Ақпаратты өңдеу форматтары

Модельді уақыт факторына байланысты динамикалық және статистикалық деп екі топқа жіктеуге болады.

Объект - информатиканың негізгі ұғымдарының бірі. Ол информатиканың әр саласына байланысты әр түрлі ұғымды білдіреді:

- Ақпарат көзі бола алатын кез келген түсінік (зат, құбылыс, абстракция). Объекті анықтау үшін оның аты және басқаларынан ажыратып алуға болатын өзіндік қасиеттері болуы тиіс;

- Объект реляц. мәліметтер базасында сақталатын нақты процесс, құбылыс, зат жайлы мәліметтік элемент. Оған кесте, сұраныс, форма, басылым түсініктері кіреді;

- Операция жүйелердегі (Wіndows, DOS) объектер – бума (папка), файл, бағдарлама, құжат, жарлық, т.б.;

- Компьютер бағдарламаларындағы объект – өңделуге тиіс мәлімет элементі. Оған айнымалылар, сандар, жиымдар (массивтер) кіреді.[3][4]

- Математикалық объект — кез келген математикалық теорияда, мәселелерде, есептерде немесе пайымдауларда қарастырылатын жиын, кеңістік, дене, пішін, нүкте, түзу, т.б.[5]

Субъект (лат. subjectum — бастауыш) — Болмысты тану мен өзгертудің қайнары ретіндегі индивид немесе топ; белсенділікті жеткізуші. Субъект индивид немесе топ іс-әрекетті танудың және өңдеудің негізі ретінде; іс-әрекеттік белсенділіктің тасымалдаушысы. Осы қарекет процесінде объектінің нақты, іс жүзіндегі өзгеруі субъектінің қарекеті соған негізделіп реттелетін субъектідегі бейнелерге барабарлығының, болмысқа сәйкестігінің критерийі болып табылады;

Модельдеу – бұл информатика және информациялық технологиялар курсындағы тақырып, оны оқи отырып, қиын шешілетін және мүлдем шешуге келмейтін есептерді компьютерсіз-ақ шешуге болатынын көрсетеді. Бұл модельдеу және оптимизация түріндегі есептер. Берілген тақырыпты оқу түсінікті есептерден басталады, мысалы, физикалық үрдіспен модельдеу. Физикалық деп модельдеуді санауға болады, шынайы объектіге оның көшірмесі сәйкес келеді, зерттегеннен кейін модельден жүйенің қасиеті және құбылыс негізгі теория объектісіне көшіріледі. Кез-келген практикалық ќолданбалы есептердің шешілуі барлық уақытта зерттеумен, кейбір объектілерді (материалдық/ақпараттық) түрлендірумен, басқарумен байланысты.

Демек, модельдеу мақсатының табиғаты екіжақты: бір жағынан зерттеу есебіне байланысты объективтілігі, қызығушылыққа, қызметтік мотивке тәуелді түзетілетініне байланысты субъективтілігі . Бір объект үшін бір субъекттің түрлі есептерді шешуіне және модель-деу мақсатына байланысты бірнеше модель құруы мүмкін.

Оң сандар тура, кері және қосымша кодтардың барлығында да бірдей болып, таңбасы 0 санымен белгіленетін сол санның екілік кодтары тізбегімен бейнеленеді.

Мысалы: Ондық сан түрінде жазылуы: Екілік кодтар түрінде жазылуы:

27 екілік жүйесін алып қарайтын болсақ, 11011 тура кодқа тең болады. Біздің берілген санымыз оң болғандықтан мән разряды 0. Осы санның екілік жүйесін 8дік битке толтырып жазу керек, оның ен біріншісі мән разряды болып табылады. Ол мына түрде жазылады: 27:00011011т.к. Ал енді кері коды мен қосыьша кодтарды қарастырып көрейік, кері кодта нөлдерді бірге, ал бірлерді нөлге айналдырамыз, бірақ мән разрядына тиіспейміз. Сонда 27:01100100 к.к, ал қосымша кодта ең соңғы разрядына бірді қосамыз, онда 27:01100101қ.к.

