Ас қорыту физиологиясы



бет2/6
Дата28.11.2023
өлшемі478,18 Kb.
#193921
1   2   3   4   5   6
Байланысты:
Ас орыту физиологиясы

Ащы ішек ас қорыту жолының ең ұзын бөлігі. Ол 12-елі ішек, аш ішек және мықын ішек болып бөлінеді. Ащы ішек қуысына бауырда түзілетін өт және ұйқы безінің сөлі құйылады. Ащы ішекке өткен жын ішек сөлімен, өтпен және ұйқы безінің сөлімен жақсы араласып, біркелкі қоймалжың затқа – химусқа айналады. Ішекке бөлінген сөлдердің құрамындағы ферменттердің әсерімен ащы ішекте қоректік заттар пәрменді қорытылады да, пайда болған ыдырау өнімдері ішектің қабырғасы арқылы сорылып, қан мен лимфа арқылы денеге сіңеді.

  • Ащы ішек ас қорыту жолының ең ұзын бөлігі. Ол 12-елі ішек, аш ішек және мықын ішек болып бөлінеді. Ащы ішек қуысына бауырда түзілетін өт және ұйқы безінің сөлі құйылады. Ащы ішекке өткен жын ішек сөлімен, өтпен және ұйқы безінің сөлімен жақсы араласып, біркелкі қоймалжың затқа – химусқа айналады. Ішекке бөлінген сөлдердің құрамындағы ферменттердің әсерімен ащы ішекте қоректік заттар пәрменді қорытылады да, пайда болған ыдырау өнімдері ішектің қабырғасы арқылы сорылып, қан мен лимфа арқылы денеге сіңеді.

Тоқ ішек бүйеннен, жиек ішектен (күйіс малында – қимадан, жылқыда – қартадан), тік ішектен тұрады. Мұнда ащы ішектен келіп түскен ферменттер мен мұндағы алуан түрлі микроағзалардың әсерімен қорытылып үлгерілмеген қөректік заттар ыдырайды.

  • Тоқ ішек бүйеннен, жиек ішектен (күйіс малында – қимадан, жылқыда – қартадан), тік ішектен тұрады. Мұнда ащы ішектен келіп түскен ферменттер мен мұндағы алуан түрлі микроағзалардың әсерімен қорытылып үлгерілмеген қөректік заттар ыдырайды.
  • Асқорыту жолында қорытылмаған азық қалдығы тоқ ішек бойымен жылжи отырып, қоюланып, тығыздалып, нәжіске айналады да, тік ішекке өтеді. Осы нәжіс массасын сыртқа шығаруды қамтамасыз ететін күрделі рефлекстік нәжіс бөлу – дефекация (латын тілінде faecis – тұнба, қою қалдық деген мағына береді) деп атайды. Бұл құбылыста екі кезең байқалады. Афференттік – дефекацияға мұқтаждық тудыру және эфференттік – нәжіс шығару.
  •  

Асқорыту сөлдері

Тәуліктік бөлінетін мәлшері

рН

Құрамы

Сілекей

50-2 000 мл

5,6-7,6

Су және амилаза

Қарын сөлі

2,0-3,0 л

1,49-1,8

Тұз қышқылы, су, липаза, лизоцим, пепсин

Панкреатин сөлі

600-700 мл

8,6-9,0

Су, амилаза, липаза, фосфотаза, трипсин, химотрипсин және т. б. ферменттер

Өт

500-1200 мл

5,6-8,5

Су, билирубин, холестерин, май, май кышкылы, лецитин, холин және т. б.

Аш ішек сөлі

1 000 мл

5,05-7,07

Су, сахараза, лактаза, жуық энтерокиназа, липаза, рибонуклеаза және т.б.

Тоқ ішек сөлі

270-1 550 мл

6,1-7,31

Су



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет