жіберген жендеттердің қолынан қайран ер қапыда қаза табады.
Үлы ақын Махамбетше айтқанда, “Қара қазақ баласын, көзінен тізіп қор
қылған, хан мен ақ сүйек ата дұшпандар” халықты аяусыз қанап, тонағаны-
на қарсы шыққан бұл көтерілістің маңызы зор болды.
Ал, оның жеңіліс табуының себебі көтеріліс жан-жақтағы елді мекенге
ұласпай тек бір ғана тұйықталған аймақтағы қозғалыс болып қалды. Ресей
империясы қазақтардың еркін, дербес өмір сүруін қаламады. Олар үшін
елдің жер-жерде, бөлшектеніп, үдере көшіп жүргені тиімді еді.
К ерек д есең із, әр бір шала сауатты қазақтың тағдыры да солардың
қолында болды. “Аузы қисық болса да байдың баласы сөйлесін” дегеннің
бір куәсі сол, жоғарыда айтқандай, Исатай Таймановты шекаралық комис
сия
ш еш імімен
түрмеге
жаба
салды.
Мұндай
әділ етсіздік
пен
зорлық-зомбылық күн өткен сайын, тіпті, шектен шығып жатты.
1836-1837 жылғы бұл көтеріліс 1790 жылы Сырым Датов қол бастаған
қазақ халқының бостандық пен бақыт жолындағы күресінің үзілмеген жал-
ғасы болып табылды. Ержүрек Сырым тыныш жатқан ел ішіне ойран салған
казак әскерлерінің сойқан істерін II Екатеринаға әлденеше рет ескертіп,
хабар жіберген еді. Алайда, қазақ шаруаларының бұл арыз-тілегіне Ресей
құлақ аспады. Бұдан соң Сырым Датов секілді ақ сұңқардай сойылды сар-
баздар сайланып, құтырған казак әскерлеріне қарсы қалың халық көтерілді.
Ашуыма көп тисең,
Өзекті жанға бір өлім
Орданды талқан қылып шабармын, - деп, Исатай мен Махамбет
сынды ерлер өлеңімен үрандатып, атой салды.
ҚҮРМАНҒАЗЫ САҒЫРБАЙҮЛЫ
1818-1889
ж. ж.
Тұран өлкесі өз жерінің қазы на- байлығымен, ғана емес, әлемді аузына
Достарыңызбен бөлісу: |
