Алу жолдары және табиғи көздері

Ароматты көмірсутектерді негізінен тас көмірді құрғақ айдау арқылы алады. Ол үшін тас көмірді 900-1000⁰С ауа қатыстырмай қыздырады. Нәтижесінде құрғақ қалдық кокс, газдар мен тас көмір смоласы алынады. 1м³ газдың құрамында 30 г бензол және 10 г толуол болады. Смола құрамында бензол, толуол, ксилол, фенолдар, көп ядролы ароматты көмірсутектер және гетероциклді қосылыстар болады.

Бензол молекуласын алудың көптеген синтетикалық жолдары бар:

1.  Алкандар оксидті катализатордың қатысуында циклдену және дегидрогендеу реакцияларына түсіп, арендер түзеді:

B)H₃C-(CH₂)₆–CH₃ C₆H₄CH₃CH₃     (Cr₂ O₃ кат.қатысында)

3CH₃-C≡CH(1,3,5) C₆ H₃ (CH₃)₃

4. Бензой қышқылының тұздары сілтімен қосып айдау арқылы бензол алады:

C₆H₅COONa+NaOHC₆H₆ +Na₂CO₃

5. Бензол гомологтарын галоген туындылардан Вюрц-Фиттиг (1864) реакциясы бойынша жеңіл алады:

C₆H₅Br+2Na+BrC₂H₅→C₆H₅-C₂H₅+2NaBr

6. Бензол гомологтарын алудың маңызды әдісі Фридель-Крафтс-Густавсон реакциясы (1877):

C₆H₅-CO-CH₃+2H₂→C₆H₅-C₂H₅+H₂O

Тотықсыздану реакциясы қышқылдық ортада мырыш амальгамасының қатысуында жүреді.