нақтылы жағдайда қолдана білудің қисынды тәсілдерін меңгереді. Заттардың сан
алуандығы мен бірлігі, бір-бірімен шарттастығы, құрамы мен қасиеттеріндегі
қайшылықтары, санның сапаға ауысуы туралы ғылыми кӛзқарастар қалыптасады.
ОҚУ МАТЕРИАЛЫНЫҢ ОРНАЛАСУЫ ЖӘНЕ БЕРІЛЕТІН БІЛІМНІҢ КӚЛЕМІ.
Оксидтер, негіздер, қышқылдар және тұздар туралы алғашқы ұғымдар қалыптасуының үш
кезеңі бар. Бірінші кезеңде бұл заттардың құрамы мен кейбір химиялық қасиеттері атом-
молекулалық ілім тұрғысынан түсіндіріледі. Екінші кезең периодтық заң және периодтық
жүйе, заттың құрылысы ӛтілгеннен кейін басталады. Әр класқа жататын заттардың
химиялық байланыстарының түрлері, кристалл торлары және қасиеттері электрондық
теорияның тұрғысынан қарастырылады. Үшінші кезеңде (9 сынып) бейорганикалық
қосылыстар туралы ұғымдар электрон-иондық кӛзқарастармен байытылып дамиды.
Оқушылардың білімі жаңа сатыға кӛтеріледі. Үш кезеңге сәйкес оксидтер, негіздер,
қышқылдар және тұздар туралы берілетін білімнің кӛлемі мен орнын келтіреміз.
12 – кесте.
Бейорганикалық қосылыстар жӛніндегі білімнің кӛлемі және реті
Білімнің түрі
Тақырыбы, сыныбы
1
2
Оксидтер
Құрамы
Анықтамасы
Жіктелуі
Аталуы
Физикалық
қасиеттері
Химиялық қасиеттері
а) сумен
ә) қышқылмен
б) сілтімен
Алынуы
Қолданылуы
Қорытындылау
Дамуы
Қышқылдар
Құрамы
Жіктелуі
Аталуы
Физикалық қасиеттері
Химиялық
қасиеттері
а) индикаторға
әсері
ә) металмен
б) металл оксидімен
в) негізбен
г) тұзбен
Алынуы
8-сн. Оттегі. Оксидтер.Жану
8-сн.
8-сн. Металл оксиді,
бейметалл оксиді
8-сн.
Бейорганикалық қосылыстар
негіздік, қышқылдық және амфотерлі оксидтер
8-сн. Бейорганикалық қосылыстар: а) ұлттық
ә) халықаралық
8-сн. Оттегі. Оксидтер. Жану
9-сн.
Жеке элементтерді оқығанда
8-сн. Су. Негіздер.
Ерітінділер
8-сн. Сутегі. Қышқылдар. Тұздар
8-сн. Су. Негіздер. Ерітінділер
8-сн. Оттегі. Оксидтер
8-сн. Бейорганикалық қосылыстар
9-сн. Жеке элементтерді оқығанда
8-сн. Барлық тақырыптарда
9-сн.
8-сн. Арнайы тақырыпта
8–9-сн. Атом-молекулалық ілім, электрондық теория, электролиттік
диссоциациялану теориясы
8-сн. Сутегі. Қышқылдар. Тұздар
9-сн. Электролиттік диссоциациялану
8-сн.
Атом-молекулалық теория
9-сн. Электролиттік диссоциациялану теориясы
8-сн. Сутегі. Қышқылдар. Тұздар. Бейорганикалық
қосылыстардың маңызды кластары
8-сн. Сутегі. Қышқылдар. Тұздар
2
8-сн.
8-сн. Су. Негіздер.
Негіздер
Анықтамасы
Жіктелуі
Аталуы
Физикалық қасиеттері
Химиялық қасиеттері
а) индикаторға әсері
ә) қышқылмен
б)бейметалл оксидімен
в) тұзбен
г) қыздырудың әсері
ғ) сумен
Алынуы,
қолданылуы
Тұздар
Құрамы
Анықтамасы
Жіктелуі
Химиялық қасиеттері
а) суға қатынасы
ә) қышқылмен
б) сілтімен
в) тұзбен
Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары
Су. Негіздер.
Бейорганикалық қосылыстар кластары
8-сн. Негіздер. Ерітінділер
9-сн. Электролиттік диссоциациялану теориясы
8-сн. Су. Негіздер.
Бейорганикалық қосылыстар кластары
8-сн. Су. Негіздер. Ерітінділер
8-сн.
9-сн. Электролиттік диссоциациялау
8-сн. Бейорганикалық қосылыстар кластары
8-сн.
8-сн. Сутегі. Қышқылдар. Су.
Негіздер
Бейорганикалық қосылыстар
9-сн. Электролиттік диссоциациялау
8 – 9-сн. Сутегі. Қышқылдар. Тұздар
Негіздер. Ерітінділер
Бейорганикалық қосылыстар
Электролиттік диссоциациялау
Оксидтер туралы алғашқы ұғым оттегінің қасиеттерін ӛткенде беріледі. Металдарға
және бейметалдарға жататын жай заттардың оттегімен тотығуының нәтижесінде күрделі
заттар – оксидтер түзіледі. Тәжірибелерді бақылау нәтижесінде оқушылар түзілген
күрделі заттар екі элементтен тұратыны, оның біреуі оттегі екені жӛнінде қорытындыға
келеді.
Бақылау нәтижелері кесте түрінде жазылады.
Жай аты
Заттар
символы
Сыртқы түрі
Тотығу ӛнімі, аты,
формуласы
Оксидтердің
күйі
түсі
Иісі
Мыс
Оттегі
Cu
О
2
Қатты, қызыл
Түссіз газ
Мыс (ІІ) оксиді
CuO
қатты
қара
жоқ
Алған білімді бекіту үшін оксидтердің химиялық формулаларын құруға
жаттығулар орындалады. Аталуы, формуласы және керісінше айналуы бойынша
химиялық диктант жазылады. Бұл арада оксидтердің химиялық қасиеттері
қарастырылмайды, генетикалық байланыстың бір буыны ғана
элемент
Достарыңызбен бөлісу: