жеңісбек 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

кейіпкерлер типін жасалу тәсілдері тұрғысынан анықтайды; 

- 

әр кейіпкерге талдау жасайды; 

- 

шығармадан дәлелдер келтіреді. 

 

 

ЖОБА 

69 

Оқылатын шығарма  

тақырыбы                                       

Т.Әбдіков «Қонақтар» 

 

Оқу мақсаты

 

7.А/И4. Шығармадағы оқиға желісін өзіндік көзқарас 

тұрғысынан дамытып жазу 

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

Білім алушы  



 

Оқиға желісін дамытып жазады 



 

Өзіндік көзқарасын білдіреді 

 

Қолдану  

 

 

Тапсырма

 

«Ерекең  жаңа  қаз  тұрған  балаша  тәлтіректей  көтерілді.  Аяқ  -  қолы  шидей.  Жаулықтай 

үлкен ақ орамалының шетімен көзін сүртті. Сапабек балаларды өзіне қаратқан мұғалімдей 

жастар жағын көзімен шолып өтті.» Шығармадағы Ерғабыл ақсақалдың жайы сізге қалай 

әсер етті? Баланың ата-ана, туған жер алдындағы азаматтық парызына не жатады?  Өзіндік 

көзқарасыңызды білдіріп, оқиға желісін өзге қырынан дамытып жазыңыз.  

______________________________________________________________________ 

______________________________________________________________________ 

______________________________________________________________________ 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

оқиға желісін дамытып жазады; 

- 

өзіндік көзқарасын білдіреді. 

 

 

Оқылатын шығарма  

тақырыбы                                       

Т.Әбдіков «Қонақтар» 

 

Оқу мақсаты

 

7.Б/С3. Шығарманы ұлттық құндылық тұрғысынан 

талдап, әдеби эссе жазу 

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

Білім алушы  



 

Шығарманы ұлттық құндылықтар тұрғысынан 

талдайды 



 

Әдеби эссе жазады 

 

Жоғары деңгей дағдылары 

 

 

Тапсырма 

Шығарманы  ұлттық  құндылық  тұрғысынан  талдап,  «Ата-ананың  қадірі» 

тақырыбында әдеби эссе жазыңыз (120-180 сөз). 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

шығарманы ұлттық құндылықтар тұрғысынан талдайды; 

- 

"Ата-ананың қадірі" тақырыбында әдеби эссе жазады. 

- 

сөз көлемін сақтайды. 

Оқылатын шығарма  

тақырыбы                                       

А.С.Пушкин «Ескерткіш»

 

ЖОБА 

70 

 

Оқу мақсаты

 

 

7.Т/Ж2.Әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты 

гуманистік тұрғыдан талдау 

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

Білім алушы  



 

Шығармадағы тұлғалық болмысты танытатын 

жолдарды анықтайды 



 

Кейіпкер бейнесін гуманистік тұрғыдан талдайды 

 

Жоғары деңгей дағдылары  

 

 

Тапсырма

 

Шығармада тұлғалық болмыс қалай көрінеді? Өлең жолдарынан мысалдар келтіріп,  

кейіпкер бейнесін гуманистік тұрғыдан талдаңыз. Үзіндіні негізге алыңыз. 

 

Халқыма сүйікті ұзақ болар жерім- 

Туғыздым өлеңіммен мейірлерін, 

Жыр етіп тар заманда еркіндікті, 

Мархабат пақырларға тілегенмін. 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

өлеңдегі тұлғалық болмысты танытатын жолдарды анықтайды. 

- 

автор ойы арқылы тұлғалық болмысты анықтайды; 

- 

гуманистік тұрғыдан талдайды. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Оқылатын шығарма  

тақырыбы                                       

А.С.Пушкин «Ескерткіш»

 

 

 

ЖОБА 

71 

Оқу мақсаты

 

7.А/И2. Эпикалық, поэзиялық, драмалық шығармадағы 

автор бейнесін анықтау 

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

Білім алушы  



 

Шығармадағы автор бейнесін анықтайды 



 

Автор бейнесін талдайды 

 

Жоғары деңгей дағдылары 

 

Тапсырма 

«Дабысым ұлы Россияға кетер жалпақ, 

Тіл біткен жүрер менің атымды атап.» - деген жолдардағы ақынның асқақ үнінен не 

байқадыңыз? Автор бейнесін талдаңыз. 

_______________________________________________________________________ 

_______________________________________________________________________ 

_______________________________________________________________________ 

_______________________________________________________________________ 

 

 

Дескриптор

 

 

Білім алушы  

 

- 

шығармадағы автор бейнесін анықтайды; 

- 

автор бейнесін талдауда ойын дәлелді түрде жеткізеді. 

 

 

 

 

ЖОБА 

72 

Оқылатын шығарма  

тақырыбы                                       

А.С.Пушкин «Ескерткіш»

 

 

Оқу мақсаты

 

 

7.Т/Ж4.Көркем шығармадағы кейіпкер бейнесін ашып, 

үзінділерді  жатқа айту 

 

Бағалау критерийі  

 

 

 

Ойлау дағдыларының 

деңгейі 

Білім алушы  



 

Кейіпкер бейнесін ашады 



 

Көркем шығарма үзіндісін жатқа айтады 

 

Қолдану  

 

Тапсырма 

Өлеңдегі кейіпкер бейнесін сипаттаңыз.

 

Көркем шығарма үзіндісін жатқа айтыңыз. 

 

Жоқ, өлмен, жаным жасар өлеңімде, 

Шірімей, жасаңғырар денем мүлде. 

Бар болса жалғыз ақын ай астында, 

Ардақтап қасиеттер мені әр күнде. 

 

Дабысым ұлы Россияға кетер жалпақ, 

Тіл біткен жүрер менің атымды атап, 

Славян елдерінің әр ұрпағы, 

Қазіргі тағы тұңғыс, қырда қалмақ... 

 

Дескриптор

 

Білім алушы  

 

- 

өлеңдегі кейіпкер бейнесін сипаттайды; 

- 

көркем шығарма үзіндісін жатқа айтады.