Көрсетілген қауіптерді іске асыру әкелуі мүмкін:
коммуналдық-энергетикалық желілерде апаттылықтың күрт артуына;
санитариялық-эпидемиологиялық жағдайды тұрақсыздандыруға, инфекциялық аурулар деңгейін арттыруға;
қатты аяздан, құрғақшылықтан туындаған табиғи және төтенше жағдайлар кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз ету деңгейін төмендетуге;
халықтың тыныс-тіршілігін қамтамасыз етумен байланысты ірі ауқымды төтенше жағдайлардың туындауына.
Табиғи қауіптер
Табиғи қауіптердің тізімі мен сипаты әр аймақтың географиялық және климаттық ерекшеліктерімен анықталады.
Тұтастай алғанда Қазақстан аумағында табиғи қатерлерге:
геофизикалық қауіптер: жер сілкіністері және т. б.;
қауіпті геологиялық процестер: сырғыма, опырылу, сел, карст құбылыстары, эрозия, топырақтың шөгуі мен шоғырлануы және т. б. жатады;
метеорологиялық Төтенше жағдайлар: дауыл, дауыл, торнадо, дауыл, қатты қар, үлкен бұршақ және т. б.;
қауіпті гидрологиялық құбылыстар: су тасқыны, су басу, кептелістер және т. б.;
табиғи өрттер: орман, дала, шымтезек және т. б.
Табиғи қауіптердің пайда болуын нашарлататын негізгі алғышарттар:
қоршаған орта мониторингі жүйесінің жеткіліксіз дамуы; қауіпті құбылыстарды болжаудың анық еместігі; адамның біліксіз немесе жақсы ойланбаған шығарылған қызметі; апатты табиғи құбылыстардың салдарын жұмсарту жөніндегі инженерлік-техникалық және ұйымдастырушылық шаралар кешенінің жеткіліксіздігі.
Осы қауіптерді іске асыру:
көптеген тұрғындардың өліміне және денсаулығының жоғалуына;
өндірістік және тұрғын үй қорларына, мәдени құндылықтарға айтарлықтай зиян;
табиғи сипаттағы апаттардың туындауына әкеп соғады.
Техногендік қауіптер
Жарылыс, химиялық, радиациялық және өрт қауіпті кәсіпорындардың, үлкен көлік желісінің, кең техносфераның көп болуы техногендік авариялар мен апаттар қаупінің жоғары деңгейін анықтайды.
Негізгі техногендік қатерлерге: ядролық қондырғыларда және атом энергиясын пайдаланатын басқа да объектілерде радиациялық авариялардың туындау ықтималдығы жатады;
халық тұратын аудандарда (хлор, аммиак, азот тотығы және т. б.) авариялық химиялық қауіпті заттардың шығарылуымен химиялық авариялар);
темір жол және автомобиль көлігінде қауіпті заттар шығарындысымен және зақымдану, ластану және жанудың кең аудандарының пайда болуымен авариялар;
халықтың шоғырланып тұратын және болатын орындарындағы ірі ауқымды өрттер;
арналардағы су шектеу құрылғыларының бұзылуы салдарынан су басу аймақтары;
көлік апаттары;
коммуналдық-энергетикалық желілердегі авариялар.
Техногендік қауіптердің пайда болуын күшейтетін негізгі алғышарттар:
ықтимал қауіпті объектілердің жоғары концентрациясы;
ықтимал қауіпті кәсіпорындарда қауіпсіздік шараларының деңгейін төмендету;
негізгі өндірістік қорлардың қартаюы;
ықтимал қауіпті объектілердің айналасында құрылыс салу салдарынан санитарлық-қорғау аймақтарын қысқарту;
өндірісте және зерттеулерде қолданылмаған ядролық және радиациялық қондырғылар санын ұлғайту;
өндірістік тәртіптің құлдырауы және осыған байланысты белгіленген технологиялық жұмыс режимдерінен ауытқу санының артуы;
қадағалау алаңынан тыс көптеген ұсақ өндірушілердің пайда болуы; персоналдың біліктілік деңгейінің төмендеуі;
қауіпті заттарды тасымалдайтын темір жол және автомобиль көлігінде тиісті қорғау және алдын алу шараларының болмауы;
қалалық деңгейде халықты қорғау және ден қою жүйесінің жеткіліксіз тиімділігі (жергілікті анықтау және құлақтандыру, авариялардың салдарын оқшаулау және жою жүйелері).
