Алматы қаласы білім басқармасы
Жаңа тақырыпты бекіту. 10 мин(10%)
жүктеу/скачать 1,3 Mb.
|
металдар-технологиясы-Дауенова-Г.О-УМКД
- Бұл бет үшін навигация:
- 14. Үйге тапсырма беру. 2 мин(2%) О. Сыздықов,Б.Оразбаев Конструкциялық материалдар технологиясы Оқытушы
| 12. Жаңа тақырыпты бекіту. 10 мин(10%)
Бекітілген тақырып бойынша оқушылардың сұрақтарына жауап беру 13. Сабақты қорытындылау. 2 мин (2%) Оқушылардың білімін бағалау. 14. Үйге тапсырма беру. 2 мин(2%) О. Сыздықов,Б.Оразбаев Конструкциялық материалдар технологиясы Оқытушы: Дауенова Г.О. Теміркөміртекті құймалар Теміркөміртекті құймалар- (болат пен шойын)- заманауи техниканың ең маңызды металл құймалары болып табылады. Шойын мен болат өндірісі көлемі жағынан басқа металдардың барлығын бірге қосып алғаннан 10 есе артық екен. Теміркөміртек күй диаграммасы болат пен шойыннан тұратын теміркөміртекті құймалардың негізін ашып көрсетеді. Теміркөміртек күй диаграммасын ең алғаш 1868 жылы Чернов ашқан болатын. Ол болатта критикалық нүктелер болатынын және олардың көміртекке байланысты болатынын анықтаған. Теміркөміртек диаграммасы темірден бастап көміртекке дейін таралуы керек. Темір көміртекпен бірге химиялық байланыс түзеді: цементит . Әр тұрақты химиялық байланысты компонент, ал диаграмманы бөлік түрінде қарастыруға болады. Тәжірибеде көміртек қоспасының бар металдық құймаларды қарастырғандықтан, күй диаграммасының темірден бастап көміртектің үлесіне тиесілі цементиттің химиялық байланысына дейінгі бөлігін қарастырамыз. Темір-цементит күй диаграммасы мына суретте көрсетілген. 1.1-сурет темір-цементит күй диаграммасы Теміркөміртекті құймалардың компоненттері мен фазалары Теміркөміртекті құймалардың компоненттері болып темір, көміртегі және цементит табылады. 1.Темір-ақшыл-күміс түстес өтпелі металл. Жоғары балқыту температурасына ие-1539o С 5o С. Қатты күйінде темір екі түрлі модификацияда болуы мүмкін. Полиморфтық ауысулар 911 o С және 1392 o С болады. 911 o С төмен температурада көлемі центрленген кубтық тор түрінде болады. 911 мен 1392 o С температура интервалында тұрақты болып табылады, оған қыры центрленген кубтық тор ие. 1392 o С-дан жоғары темір көлемі центрленген кубтық тор болып табылады және немесе жоғары температуралы деп аталады. жоғары температуралы модификация жаңа аллотропиялық түр көрсетпейді. 911 o С критикалық температурасындағы ауысуын деп, ал 1392 o С-де ауысуын А4. деп белгілейді. 768o С төмен температурада темір ферромагнитті, ал жоғары температурада парамагнитті.Темірдің 768o С Кюри нүктесін А2 деп белгілейді. Техникалық таза темір жоғары емес қаттылыққа (80 НВ), беріктікке (беріктік шегі-– , ал аққыштық шегі- ) және жоғары пластикалық (салыстырмалы ұзаруы- , ал салыстырмалы қысқаруы- ) ие. Дәннің үлкендігіне қарай қасиеттер өзгеруі мүмкін. Темір жоғары серпімділік модулімен сипатталады, ол құймаларда да болады және бұл құймалардан жасалған жабдықтар жоғары қаттылықта болады. Темір көптеген элементтермен ерітінді түзеді: металдармен- орын басу ерітіндісі, көміртегі, азот және сутегімен- енгізу ерітіндісін түзеді. 2.Көміртегі бейметалдарға жатады. Полиморфтық ауысуы бар, түзілу шарттарына байланысты гексагональды кристалдық тор түріндегі графит(балқу температурасы 35000С, беріктігі-2,5 г/см3) немесе күрделі кубтық тор түріндегі алмаз формасында( балқу температурасы-5000 0С) болады. Темірдің көміртегімен құймасында көміртегі қатты темір қомылған ерітінді күйінде және химиялық байланыс-цементит түрінде, сонымен қатар графит түріндегі бос күйде(сұр шойын) болады. 3.Цементит(Fe3C)- темірдің көміртегімен химиялық байланысы(темір карбиді), 6,67 % көміртегін құрайды. Аллотропиялық ауысуларды өткізбейді. Цементиттің кристалдық торы осьтері бір біріне қисайған октоэдр қатарынан тұрады. Цементиттің балқу температурасы нақты шешілмеген (1250, 1550o С). Төмен температурада цементит әлсіз ферромагнитті, 217o С температурада магниттік қасиетін жоғалта бастайды екен. Цементит жоғары қаттылыққа ие (800HB-дан жоғары шыныны жеңіл тырнайды ), бірақ төмен тіпті нөл шамасындағы пластикалығы бар. Мұндай қасиеттер кристалдық тор түзілуін қиындатады. жүктеу/скачать 1,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|