салт-санасын сақтап, өн ерін де үрпақтан-ұрпакка ж еткізіп отырған. Қ ож ек ең н ің ғажайып дарыны саз өнерінде адам жанының нәзік қылын шертетін, түрлі бояуға толы табиғат- тың да тылсымымен үндесететін әуенм ен дараланып көрінеді. Балалык шақтан бойына дарыған ата-бабалардың інжу-маржан өнерін асыл туын- дыларымен толықтырып, қазақ даласының қым-қиғаш тұрмыс-тіршілігінің қиын-қыстау күндерін де басынан кешіреді. Сол халықтық қайғы-қасірет, үлттык оянуы оның әр шығармаларының өн-бойында азаматтық үн болып, дабыл қағып тұрады.
122
Қожеке заманында туған өлкесінің өкпесін Ресей империясының тепкісі өшіріп, көкірегін қорлық пен азап, зұлымдық пен зомбылық басып, басына ауыр күндер туды. Қайта-қайта шапқан ата жау жоңғар әлегінен есін неді жиған халықты Ресей отаршылары еңсе көтертпей, жан-жақтан езе баста- ды. Малый да, жанын да сақтап отырған ж ерін алып, өрісін тарылтып, өздерін құмға, шөлге қарай тықсыртып жатты. Осындай әділетсіздікке қар- сы үнін шығармалары арқылы ж еткізген сазгер Қ ож ек е өз заманының нағыз күрескері еді. Асанбай АСКАРОВ
КЕН ЕС АРЫ Қ А С Ы М О В
1802-1847 ж.ж. Кенесары Қасымов — 1837-1847 жылдардағы халық қозғалысының көсемі, Абылайдың немересі. Халық қозғалысының басшысы ретінде хан- дықтың бірегей жүйесін орнатуға тырысты. XIX ғасырдың бірінші ширегінде-ақ Ресейдің патша үкіметі кең сахара- дағы хандық билікті жойып, сұлтандық билікпен шектеді. Бұл жарлық хан әулетінен тарағандардың құқықтары мен артықшылықтарына шектеу қой- ды. Оған хан мирасқорлары арасында қарсылық көрсету басталды. Ол кезде Орта Азияда сонау Шыңғысханның билік құрған заманынан бастап, хан
