Аргининнің әсерімен ағзадағы кальций алмасуы үшін жауап беретін қалқанша маңы

118
TUBEROSUS
гүлініңацетондағыспектрі 
TUBEROSUS
гүлініңацетондағы спектрі 
Сурет 3. Алматы 
HELIANTNUS 
TUBEROSUS
гүлініңгександағыспектрі 
Сурет 4.Ташкент 
HELIANTNUS 
TUBEROSUS
гүлініңгександағы спектрі 
Сурет 5.Алматы 
HELIANTNUS 
TUBEROSUS
гүлінің хлороформдағы спектрі 
Сурет 6.Ташкент 
HELIANTNUS 
TUBEROSUS
гүлінің хлороформдағы спектрі 
Сурет 7. Алматы 
HELIANTNUS 
TUBEROSUS
гүлінің бензолдағы спектрі 
Сурет 8. Ташкент 
HELIANTNUS 
TUBEROSUS 
гүлініңбензолдағы 
спектрі 
Кесте 2. 
Ультракүлгін спектрлерінің мәліметтері 
Үлгінің атауы 
Толқын ұзындығы, нм 
Интенсивтілігі, А 
Қосылыстың түрі 
1 
2 
3 
4 
Ташкент
 HELIANTNUS 
TUBEROSUS
гүлінің- 
хлороформдағы спектрі 
375 
0,402 
401 
0,544 
422 
0,664 
445 
0,749 
Каротиноидтар 
473 
0,615 
Каротиноидтар 
536 
0,105 
667 
0,087 
а- хлорофилл 
700 
0,083 
Ташкент 
HELIANTNUS 
TUBEROSUS
гүлінің-
бензолдағы спектрі 
375 
0,510 
 
400 
0,708 
 
424 
0,908 
 

119
445 
1,053 
Каротиноидтар 
474 
0,874 
Каротиноидтар 
534 
0,118 
 
667 
0,085 
а-хлорофилл
 
Ташкент 
HELIANTNUS 
TUBEROSUS
гүлінің-
гександағы спектрі 
378 
0,165 
 
398 
0,215 
 
423 
0,276 
 
446 
0,329 
Каротиноидтар 
472 
0,280 
Каротиноидтар 
539 
0,057 
 
665 
0,041 
а-хлорофилл
 
679 
0,050 
 
Ташкент 
HELIANTNUS 
TUBEROSUS
гүлінің-
ацетондағы спектрі 
378 
0,931 
 
400 
1,251 
 
423 
1,539 
 
447 
1,773 
Каротиноидтар 
475 
1,443 
Каротиноидтар 
665 
0,064 
 
Алматы 
HELIANTNUS 
TUBEROSUS
гүлінің- 
хлороформдағы спектрі 
400 
0,396 
 
425 
0,538 
 
445 
0,638 
Каротиноидтар 
475 
0,516 
Каротиноидтар 
535 
0,082 
 
665 
0,068 
а- хлорофилл
 
698 
0,064 
 
Алматы 
HELIANTNUS 
TUBEROSUS
гүлінің-
бензолдағы спектрі 
378 
0,422 
 
400 
0,514 
 
424 
0,610 
 
445 
0,673 
Каротиноидтар 
472 
0,557 
Каротиноидтар 
535 
0,131 
 
700 
0,104 
 
Алматы 
HELIANTNUS 
TUBEROSUS
гүлінің-
гександағы спектрі 
423 
1,282 
 
446 
1,667 
Каротиноидтар 
473 
1,437 
Каротиноидтар 
Алматы 
HELIANTNUS 
TUBEROSUS
гүлінің-
ацетондағы спектрі 
402 
0,354 
Каротиноидтар 
442 
0,444 
Каротиноидтар 
447 
0,508 
Каротиноидтар 
473 
0,418 
Каротиноидтар 
535 
0,081 
 
667 
0,064 
а- хлорофилл
 
698 
0,064 
 
2-кестеден көріп отырғанымыздай негізгі компоненттер құрамын: а- хлорофилл және 
каротиноидтарды (А дәруменін) құрайды. 
Алматы 
HELIANTNUS TUBEROSUS
гүлінің хлороформдағы толқын ұзындығы 445-
475 нм, интенсивтілігі 0,638-0,516 A,ал Ташкент 
HELIANTNUS TUBEROSUS
гүлінде 
хлороформдағы толқын ұзындығы 445-475 нм, интенсивтілігі 0,749-0,615 A аралығы
каротиноидқа сәйкес келеді. 

