әрекет жасауға кірісті. Сөйтіп, Кенесары қозғалысын Ресей әскерлерінің қуатты күші басып тастады. Кенесары қозғалысы Орта Азия хандықтарынан мардымды көмек ала алмай, патша әскерлерінің қысымымен 1846 жылы орта ж үзден үлы жүз қазақтарына қарай — оңтүстікке ойысты. Бұл арада қазіргі Қырғызстанның жеріне келіп, оларды жаулап, өз әскерлерінің күшін нығайтуға әрекет жа- сады. А та-мекен үшін арпалысқан Ер Манастың ұрпақтары айтулы Кенесары әскерімен соғысты. Сол арпалыстың бірінде қозғалыс көсемі К е несары колға түсіп, қаза тапты. Кенесарының дара түлғасын біржақты бағалау дұрыс емес. Оның бойын- да үлылықпен бірге қаһарлы қатыгездік те болды. ШОҚАН УӘЛИХАНОВ
1835-1865 ж.ж. Шоқан — Абылай ханның шөбересі. 1835 жылы туған. Әкесі Шыңғыс сүлтан өз үлын ата-баба дәстүрімен тәрбиелеп, оң-солын тани бастаған бала Шоқаннан жеті атасын білуді талап етті. Шоқан, шын мәнінде, өзінің шыққан тегін жаттап өсті, атақты Абылай ханның шөбересі екенін, түп атасы сонау әйгілі Шыңғысханнан тарайты- нын да мақтан етті. Ол, әсіресе, “Есім ханнан қалған ескі ж ол” заңын айрықша бағалады. Есім ханнан соң Барақ хан, Құйыршақ хан, Орыс хан ата-бабаларын ардақ- тап, әулеттерінің негізін қалаған Шыңғыс ханды аса құрмет түтты. Академик В .В. Бартольд “Ақылы асқан әрі тағы Шыңғыс хан өзіне мүрагер тандаудан жаңылыспай Үгедейді қалады” деп жазады. Сол жүрек калауымен тандаған Үгедейі Шыңғыс хан өлген сон, да қырық жыл бойы империяны билеп-төстеп тұрды. Абылай хан қайтыс болтан соң оның тағына Ш оқанның атасы Уәлі отырды. Бірақ ол ел көңілінен шықпаған хан болды. Шоқанның әж есі Айғ- аным ақылды әйел еді. Бірнеше шығыс тілдерін білген. Уәлі өлгеннен кейін
