Арнайы бөлім 1 Жеке жылу орталығы (жжо)

0

mihailov godografi

-1,5
-1
-0,5

-0,1
0

0,5
1

-0,2

-0,3
2.8 - сурет. Михайлов годографы
Нәтижесінде жүйе орнықты, теңдеуіміз үш дәрежелі, Михайлов
годографы квандранттар санын сағат тілінің бағытына қарсы кезекпен өтіп
жатыр.


2.7.4 ЖЖО температурасын реттеудің MATLAB жобалау ортасында
орнықтылыққа зерттеу.
MATLAB жобалау ортасы

Matlab
-
бүгінгі таңдағы кең таралған, автоматтандырылған

математикалық есептеулер жүйесі. Онда көптеген математикалық есептеулер
тек дайын функцияларды пайдалану жолымен шешіледі. Бұл жүйе жалпы
матрицаларға амалдар қолдануға негізделгендіктен оның аталуы «MATrix
LABoratory», яғни «матрицалық лаборатория» сөзінен келіп шыққан. Бұл
жүйе 70 – жылдарда С.В.Молер тарапынан ойлап табылған және ол сол кезде -
ақ үлкен есептеу машиналарында қолданыла бастаған. Ал 80 – жылдардың
басында MathWorks. Inc фирмасында Джон Литтл IBM PC Macintosh дербес
компьютерлер үшін PC Matlab версиясын жасады.
Matlab бүкіл адамзат тарихындағы математикалық есептеулер
саласындағы барлық әдістерді қамтиды және күшті есептеу жүйесі болып
табылады. Бұл жүйенің артықшылығы, яғни құрамына енетін функцияларды
(мәтін түрінде жазылған М - файлдар және С түрінде жазылған бағдарламалар
арқылы) өзгертуге, қосымшалар енгізуге болады. Сондай - ақ сандық
есептеулерден басқа графикалық функциялармен (екі өлшемді, үш өлшемді)
орындауға болады.
Matlab жүйесінің мүмкіндіктері өте үлкен және оларды толық сипаттап
жазу қиынға түседі. Сол себепті олардың тек негізгі, көп қолданылатын
мүмкіндіктерін атап көрсетеміз.

1.
Математикалық есептеулер саласында: матрицалық, векторлық,

логикалық операциялар; элементарлық және арнаулы функциялар.
55

2.

Сандық әдістер саласында: дифференциялдық теңдеулерді шешу;

интегралдарды есептеу, сызықтық емес алгебралық теңдеулер түбірін табу;
бірнеше айнымалы функцияның минумымын табу; бір немесе көп өлшемдік
интерполяция.

3.
Бағдарламалау саласында: 500-ден астам математикалық

функциялар; екілік және мәтіндік файлды ендіру және шығару; С және
Фортран тілінде жазылған бағдарламаларды пайдалану; Matlab тілінде
жазылған бағдарламаларды С және С++ тілдеріне автоматты түрде өткізу.

4.
Визуалдау және графика саласында; екі және үш өлшемдік

графиктер сызу; мәліметтерді визуалдық сараптама жасау және анимация.

5.
Matlab мүмкіндіктерін кеңейтетін қосымша пакеттер. Simulink -

виртуалдық приборларды пайдаланып процестерді модельдеу; математикалық
есептеу пакеттері; сигналдар мен кескіндерді өңдеу пакеттері; қаржылық
есептеулерді шешу; карталар мен географиялық мәліметтермен жұмыс істеу.
Бұл қосымша пакеттері.
Matlab әртүрлі пайдаланушыларға әртүрлі облыстарда
математика, машина жасауда және ғылыммен жұмыс жасауда стандартты
аспап ұсынады.

2.7.5 Simulink пакеті ортасында жүйені орнықтылыққа зерттеу

2.9-сурет. Жеке жылу орталығының температурасын реттеу нақты

модельдерінің бейнесі

Мұндағы:

Step – сатылы сигнал генераторы, PI controller – біздің

таңдаған ПИ реттеуішіміз , transfer fcn – орындаушы механизм , Gain –
реттеуші клапан, transfer fcn1 және transport delay реттелетін объект, Gain1,2 –
температура датчиктері , Scope – виртуалды осцилограф.

56

Scope виртуалды осцилограф

арықылы біз жүйенің келесідей

орнықтылығын көре аламыз.

2.10 – сурет. Жүйенің орнықтылық көрінісі.