«Қарағанды қаласының білім бөлімі» мм «Жалпы білім беретін №77 мектеп-балабақша кешені» кмм
жүктеу/скачать 2,42 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Пайдаланылған әдебиеттер: 1. «Ұшқан ұя» Бауыржан Момышұлы 2. М.Мырзахметұлының Бауыржан жайлы пікірі Секция 2. Елдік пен ерліктің киесіндей, батырлық пен батылдықтың иесіндей тау тұлға БАТЫР АТАМЫЗҒА ТАҒЗЫМ Окимбаева А.Е., тарих пәнінің мұғалімі, Жалпы білім беретін №77 мектеп-балабақша кешені «Мен – қазақпын» деген әр азаматтың, еліміздің ертеңі деп үміт күтіп отырған жас ұрпақтың санасына ерлік пен батылдықтың, мұқалмас ерік-жігердің мәңгілік үлгісі болып сіңірілген, ХХ ғасырдың ең жарқын тұлғасы деп баға берілген, Ұлы Отан соғысының даңқты жауынгері, әскери қолбасшы, Кеңес Одағының Батыры - Бауыржан Момышұлы туралы толғау – үлкен мәртебе. Қарша жауған оқтың астында, ерлік пен ездік қатар түскен кезеңде ата-бабаларымыз – Қобыланды, Алпамыс батыр жырларын жаттап өскен Бауыржан Момышұлы атамызға соғыс жылдары батырлықтың неше түрін көрсетсе де Батыр атағы берілмей, тек 1990 жылдың 12 желтоқсанында 80 жасқа толу құрметіне Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың қолымен тапсырылған екен. Бұл – Бауыржан Момышұлының «Әділет қашанда жеңеді, ол кешіксе де келмей қоймайды» деген қанатты сөзінің ақиқатқа айналғанын көрсетеді. Сонымен бірге, айналайын Тәуелсіздік жылдары батыр атамыздың есімін ұлықтау ісі қолға алынып, бар өмір жолын жете тани түстік десем, артық айтпағаным. Содан болар: Айтылады тарихтың тағы сыны, Оның дауысы – қазақтың намыс үні. Тәуелсіздік – атаусыз қалған ерлер, Тәуелсіздік – Бауыржан Момышұлы! – деген жыр жолдарының еріксіз ойға түскені. Ерлігімен, елдік биік адамгершілік тұлғасымен елінің еркесіне айнала білген тау тұлғаны әдеби тілде де, ауызекі тілде де «Баукең» деп 62 атайтынын білеміз. Баукеңнің сан қырлы қадір-қасиетін бір мақала ауқымына сыйдыру, әрине мүмкін емес. Баукең жайлы шығарылған төрт сериялы фильмде де батыр атамыздың барлық қыры толық ашылды деп айта алмаймыз. Сол себепті мен Баукеңнің «Отаның үшін отқа түс, күймейсің» деген аталы сөзін басшылыққа ала отырып, Отан соғысында көрсеткен ерлік жолына үңіліп, келешек ұрпаққа тағы бір үлгі етсем деймін. Өйткені, оның адамгершілік жолымен шыққан биігіне сөз де, көз де жетпейтінін жақсы білем. Оған бір мысал, сонау 1941-дің күзінде Мәскеуді қорғау жанталасқа ұласқан шақта әйгілі Левитанның радиодан қазақ жауынгерлерінің жаппай ерліктері туралы хабарлап жатқан тұста, сол Мәскеуден келген өкілдің Баукеңнің жеке басының ерлігіне сонша тәнті болып, кетер кезде Баукеңді батыр атағына ұсыну үшін құжаттарын қаттап беруін сұрайды ғой. Сонда қайталанбас нар тұлғамыз Мәлік Ғабдуллиннің құжаттарын жинап әкеліп берген екен. Ал жан алып, жан беріскен қанды қасап ұрыс даласында жеке басының қаһармандық ерлігімен, әскери шеберлігімен жаудың бетін қайтару, сеніп берілген жауынгерлерін бес мәрте жау қоршауынан аман- есен алып шығу, әрине, айтуға ғана оңай. Белгілі жазушы А.Бектің «Арпалыс» повесін Мәскеуді қорғау үшін арпалысқан сан ұлт өкілдерінің арасынан біздің Бауыржан атамызға арнағаны сондықтан болса керек. Бұл шығарманың сонымен бірге бірнеше тілге аударылғаны да кеудеге мақтаныш сезімін ұялатады. Ал соғыстан кейін әлемге аты мәшһүр Куба көсемі Фидель Кастроның Баукеңмен кездесуді өзіне үлкен мәртебе санап, атамыздың ұрыс жүргізу әдістерін өз елінің қорғанысының әдістемесіне айналдырғаны неге тұрады [1,8]. Баукеңнің жауынгерлік іс-қимыл әрекеттерді ширақ та әбжіл іске асыра отырып ұрыстан шығу, шегініс жасай отырып тұтқиылдан шабуылдау, жауды алдарқату арқылы ішке еніп кету секілді соғыс әдіс-тәсілдері, сонымен бірге ол ойлап тапқан «ошақты», «икемді қорғаныс» сынды ұғымдардың соғыс өнерінде пайдалануы баға жетпес құндылықтар болып табылады. Жаудың шебіне ішкерілей ене отырып ұрыс жүргізу, әрине тәуекелді қажет етсе де, соғыс тәжірибесінде оны ұтымды пайдаланудың пайдасы орасан екенін дәлелдеп шыққан екен. Бұдан басқа, әскери педагогика мен әскери психология бағытында да қалдырған баға жетпес мұраларын зерттеу – бөлек тақырып. Иә, барлық саналы өмірін ерлік бесігінде тербете білген Баукеңнің «еңку-еңку жер шалған» жорық жолдарында ең есте қалатын кезеңі ол – Мәскеу түбіндегі шайқас. Жалпы осы жерде 207 рет ұрысқа қатысып, жаужүрек жауынгерлерін 27 рет шабуылға бастап кірген, бұрын-соңды соғыс тарихында кездеспеген тактикалық маневрлер жасап, әскери өнерге сан қилы жаңалықтар енгізген Баукеңнің ерен еңбегі заманымыздың заңғар жазушысы, өзі де сол от пен оқтың астынан келген Әзілхан Нұршайықовтың «Ақиқат пен аңыз» романында кеңінен суреттеліп берілген. Мұнда роман-диалог кейіпкері қаһарман гвардия полковнигі Бауыржан Момышұлының ешкімге ұқсамайтын азаматтық, ерлік тұлғасы 63 шынайы мүсінделеді. Баукеңнің балауса жастық шағынан бастап әскери шыңдалу кезеңі, Ұлы Отан соғысының отты жылдары мен кейінгі ұлағатты өмірі толық қамтылып баяндалады. Романда айтылғандай, шені небары аға лейтенант бола тұрып 1073 атқыштар полкінің батальон командирі міндетін атқарған Бауыржан Момышұлы бір қысылтаяңда жауынгерлерімен бірге дивизиядан алыстап кетіп Волокалам тасжолында күші анағұрлым басым жау әскерімен бетпе-бет келеді. Баукеңдей комбаттың дарынды басшылығының арқасында соғыстың бастапқы кезеңінде қарсы келгенді 3 сағаттан аса шыдатпаған немістер 3 күн бойы бір қадам алға баса алмаған екен жүктеу/скачать 2,42 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|