Техногендік қауіптерді іске асыру: өндірістегі жарақаттың өсуіне әкелуі мүмкін;
өнеркәсіптік-өндірістік персоналдың және қауіпті объектілерге жақын тұратын халықтың қаза болуы және денсаулығының жоғалуы;
елеулі материалдық құндылықтарды жою;
әлеуметтік-саяси және экономикалық қауіптерді күшейте отырып, адамның өмір сүру ортасын бұзу;
техногендік сипаттағы ірі ауқымды төтенше жағдайлар.
Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу жөніндегі іс-шаралар тізбесі.
Авариялар объектілердің аумағында да, олардың шегінен тыс жерлерде де техногендік сипаттағы төтенше жағдайдың туындауына әкеп соғуы мүмкін объектілер өндірістерінің (технологиялық жабдықтарының) тізбесі мен сипаттамалары.
Авариялар объектілерде техногендік сипаттағы төтенше жағдайдың туындауына әкеп соғуы мүмкін өндірістік мақсаттағы объектілер, көлік коммуникациялары мен желілік объектілер туралы мәліметтер.
Құрылыс ауданындағы табиғи-климаттық жағдайлар туралы мәліметтер, қауіпті табиғи процестер мен құбылыстар көріністерінің жиілігі мен қарқындылығын бағалау нәтижелері.
Объектілерде де, сол сияқты олардың шегінен тыс жерлерде де техногендік немесе табиғи сипаттағы төтенше жағдайға әкеп соғуы мүмкін авариялардың, қауіпті табиғи процестер мен құбылыстардың зақымдаушы факторларының әсер ету аймақтарының шекаралары мен сипаттамаларын айқындау (есептеу) нәтижелері.
Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар болуы мүмкін объектілерге іргелес аумақтардағы объектілер, объектілер және/немесе ұйымдар персоналының, халықтың саны және оларды орналастыру туралы мәліметтер.
Объектілер үшін Төтенше жағдайлар тәуекелін талдау нәтижелері.
Объектілерде төтенше жағдайлар қаупін азайтуға бағытталған іс-шаралар.
Жобалау құжаттамасында көзделген радиациялық, химиялық жағдайды бақылау;
жарылыс қауіпті шоғырлануларды анықтау;
химиялық қауіпті, жарылыс қауіпті және радиоактивті заттармен жарақталған заттарды табу;
инженерлік-техникалық қамтамасыз ету жүйелерінің, объектілер ғимараттарының (құрылыстарының) құрылыс конструкцияларының жай-күйінің стационарлық автоматтандырылған жүйелерінің мониторингі,
ғимараттар мен құрылыстардың функционалдық мақсатына сәйкес келетін технологиялық процестердің,
қауіпті табиғи процестер мен құбылыстардың мониторингі жөніндегі іс-шаралар жатады.
Объектілер мен персоналды қатар орналасқан өндірістік мақсаттағы объектілер мен желілік объектілердегі авариялардан туындаған техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардан қорғау жөніндегі іс-шаралар.
Жобалау құжаттамасында көзделген қауіпті табиғи процестер мен құбылыстардан туындаған табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардан объектілерді инженерлік қорғау жөніндегі іс-шаралар.
Объектілерде төтенше жағдайлар мен олардың салдарларын жоюға арналған материалдық құралдар қорларын құру және ұстау жөніндегі шешімдер.
Жобалау құжаттамасында көзделген төтенше жағдайлар туралы хабарлау жүйелері бойынша техникалық шешімдер (әлеуетті қауіпті объектілер орналасқан аудандардағы жергілікті құлақтандыру жүйелерін қоса алғанда).
Өндірістік процесті басқару пункттері мен жүйелерінің аварияға қарсы тұрақтылығын қамтамасыз ету, Төтенше жағдайлар және оларды жою кезінде кепілдік берілген, орнықты радиобайланыс пен сымды байланысты қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар.
Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде халықты (объектілердің персоналын) эвакуациялауды қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар, төтенше жағдайларды жою үшін авариялық-құтқару күштері объектілерінің аумағына кедергісіз кіруді және жүріп-тұруды қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар.
Достарыңызбен бөлісу: |