Ќараѓанды мемлекеттік медицина академиясыныњ
Өкілдері Тудыратын аурулары
жүктеу/скачать 302 Kb.
|
Протозология
Қарапайымдылардын негізгі кластарына сипаттама Саркодиналар класы (Sarcodinа) Саркодиналар класына 10000-ға жуық түрлер жатады; олар негізінен теңіздерде, тұщы суларда және топырақтарда кездеседі. Бұлар - ең қарапайым жануарлар. Олардың денесі бір ғана жасушадан тұрады, цитоплазмасы жіктелмеген, бір немесе бірнеше ядролары болады Саркодиналарда қабықша (пелликула) болмайды, сондықтан олардың денесінде тұрақты пішін жоқ. Грекше берілген «саркос» сөзі «плазма» дегенді білдіреді. («Плазма» дегеніміз қоймалжың сұйықтық немесе жасуша ішіндегі цитоплазма.) Сондықтан саркодиналар класын «плазмалылар» деп атайды.. Дене пішіні түрақсыз, козғалу органоидтары болып жалған аяқтары саналынады. Жалған аяқтары қозғалу мен қатар жемтікті қармау қызметін де атқарады. Ауыз қуысы болмайды, жасушаға заттардың енуі және жасушадан заттардың сыртқа шығарылуы денесінің кез келген жері арқылы жүзеге асады. Жиырылғыш вакуольдері - біреу. Көбеюі негізінен жыныссыз жолмен — жасушаның 2-ге бөлінуі арқылы жүреді. Осы типтің өкілдері әр түрлі бактериялар, қарапайымдылар және біржасушалы балдырлармен қоректенеді. Демек олар гетеротрофтарға жатады. Олар суда еріген оттегіні бүкіл денесімен сіңіру арқылы тыныс алады. Зиянды заттар ерітіндісін цитоплазмадағы жиырылғыш вакуоль арқылы сыртқа шығарады . Ортаның колайсыз жағдайында циста түзеді. Кейбір түрлерінде жасушасының сырты әкті қаңқамен қапталған (сәулелі өрмекаяк, қошқармүйіз көпірме). Қаңқалары немесе бақалшақтары әктен түзілген саркодиналардың қалдықтарынан топырақ әктенеді, мұндай қалдықтар тау жынысын түзуге қатысады. Паразитті түрлері адамда және жануарда ішек ауруларын тудырады. Мысалы дизентериялық амеба адамның тоқ ішегінде дизентерия (кантышқақ) ауруын тудырады. Бұл кластың өкілдері: Амеба (Аmoedinа).отряды. жүктеу/скачать 302 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||