Құйрығы жок, жалы жок, кұлан қайтып күн көрер, Аяғы жоқ, қолы жоқ, жылан қайтып күн көрер!?— деп қалың халықтың қамын ойлап күңіренген Асанқайғы халық есінде абыз, философ, ақын бо- лып, жүрегінде мәңгі жатталып калған. Оның бар ғұмыры халықпен біте қайнасып өтті. Халық қамын, елінің ертеңін ойлап, қабырғасы қайысып, үнемі мұңға батып жүретіндіктен замандастары оны Асан атына “қайғы” дегенді қосып, Асан-қайғы атап кеткен. XV ғасырда Алтын Орда ханының к ең есш ісі, сосы н Қ азанда Үлық- М ұхаммедтің ықпалды билерінің бірі болған. К ейін шау тартқан егде 7 -1 5 7 4
98 ________ Асанбай АСКАРОВ шағында Дешті Қыпшаққа қайтып оралады. Мұнда ол қазақ хандығының іргетасы қалануына белсене ат салысады. Қазақ руларының Әбілхайыр хандығынан бөлінуін жақтайды. Ж әнібек пен Керей хандары Оңтүстік жаққа емес: Нәлет біздің жүріске Еділ менен Жайықтың Бірін жазға жайласаң, Бірін қысқа қыстасаң Ал қолыңды маларсың Алтын менен күміске, — деп батысқа, Жайық пен Ж ем бойына қоныстануға үгіттейді. Ал, кейбір деректерге қарағанда, ол Ж ән ібек к е Қырым түбегі мен Қаратеңіз жағалауындағы кең даладан жырақтап кетпеуді де кеңес етеді. Ол өз халқының келеш егін керемет көрегендікпен болжай білген. Ежелгі скиф, қыпшақ даласынан безбендер деп зар қылады. Бірақ оның зарын естіп, ақыл-кеңесін елең қылмаған қазақ хандығын құрушылар жаңа хандықтың мекен тұрағына Шу мен Сарысу өзенінің ара- лығын таңдайды. “Ел бірлігін нығайтыңдар, халық ауы збірлікті болса, мемлекеттік билік те берік болады, ондай ел ешкімге есе беріп, жеңілмейді” деп насихат етуден жалықпайды.
