жағдайлар өсіріп, оларды өзгелерден дараландыра түседі. Сол қоғамдык қимыл-істің алдыңғы сапында өзінің ақыл-ойымен, өнерімен өзгелерді со- ңынан ерте білген ж еке тұлғалар болған.Ү нді еліне дар абоз атанған Тұранны ң сондай адал перзенті Ақбар. Ол адамдарды тегін е, тіліне, нәсіліне, дініне қарап бөлген жоқ. Тұла бойындағы талантын да әскери іске арнаған еді. Жалпы алғанда, моғолдар Үндістанның мемлекет болып өсіп өркендеуіне көп ізгілікті игі істер жасады... МУХАММЕД ХАЙДАР ДУЛАТИ
Мұхаммед Хайдар Дулати немесе Мырза Мұхаммед Хайдар аталатын ба бамыз 1499 жылы Тәшкенттегі Мухаммед Хусейннің шаңырағында дүниеге келген. Мухаммед Хусейн аласапыран бір замандарда Жетісудан Тәшкент- ке көш уге м әж бүр болған көрінеді. М ұхаммед Х усейн түркі әлем індегі әйгілі Б олатш ы -Д улати екінш іден тараған. Бірінші - Худайдат Дулати Шығыс Түркістан тарихында елеулі үлесі бар адам. Хусейнніц өзі көрнекті әмірш ілердің қатарында. Мұхаммед Хайдардың анасы - Хуб Нигар ханым Ж үнісханның қызы, Шыңғысханның Шағатайынан тараған ұрпақтың бірі. М ырза Хайдардың бабалары - Ш ағатайдың тұқымдарына тиесілі жеңілдіктер мен игі жағдайларға ие болған тархандар Кейінгі хандар да бүл артықшылықты жалғастырып келді. Мырза Хайдардың кейбір аталарыныц мыктылығы сонша, Қашқарияны дербес билеп тұрған. Сондай азулы да аса
Үлы Тұранның Ү лдары 91 айлалы атасының бірі — Болатшының бауыры Қамар-ад-дин еді. Мухаммед Хайдар Дулати бүкіл әлемге атағы шықкан көрнекті фило соф , тарихшы, әдебиетш і әрі мемлекеттік қайраткер. Оның Шығыс Түркістан, Жетісу, жалпы қазақ мемлекетінің тарихы туралы “Тарихи-ра- шиди” атты классикалық еңбегі біздің баға жетпес қазынамыз.