Бүтін ондық санды екілік санау жүйесіне ауыстыру үшін осы санды екіге бөлу қажет.Алынған бөліндіні екіден кіші болғанша бөлінеді.Нәтижесінде соңғысынан бастап барлық қалдықтарды жазу қажет.

Ондық бөлшектерді екілік санау жүйесіне ауыстыру.

Ондық бөлшек сандарды екіліксанау жүйесіне ауыстыру үшін оны екіге көбейту бүтін бөлікті іздеу керек.

Пирамидті сұрыптау Дж. Уи¬льям¬с ғалымымен 1964 жылы ұсынылды. Бұл алгоритм массивтің кез келген элементтерін сұрыптауға арналған; оған қажетті қосымша жады көлемі берілген деректерге тәуелді емес. Алгоритмнің жұмыс істеу уақыты –орташа жағдайда, және ең жаман жағдайда және ең үздік жағдайда бірдей болады.

•Пирамида — екілік ағаш, мұнда әр элементтің мәні астында тұрған элементтің мәнінен үлкен немесе оған тең болады.

•Ағашты кез келген элементтермен толықтырып, оны пирамидаға айналдырып жеңіл түрде сұрыптауға болады.

•Пирамиданың ең үлкен мәні пирамиданың ең жоғары сатысынды тұрады.

•Шыңдағы, яғни, ең улкен элементті, алып тастаймызда нәтижеде шығатын массивтың ең соңына қоямыз.

•Шыңдағы элементтің орнына ең төменгі сатыдағы элементті қоямыз.

•Пирамиданы қалыптастырамыз (жаңадан сұрыптаймыз).

•Қалған элементтердің ішіндегі ең үлкен элементті тағыда пирамиданың шыңына қоямыз. Тағыда оны алыпт тастаймызда массивтің соңғы элементтің алдынғы позициясына қоямыз

•Пирамида қосымша орын алусыз бастапқы массивте сақталады. Пирамидының көлемі кішірее бере, ол массивтің кішірек бөлігіне ие бола береді, ал нәтиже пирамидадан бос қалған орындарға массивтың аяғынан бастап жазыла береді.

Шелл әдісі қосулар әдісінің жақсартылған нұсқасы. Шелл әдісінің алгоритмі екі негізгі амалдың көп рет қайталанудан тұрады:

• бір ереже бойынша массивтің кейбір элементтерін біріктіру

• біріктірілген элементтер арасында әдеттегідей қосу әдісімен сұрыптау

Бірінші кезеңде жеткілікті улкен қадамды кіріс жиынның элементтері топталады. Мысалы, барлық 1000-ші элементтер, яғни топтар құрастырылады

Қосып сұрыптау әдісінің дамыған түрі Шелл әдісі болып табылады, басқаша оны аралығы азаятын қосып сұрыптау деп аталады. Біз алгоритмді жалпы түрде қарастырмаймыз, тек сұрыпталатын массив элементтерінің саны 2 санының дәрежесі болып табылады. 2n элементтерінен тұратын массив үшін алгоритм келесі түрде орындалады. Бірінші фазада массивтің барлық элементтерінің сыңарының арасы 2(n-1) болатындай қосып сұрыптайды. Еінші фазада алынған массивтің элементтері сұрыпталады, олардың арасы 2(n-2) болады. Осылай элементтердің арасы бірге тең болғанша фазалар сұрыпталады және соңғы қосып сұрыптауды орындамаймыз.

Позициялық және позициялық емес санау жүйелері

Сандарды атау және жазу ережелері мен әдістерінің жинағын – санау жүйесі деп атайды.

Санау жүйесі позициялық емес және позициялық болып екіге бөлінеді.