III бӛлім. Дағдарыстағы адамға кӛмек кӛрсету Суицидті алдын алуға болатын процесс. Адам қарама-қайшылыққа толы, ӛмір
мен ӛлімнің арасында күмәндана ойланады. Дағдарыстағы адам кӛмек қолын
созғандарды қабылдауға дайын болады. Қарым-қатынасқа деген қажеттілік
сақтала береді. Сананың тарылуына байланысты қарым-қатынастың бастамасы
сыртқы әлемге тәуелді болып келеді. Суицидтік дағдарыстан шыққан
жағдайлардың барлығында адамға сыртқы әлемнің кӛмегі тигені айнымас факт.
Суицидтік тәуекелді анықтауға арналған әдістемелердің тізімі. Тәуекел тобын жасақтау және балалар арасындағы эмоционалды
бұзылуларды анықтауға (суицидтің белгілерін ерте анықтау) арналған:
1. Балаларда суицидтік бейімділікті анықтау (А.А.Кучер, В.П.Костюкевич).
2. «Сіздің суицидке бейімділігіңіз» тесті (З.Королева).
3. Күйзеліс деңгейін анықтаудың әдістемесі (В.А.Жмуров).
4. Суицидтік тәуекел сауалнамасы (Т.Н.Разуваеваның модификациясы).
Тәуекел тобы үшін анағұрлым нақтырақ диагностикалық зерттеулерді
жүргізу қажет:
1. Патохарактерологиялық сауалнама (Личко).
2. Фрустрациялық толеранттылық тесті (Розенцвейг).
3. Суицидтік тәуекел сауалнамасы.
4. Әлеуметтік-психологиялық бейімделу сауалнамасы (Роджерс–Даймонд).
5. Мазасыздық деңгейін ӛзіндік бағалау шкаласы (Спилбергер-Ханин).
6. Агрессивтілік сауалнамасы (Басс-Дарк). Суицидтік факторлар кешені
айқын жасӛспірімдер үшін қосымша Сильвердің «Оқиғаның суретін сал»
проективтік тесті, аяқталмаған сӛйлемдер (С.И. Подмазина) әдістемесін
ұсынуға болады.
7. Жалғыздық шкаласы (Д. Рассел, Л. Пепло, М. Фергюсон).
Тәуекел деңгейін бағалау үшін: 1.
Суицидтік тәуекел сауалнамасы (ОСР).
2.
Суицидтік тәуекелге бару картасы (жасӛспірімдерге арналған
модификация Л.Б.Шнейдер).
3.
Суицидтік тәуекелді бағалау шкаласы (Патерсон).
4.
Үмітсіздік шкаласы (Бек).