120
Алматы 
HELIANTNUS TUBEROSUS
гүлінің бензолдағы толқын ұзындығы 445-472 нм, 
интенсивтілігі 0,673-0,557 A, Ташкент 
HELIANTNUS TUBEROSUS
гүлінің бензолдағы 
толқын ұзындығы 445-474 нм, интенсивтілігі 1,053-0,874 A аралығы каротиноидты 
көрсетеді. 
Алматы 
HELIANTNUS TUBEROSUS
гүлінің гександағы толқын ұзындығы 446-473 нм, 
интенсивтілігі 1,667-1,437 A аралығында болса, Ташкент 
HELIANTNUS TUBEROSUS
гүлінің 
гександағы толқын ұзындығы 446-472 нм, интенсивтілігі 0,329-0,280 A аралығында болады. 
Алматы 
HELIANTNUS TUBEROSUS
гүлінің ацетондағы толқын ұзындығы 447-473 нм, 
интенсивтілігі 0,508-0,418 A, Ташкент 
HELIANTNUS TUBEROSUS
гүлінің ацетондағы 
толқын ұзындығы 447-475 нм, интенсивтілігі 1,773-1,443 A аралығы а- хлорофиллге сәйкес 
келеді.Ташкент 
HELIANTNUS TUBEROSUS
гүлінің хлороформдағы толқын ұзындығы 667 
нм, интенсивтілігі 0,083 A, Алматы 
HELIANTNUS TUBEROSUS
гүлінің хлороформдағы 
толқын ұзындығы 665 нм, интенсивтілігі 0,068 A аралығы а- хлорофиллді көрсетеді. 
Каротиноидтар–өсімдіктердің 
ұлпаларында, 
көптеген 
саңырауқұлақтарда, 
бактерияларда және балдырларда кездесетін, сары түстен қызыл түске дейінгі пигменттер; 
терпен қатарының өте қанықпаған көмірсулар тобына жатады [5]. 
Каротиннің грек альфавитінің әріптерімен белгілейтін 5 изомері белгілі. Оның бәрі 
биологиялық белсенді. Кейбір каротиноидтар (α -, β – және γ – каротиндер, криптоксантин 
және т.б.) А дәруменінің негіздері болып табылады. Каротиноидтардың өзіндік белгісі болып 
қос байланыстарының көп мөлшерде кездесуі болып саналады. Ол каротиноидтарды
полиендер тобына біріктіреді. Каротиноидтар майларда және липоидтарда ерігіш, сондықтан 
оларды липохромдар деп атайды [6] . 
Қорытынды 
HELIANTNUS TUBEROSUS
гүліндегі биологиялық активті затаминқышқылдары 
менкаротиноидтардың адам ағзасында алатын орны ерекше. Мысалы, белок 
молекуласындағы маңызды аминқышкылдарының бірі аргинин ісіктердің, соның ішінде 
қатерлі ісіктердің өсуін баяулатады. Бүйректегі азоттық алмасудың қалдық заттарын 
шығарып тазарту қызметін арттыруда да қолданылады. Ағзаның А дәруменіне мұқтаждығы 
табиғи каротиндердің есебінен айтарлықтай дәрежеде қамтамасыз етіледі. Каротиндерді 
тағамдарды және мал азықтарын дәрумендеу кезінде, терінің зақымдануын емдеуде және 
тағамның бояғыш заты ретінде пайдаланады. Топинамбур гүліндегі биологиялық активті
заттараминқышқылдарыменкаротиноидтардыңтамақ өнеркәсібінде, медицинада түрлі 
ауруларды емдеуде, фармацевтиканың дамуына отандық өнім ретінде ерекше маңызға ие. 
Пайдаланылған әдебиеттер 
1. Ягодка В.С. Лекарственные растения в дерматологии и косметологии. —М, 2008.-98 с. 
2. Налеев О.Н., Каржаубаев Е.К. Топинамбур. – Алматы: Апейрон, 2006. –219 с. 
3. Сағындықов Ж.. “Топинамбур өсімдігі және оның емдік қасиеттері”. Алматы. 1999. 4-19 –б. 
4. Емелина Т.Н. Комплексная переработка вегетативной части топинамбура с получением продуктов 
микробного синтеза. Диссертация на соискание ученой степени к.т.н. Красноярск-2003. -15-18-с. 
5. Дорофеева Л.А., Ким Н.Ю., Рязанова Т.В., Чупрова Н.А. Исследования ве гетативной части топинамбура. 
Оптимизация процесса получения экстрактов из вегетативной части топинамбура // Химия растительного 
сырья.-1998. -№2. -53 -57 – с. 
6. Екутеч. Р.И. Разработка технологии получения инулина и пищевых волокон из клубней топинамбура. 
Автореферат. Краснодар-2010. -11-17-с. 

жүктеу/скачать 12,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: