А) Білімді баяндаудың кейбір кезеңдерінде оқушыны ішінара қатыстыра

D) Қиын сөздерді түсіндіру

Өткен сабақты сұрау

Үйге тапсырма беру

*Көрнекі құрал жүйесін ойластыру

*Өткен сабақ пен жаңа сабақтың байланысын ескеру

*Жұмыстың элементтеріне кететін уақытты мөлшерлеу

Тақырыпқа байланыссыздығы

Шұбалаңқы болуы

*Тақырыпқа байланыстылығы

Әдеби тілде болуы

Білімділік-логикалық арқауының болмауы

*3-кезең 9-11 сыныптар

5-кезең 1-7 сыныптар

7-кезең 7-11 сыныптар

4-кезең 1-3 сыныптар

*1-кезең 1-4 сыныптар

*2-кезең 5-8 сыныптар

6-кезең 7-9 сыныптар

Альбомдар

Мүсін

Макеттер

Фотографиялар

*Күйтабақтар

*Үнтаспаға жазылған естеліктер

*Оқушыларды алған білімін өмір кәдесіне жарата білуге үйрету

*Білімді хабарлау, баяндау

Мақсатқа қол жеткізу

Ауызекі сөйлеу тіліне үйрету

*Пәнді білмекке ынталандыру, қызықтыру

Практикалық шеберлік қалыптастыру

Драмалық шығармаларға қатысты ұғымдар:

*Көрініс

Сюжет

Эмоция

*Акт
Студент-практикант әдебиеттен өзі бекітілген сынып оқушыларының төмендегі мәселелері бойынша бақылау жүргізеді:

Кімдермен араласатындығына

Ата-аналарымен қарым-қатынасына

Бос уақыттарын ұйымдастыруына

Пәнге деген қызығушылықтарына

*Әдебиетке бейімділіктеріне

Басқа пән бойынша сабақтарының дайындығына

*Мінез-құлықтарына
Оқыту үдерісінде «Қазақ әдебиеті» пәні тығыз байланыста оқытылатын оқу пәндері

*Музыка

Орыс тілі

Шет тілі

Математика

Кесінді оқу

*Есте сақтай отырып оқу

*Көзбен оқу

Тексті рөлмен оқу

*Талдай оқу

Қосымша материалдардан дәйексөз алу

Тақырып бойынша сұрақтарға жауап

Тақырып материалдарына сұрақтар әзірлеу

*Жазушы тілі, стиліне талдау

Тақырыпты оқу, мазмұндау

Имандылық

*Әдіс-тәсілдерді дұрыс таңдауы

Өз бетінше орындауы

Оқушылардың киіміне көңіл бөлуі

*Көркем туындыны қабылдауы

*Мұғалімнің шеберлігі
Әдебиетті оқытудың ауызекі әдістері

Мәнерлеп оқу

Шығарма жазу

Жазбаша жаттығулар

Көрнекілікпен жұмыс

*Алған әсерімен бөлісу

*Пікірлесу

*Сұхбат
Әдебиетті оқыту әдістемесінің қарастыратын мәселесі:

*Көркемдікті таныту

Жазушы стилі, тілі жайында мәлімет беру

Ғылымның өзіне ғана тән заңдылықтарын айқындап беру

*Тиімді әдіс-амал, тәсілдердің жүйесін қарастыру

*Көркем шығармаларды оқыту арқылы оқушылардың әдеби туындыны жан-жақты түсінуі
Сыныптан тыс оқытудың мақсаты, маңызы:

Сауаты төмен оқушылармен жұмыс істеу үшін

*Кітаппен жұмыс істеуге үйретеді

Сыныпта сабақ айтпаған оқушы үшін

Жаңа әдістеме үшін

Сөздікпен жұмыс жасау үшін

Модульдік жүйеге сай
Көркем мазмұндау басталатын сынып:

3 сыныптан

*5 сыныптан

*10 жастан

4 сыныптан

Бастауыш сынып

*Бастауыш сыныптан кейінгі

1 сыныптан

*Үлкен мәнге ие тақырыптарды қорытындылағанда

Материал негізінде қарама-қайшы пікір туғанда

Материалды қайталау кезінде

Бірнеше пәнге байланысты материал тоғысып келгенде

*Маңызды тақырыптарды қорытындылағанда

Жаңа білім беруде

Қосымша хабарламалар берілетін кезде

Кітапханада

*Университетте

Аулада

*Мектепте

*Колледжде

Үйде
Сыныптан тыс жұмыстар өткізілу мерзіміне қарай бөлінеді:

*Жыл бойы жүргізілетін жұмыстарға

Тоқсан бойы жүргізілетін жұмыстарға

Апта бойы жүргізілетін жұмыстарға

Жарты тоқсан бойы жүргізілетін жұмыстарға

Жарты жыл бойы жүргізілетін жұмыстарға

Тоқсандық, жылдық жүргізілетін жұмыстарға

Еңбек

*Көркемдік оқу

*Драма, ән-күй

Көркем сурет

«Қырық мысалдың авторы»

*«Оян,қазақ!» жинағының авторы

«Айтыс» поэмасының авторы

«Маса» жинағының авторы

* М.Дулатов

С.Торайғыров

А.Байтұрсынов

Сыныптан тыс оқыту

Ш.Уәлиханов еңбектері арқылы оқыту

* Арнайы бағдарламалар арқылы оқыту

Әдебиетті тереңдетіп оқыту

*Оқулықтар арқылы оқу тиімділігін арттыру

М.Әуезов еңбектері арқылы оқыту
Орта мектептегі әдебиет пәні бағдарламаларында сыныптан тыс оқу ауқымының көрсетілген түрлері:

Ауызекі тілі мен жазу тілін дамытуға арналған шығармалар

Тілін байытып, білімін кеңейтуге арналған шығармалар

Кітап оқуға құштарлықты оятуға арналған шығармалар

* Сыныптан тыс ерікті оқуға ұсынылатын шығармалар

* Өздігінен оқуға және сыныпта пікір алысуға ұсынылатын шығармалар

Курсты қайталауға арналған шығармалар
Сабаққа қарағанда сыныптан тыс жұмыстарға:

Ұсынылатын шығармалардың көлемі мен мазмұны ескерілмейді

Ата-аналар жетекшілік етеді

Бағдарламадағы барлық туындыны қамтуы міндеттелген

*Белгіленген уақыт мөлшері жоқ

*Барлық түріне оқушы қатысуға міндетті емес

Үлгерімі төмен оқушылар ғана қатысады
Қазақ әдебиеті пәні бойынша 10-11 сыныптарға арналған типтік оқу бағдарламасының ерекшеліктері:

Бағдарламада тек әдебиет кезеңдері мен шолу тақырыптары ұсынылады

Тәуелсіздік жылдарындағы әдебиет енгізілмеген

Н.Назарбаевтың еңбегі енгізілмеген

* Оқушылардың бейіндік ерекшеліктері ескеріледі

* Бағдарламада ақын-жазушылар шығармашылығы хронологиялық сипатта ұсынылады

9-сыныпта фантастика және дедектив жанрларын өткен кезде қарастырылатын шығармалар:

Ғ.Мүсірепов «Ұлпан»

* С.Сейфуллин «Бандыны қуған Хамит»

С.Торайғыров «Таныстыру»

Ж.Аймауытов «Қартқожа»

Ш.Айтматов «Шынарым менің, шырайлым менің»

Т.Әлімқұлов «Қараой»
Әдебиетті оқытудың басты мақсаты:

*Оқушының рухани дүниесін байыту

Әңгіме жазуға үйрету

Дидактикалық материалдармен таныстыру

Кәсіптік білім беру

Лирика туралы түсінік беру

Дене шынықтыру

*Қазақстан тарихы

Математика

Физика

Астрономия

Көркем сөздің көркем шығармалардағы маңызын таныту

Оқушыны жаза білуге үйрету

Оқушыны көркем мәтінді мазмұндауға үйрету

*Әдебиет тарихынан білім беру

*Әдебиеттік ғылымнан білім беру

Мазмұндауға үйрету
Проблемалық сұрақтардың басты ерекшеліктері:

Проблемалық жағдаятқа құрылмайды

Шектеулі мәселеге құрылады

*Шектеулі мәселеге құрылмайды

*Көркем туындыны кеңірек, тереңірек қамтитын мазмұнда құрастырылады

Әдеби айтыс туғызбайтын дәрежеде қойылады

Оқушыны ойландырмайды
Мектеп тәжірибесінде әдебиет пәнінен сыныптан тыс жұмыстардың түрлері:

Театрдағы қойылымдарға бару

Шығармашылық кештерге қатысу

Көңілді тапқыштар клубы

*Драмалық үйірмелер

*Әдеби жорықтар мен саяхаттар

*оқушының әдебиет пәніне деген сүйіспеншілігін арттыру

*Оқушының әдеби – эстетикалық түсінігін қалыптастыру

*Оқушының әдебиет пәніне деген қызығушылығын ояту

Оқушының достарымен қарым – қатынасын жақсарту

Оқушының ата – анасын сыйлау

Оқушының өздерінің құқықтарын білу

Оқушының жан – жақты ізденуі

Оқушыларды тәртіпке бағындыруы

Бекітілген сыныбының жақсы нәтиже көрсетуі

Шығармашылықпен айналысуы

*Ерік – жігер, ұстамдылық

*Әдеби әңгімелеп, мәнерлеп сөйлей алу

Жоғары білім туралы дипломының болуы
Әдебиет пәнінен 10-сыныпта Ш.Уәлиханов шығармашылығы бойынша оқытылатын еңбектер:

«Сыр сандық»

*«Ыстықкөл күнделігі»

«Сарыарқаның жаңбыры»

*«Жоңғар очерктері»

* «Қазақ халық поэзиясының түрлері»

Әсем

*Шығарма оқу

Қабілет

*Көркем шығарманы оқыту

Ынта

Өнер
Жазушы өмірбаянын оқыту:

Проблемалық оқыту

Алған біліміне ғана мән беру

Жобалап оқыту

Педагогикалық технологиямен оқыту

Психологиялық диагностика жасау

Табиғаттану

Саясатқа баулу

*Отанын, халқын сүю

*Еңбекке баулу

*Адамгершілікке тәрбиелеу

Оқушылардың киіміне көңіл бөлу

Оқушылардың келбетіне көңіл бөлу

*Берілген материалды тиімді әдіспен жеткізу

*Оқушылардың жақсы түсінгендігін ескеру

Оқушылардың сөйлеу мәнеріне көңіл бөлу

Теледидар

Семантикалық карта

*Кестелер

Аудиотаспа

*Карта
Үйірме жұмыстарына қажет құралдар:

*Арнайы кітапша

Әдістер

*Көркем шығарма

*Газеттер
Әдеби – шығармашылық үйірмелердің фольклорға негізделген түрлері:

Зергерлік өнер

*«Айтыс»

Жұмбақ жарыс

Қолөнер

Көкпар

*«Шешендік өнер»

*Шығарманың сюжеті

Жеке басының әсері

Кейіпкердің тұрмыс жағдайы

*Кейіпкердің мінезі

Лирикалық кейіпкер

*Кейіпкердің характері

Кейіпкердің киім үлгісі

Басшылармен қарым – қатынасын жақсарту

Тек қана сабақ берумен шектелу

*Әдіскерлермен тығыз байланыста болу

Көп сөйлемеу

*Оқушылармен тіл табысу

*Мәнерлеп оқу мектебі

Апталықтар

Әдеби орындарға саяхаттар

Ақын – жазушылармен кездесулер

*Драмалық үйірме

*Көркем өнерпаздар үйірмесі

Атаулы күндер

Оқушылардың қатысу мүмкіншілігіне, қабілетіне қарай сыныптан тыс жұмыстар бір – бірімен байланысты бөлінетін түрлер;

*Көпшілік

Әдеби

Тақырыптық

Мәдени

Мектепішілік

Ақын – жазушылардың көптігі

Экологиялық

*Жаңа әдістер мен тәсілдерді қолдану іске асырылады

Таптық тұрғыда түсіндіру

*ҚР білім заңына, мемлекет белгілеген мақсатқа сәйкес айқындалады

*Стандарт пен бағдарламада бекітіледі
Әр кезеңде мектепте және жоғары оқу орындарына арналған оқулық жасаған авторлар:

*Ә.Қоңыратбаев, А.Көшімбаев, Т.Ақшолақов

А.Құнанбаев,Ш.Уәлиханов

М.Сералин, М.Мырзахметұлы

Ш.Құдайбердиев, М.Әлімбаев

С.Ерубаев, С.Мұратбеков

*А.Байтұрсынов, М.Дулатов, М.Жұмабаев

М.Ғабдуллин, С.Қирабаев

*Шоқан, Абай, Ыбырай

С.Мұқанов, Қ.Жұмалиев

Т.Ақшолақов, Ә.Дайырова

Д.Исабеков, С.Мұратбеков

М.Әуезов, Ә.Кекілбаев

Мәскеу мен Алматыдағы озат оқушылар

Бұқара халық

*Жоғары оқу орындарының оқытушылары

Кітапхана қызметкерлері

*Мәскеу мен Ленинградта оқып жүрген аспиранттар

*Ғылыми қызметкерлер

Сыныптан тыс кездесетін әдебиет оқу формалары:

Зерттеу – сын еңбектері

*Күнделікті сабақ бойынша үйде оқытылатын мәтіндер

Ата –анасы ұсынған кітаптар бойынша

*Бағдарламаға қатысты, бірақ үйде оқытылады деген мәтіндер

*Жыл басында тізімге енгізіліп, еркін түрде оқытылатын шығармалар

Газет – журналдарда жарияланған материалдар

Оқушының еркі бойынша таңдап алынған мәтіндер

Сынып жетекшісі ұсынған мәтіндер

«Күй»

«Ақын тілі»

*«Құлагер»

«Күйші»

*«Жетісу суреттері»

1933 жылы алғаш рет 7-сыныпқа арналған әдебиет тарихын мектеп көлемінде жүйелі ұсынған құрастырушылар:

* М.Әуезов

* М.Жолдыбаев

* Ә.Қоңыратбаев

І.Жансүгіров

Х.Досмұхамедов

А.Байтұрсынов

Әдебиеттен білім беруде пәнаралық байланысқа жүгінетін жағдай:

* Өтілетін білім мазмұны толықтыруды, байытуды қажет етсе

* Өтілетін білім мазмұны басқа пәндердегі біліммен үндессе

* Бір мезгілде бірнеше пәндегі ұғымды жинақтап беру мақсатында

Басқа пәннен білім беру үшін

Өтілетін тақырыпты тереңдете бергісі келгенде

* Әдебиеттік ғылымнан білім беру

* Әдебиет сынынан білім беру

Мазмұндауға үйрету

Көркем сөздің көркем шығармалардағы рөлін таныту

Оқушыны жаза білуге үйрету

Оқушыны көркем мәтінді мазмұндауға үйрету
Қазақ әдебиетімен сабақтастықта өткізілетін пәндер:

* Қазақстан тарихы

* Философия

Дене шынықтыру

Физика

Сызу

* Уақыт үнемдеу

Жаңа ұғымдарды оқушыға жеткізу

Білімді қалыптастыру

Практикалық білім беру

Оқушылардың жеке пікірлерін туғызу

* ІХ сыныпта

бастауышта

ҮІ сыныпта

ҮІІІ сыныпта

ҮІІ сыныпта

Ү сыныпта
Студент-практикант әрбір әдебиет сабағын төмендегі мақсаттарға сай құруы тиіс:

* Оқушының әдеби-эстетикалық түсінігін қалыптастыру

* Оқушының әдебиет пәніне деген сүйіспеншілігін арттыру

* Оқушының әдебиет пәніне деген қызығушылығын ояту

Оқушының ата-анасын сыйлау

Оқушының сабақта алған білімін тәрбие шараларымен байланыстыра алуы

* «Қазақ халық поэзиясының түрлері»

«Қазақ хрестоматиясы»

«Сыр сандық»

«Сарыарқаның жаңбыры»

«Әдебиет теориясы»

«Оян, қазақ!»
Көркем шығарманы оқытуда ойшылдыққа баулитын оқу әрекеті:

* Оқығанды саралау

Әдебиет тарихын оқыту

Мәнерлеп оқытуды үйрету

Әдебиет сынын оқыту

Сөзжұмбақ жасау

* Мұғалімнің шеберлігі

* Әдіс-тәсілдерді дұрыс таңдауы

Уақытты тиімді өткізу

Өз бетінше орындауы

Көрнекілікті тиімді пайдалану

* Әдебиетті өмірмен байланыстыра отырып, өзіндік табиғатын ашу

* Әдебиетті оқыту әдістемесінің теориялық, методологиялық негіздерін меңгерту

Жалпы білім беруде дін сабақтарымен бірге басқа пәндерді меңгерту

Шебер сөйлеуге баулу

Философиямен байланыса отырып, таным мен ойды тану

Ана тілінің үздіксіз оқу мәселесінің көтерілуі

Саясатты меңгеру

* Шығарма кейіпкерлеріне назар аударылады

* Шығарма композициясына назар аударылады

Шығарма сюжетіне назар аударылады

Әдебиеттік ғылымнан білім беріледі

Әдебиеттану ғылымының басты талаптарымен талданады

Сыныптан тыс жұмыстың мақсаты:

* Тілін байытып, кітапқа құштарлығын арттырады

* Оқушылардың білімін кеңейтеді

Модульді меңгереді

Пәндердің жүйелі оқытылуы

Қоғамдық ғылымдармен байланысу

Рөлдік оқуға үйрену

Әдістемелік проблемалрды шешу

* Әдебиет тарихы, тіл

* Суреткер – жазушы әдісі

Танымын жетілдіру

Мәтіндер жаттау

Жатқа айту

* Әдіскерлермен тығыз байланыста болу

* Оқушылармен тіл табысу

* Сабаққа алдын-ала дайындалу

Көп сөйлемеу

Балаларға жоғары баға қою

Басшылармен қарым-қатынас жасау

Мұғалімге сабақ түсіндіруде қажет нәрселер:

*Әңгіме арқылы көңіл аудару

*Кіріспе әңгіме

*Алғы сөз айту

Бағалау

Қорытындылау

*Мәнерлеп оқу мектебі

*Көркем өнерпаздар үйірмесі

*Драмалық үйірме

Олимпиадалар

Ақын-жазушылармен кездесу

Әдеби орындарға саяхаттар

Апталықтар

*Жыл бойы жүргізілетін жұмыстарға

*Дүркінді жүргізілетін жұмыстарға

*Үздіксіз жүргізілетін жұмыстарға

Тоқсандық, жылдық жүргізілетін жұмыстарға

Жарты тоқсан бойы жүргізілетін жұмыстарға

Жарты жыл бойы жүргізілетін жұмыстарға

Апта бойы жүргізілетін жұмыстарға

*Сабақтың ғылымилығын арттырады

* Салыстырмалы жұмысқа баулиды

Басқа ғылымдармен байланыстыру үшін

Бос уақыттары болмау үшін

Өз ойларын еркін айтуға баулиды

Ғалымдарды айыра білу үшін

Әдеби айтысқа баулиды

*Үйге еңбектің сүбелі жерлерінен сұрақтар беріп, жауабын тауып жазып келін тапсыру

Үйге өздеріне ұнаған жерлеріне байланысты конспект жазуды тапсыру

Сын-зерттеу еңбектері бойынша материалдарды өз беттерінше оқиды, мұғалім қадағаламайды

Сол тақырып бойынша шығарма жазу

Үйде ата-аналарымен бірге отырып пікір таластыру

Еңбекті оқытып, оған мазмұндама жазғызу
1931-1932 жылдардағы БКП (б) орталық комитеті шығарған қаулының мақсаты:

* Әдеби білім беруді жетілдіру

* арнайы бағдарламалар арқылы

* Оқулықтар арқылы оқу тиімділігін арттыру

Әдебиетті тереңдетіп оқу

Ш.Уәлиханов еңбектері арқылы оқыту

Сыныптан тыс оқыту

М.Әуезов еңбектері арқылы оқыту

Аудиториядан тыс орындауға берілетін жұмыстардың ортақ сипаты:

* Іздендірушілік

* Шығармашылық жұмыс

* Өз бетінше жұмыс

Идеялық бағыты

Тақырыбы

Сөйлеу мәдениеті

* Портрет, суреттеулердің көркем туындыдағы орнына тоқталу

* Бас кейіпкерлердің іс-әрекеттерін салыстыру

Идеяны ашу

Кейіпкерлер прототипі жөнінде мәліметтер беру

Суреткердің бір шығармасын басқа шығармаларымен салыстыру

Жазушының тіл байла\ығын таныту

Авторлық көзқарасты анықтау

Қазақ әдебиеті пәні бойынша 10-11 сыныптарға арналған типтік оқу бағдарламасының ерекшеліктері:

* Білім мазмұнын сұрыптауда ғылымилық, жүйелілік, пәнаралық байланыс сияқты дидактикалық ұстанымдар басшылыққа алынады

* Оқушылардың бейіндік ерекшеліктері ескерілген

Н.Назарбаевтың еңбектері

Тәуелсіздік жылдарындағы әдебиет енгізілмеген

Бағдарламада әлем әдебиеті үлгілерінен шығармаар ұсынылған

Бағдарламада тек әдебиет кезеңдері мен шолу тақырыптары ұсыныларды
Әдебиет пәнінен 11-сыныпта І.Жансүгіров шығармашылығы бойынша оқытылатын туындылар:

*«Ағынды менің Ақсуым»

* «Құлагер»

«Домбыра»

«Күй»

«Бозторғай»

* Фольклористика

Стилистика

Ежелгі дәуір әдебиеті

Риторика

Экономика

Оқытудың жобалау технологиясында орындалатын жұмыстар:

* психологиялық диагностика ұйымдастырылады

деңгейлік түрде жүргізіледі

эвристикалық әдіспен жүргізіледі

модульдік әдіспен жүргізіледі

тақырыптар алдын ала сұрыпталады

Әдебиеттік оқу сатылары:

* бастауыш оқу

* әдебиеттік оқу

* әдебиеттің тарихи курсын оқу

шығармаларды мазмұндау

дауыстап оқу

Жыраулар поэзиясының мағыналық ерекшелігі:

* Нақыл сөздер

* Шешендік сөздерде

* Қанатты сөздер

Жұмбақтарда

Драмада

Жаңылтпаштар

* Семинар сабақ

Бақылау, емтихан сабақтары

Жәрмеңке сабақ

Ойын сабақ

Жаңа сабақ

Қорытынды сабақ
Студент-практикант әдебиеттен өзі бекітілген сынып оқушыларының төмендегі мәселелері бойынша бақылау жүргізіледі:

* Мінез-құлықтарына

* Әдебиетке бейімділіктеріне

* Оқырмандық қабылдау дәрежелеріне

Пәнге деген қызығушылықтарына

Басқа пән бойынша сабақтарының дайындығына

Бос уақыттарын ұйымдастыруына
Педагогикалық практика кезінде студенттер тығыз байланыста ынтымақтаса жұмыс істеу керек:

* Мектеп басшылығымен

* Пән мұғалімі мен сынып жетекшісімен

* Практика жетекшісімен

Кафедра меңгерушісімен

Кураторымен

Диплом жетекшісімен

5-сыныпта оқытылатын діни әңгімелер:

* «Ысмайыл», «Зәмзәм»

* «Қасиетті Құран-Кәрім жайында»

«Авеста»

«Оғыз қаған»

«Алып Ер Тоңға»

«Даналық кітабы»

Көркем шығармаларды өтудегі шығармашылық ізденіске баулитын тапсырмалар:

* Баға беру (өз шамаларынша)

* Проблемасы бойынша сұрыптау

Түсіндірмелі әдіс

Мазмұндама жазу

Баяндама жазу

Жаттығумен жұмыс

Сұрақ-жауап

* Демді дұрыс алу

Тіл мәдениетін арттыру

Өлеңнен әсер алу

Мәтінді бір қалыпты ырғақта оқу

Өлеңнің көркемдік ерекшеліктерін тану

Оқығанды дұрыс ұғу
Кіріспе жұмыстарының түрлері:

* Жазушының өмірбаяны мен творчестволық жолы жайындағы түсінік

* Заман, қоғам тірлігі жайындағы тарихи түсінік

* Мәтін тұсында берілетін тақырыптық-текстологиялық (сөздік) түсінік

Халық өмірі жайындағы түсінік

Адам өмірі жөніндегі түсінік

Тарихи шындық пен көркемдік шындық арасалмағы жайындағы әңгіме
Оқушылардың сөздік қорын дамытуда қолданылатын сөздік түрлері:

* термин сөздер сөздігі

* фразеологиялық сөздік

*түсіндірме сөздік

аударма сөздік

энциклопедиялық сөздік

* оқылатын кітап тізіміне көңіл бөлу

* бағдарламалық материалда оқылатын шығармаларды анықтау

* кітаптың кітапханаға уақытында өткізілуін қадағалау

ата-ананың кітаптарды баласымен бірге оқуы

ата-ана сыныптан тыс оқуды қадағалауға міндетті емес

сыныптан тыс оқуға ата-ананың қатысы жоқ

ата-ана кітап бойынша тапсырманы орындап береді

* тыңғылықты дайындығы

* білімі

пәнаралық байланыс

көрнекілік

мәдениеттілік

тәрбие

сырт келбеті

* оқулық

* нормативті оқу құжаттар

қабырға газеттер

оқушы қабілеті

әдістеме

кабинет

* сабақтың мақсаты

* жаңа сабақты түсіндіру

дамыта оқыту

мазмұндама

бақылау жұмыстары

мәнерлеп оқу
Оқушылардың қатысу мүмкіншілігіне, қабілетіне қарай сыныптан тыс жұмыстар бір-бірімен байланысты бөлінетін түрлер:

* көпшілік

*топтық

сыныпаралық

мәдени

мектепішілік

* көркемдік оқу

шахмат

көркем сурет

еңбек

*туынды туралы көркем шындыққа көз жеткізу, зерттеу, іздендіру жұмыстарына

* оқушылардың әдеби танымын байыту

оқушыларды өнерге баулу

өтілген тақырыпты қызығып оқу үшін

өтілген тақырыпты ұмытпауы үшін әрі жан-жақты мәлімет беру үшін

оқушыларды әдебиетке баулу

оқушының бос уақытын қамту үшін

*жаңа әдістер мен тәсілдерді қолдану іске асырылады

*ҚР білім заңына, мемлекет белгілеген мақсатқа сәйкес айқындалады

* стандарт пен бағдарламада бекітіледі

психологиялық

саяси-әлеуметтік

Әр кезеңде мектепке және жоғары оқу орындарына арналған оқулық жазған авторлар:

* Қ.Жұмалиев, М.Ғабдуллин, С.Қирабаев

* С.Сейфуллин, М.Әуезов, С.Мұқанов

М.Дулатов, М.Жұмабаев

С.Ерубаев, С.Мұратбеков

А.Құнанбаев, Ш.Уәлиханов

М.Сералин, М.Мырзахметұлы

Ш.Құдайбердиев, М.Әлімбаев

*Шоқан, Абай, Ыбырай

*Шәкәрім, С.Көбеев, С.Торайғыров

Т.Ақшолақов, Ә.Дайырова

Д.Исабеков, С.Мұратбеков

М.Әуезов, Ә.Кекілбаев

*әдебиетті тарихи-әдебиеттік курс ретінде оқытуға бейімдеуі

*қоғамдық тақырыптар төңірегінде шоғырлануы

әдебиет теориясымен шектелуі

ежелгі дәуірді оқыту

ауыз әдебиетін оқытуы

*әдеби бағыттар, жанр, ағымдар

*бүгінгі көзқарасты тарихи-саяси мәселелер

*белгілі бір кезеңдегі ақын-жазушылар шығармашылығындағы жетістіктерге тоқталу

шолу тақырыбын өтуде әдебиетті оқыту әдістерінің тиімді жолдары

шолу тақырыптары бойынша жүргізілетін жұмыс формасы

қазақ әдебиетіне деген оқырман қызығушылығын қалыптастыру

әдебиет сабағында тіл дамыту жұмыстары

9-сыныпта фантастика және детектив жанрларын өткен кезде қарастырылатын шығармалар:

*С.Сейфуллин «Бандыны қуған Хамит»

*Ә.Мархабаев «Күнге тағы дақ түсті»

Ж.Аймауытов «Қартқожа»

Т.Әлімқұлов «Қараой»

С.Торайғыров «Таныстыру»

* Жаттығулар мен иллюстративтік материалдар

Әдеби-қисындық талдау

Әдеби ережелер

Кейіпкерлер тілін ашу

Дидактикалық материалдар

* Қазақстан тарихы

*Психология

*Философия

Физика

Астрономия

Дене шынықтыру

Сызу
Естуге негізделген көрнекіліктер

* Күйтабақтар

* Үнтаспаға жазылған естеліктер

* Музыка туындылары

Кесте-плакат

Фотографиялар

Альбомдар

Мүсін
Көркемдеп оқу әдісінің негізгі тәсілдері:

* Мәтінді көркемсөз шеберлерінің оқуы

*Мәтінді мұғалімнің мәнерлеп оқуы

*Мәтінді үнтаспадан тыңдау

Кейіпкерлердің сөйлеу тілін пайдалану

Тақырып бойынша сұрақтарға жауап

*Сөзде логикалық жүйені сақтау

*Сөйлем құра білу

*Сұраққа толық жауап беру

Сауатты жаза білу

Жергілікті тіл ерекшілігін жиі қолдану

Мәнерлеп оқи білу
8-9 сыныптардағы сабақтан тыс оқуларда негізге алынатын сабақ формалары:

*Семинар сабағы

*Пікірталас сабақтары

*Реферат қорғау сабақтары

Ойын сабағы

Жаңа сабақ

Жәрмеңке сабақ
Мектеп оқушыларының әдебиет сабағы бойынша ғылыми ізденістерінің бастауы:

*Реферат жазу

*Баяндама жазу

Бақылау жұмысын жазу

Шығарма жазу

Әңгіме жазу

Мазмұндама жазу
Әдебиет мұғалімі өз сабағында айрықша көңіл бөлуге тиіс мәселелер:

* Сабақтың өмірмен, қоршаған ортамен байланысы:

* Сабақтың тәрбиелік мәні

Жаңа ұғымдар

Проблеманы шеше білу

Алда тұрған мақсаттар

Сабақтағы кемшіліктер
Әдебиет сабағындағы ең басты жұмыстардың бірі:

* Шығарманы бітім-болмысымен түсіну

Көркем шығарманы жатқа айту

Дауыстап оқу

Мәнерлеп оқу

Ой-толғау, эссе жазу

Мазмұндама жазу
А.Т. Ақшолақовтың мамандығы:

*Педагог

Термеші

Сазгер

*Шығарманы оқудан

Мәнерлеп оқудан

Саяси-әлеуметтік талдаудан

Рөлге бөліп оқудан

Жанрлық ерекшелктерін білуден

Үзінді жаттаудан
Әдебиет сабағының тәрбиелік мақсаты:

*Адамгершілікке тәрбиелеу

*Отанын, халқын сүю

*Еңбекке баулу

Шығармаға қызығушылық

Іскерлікке баулу

*Адамзат тарихымен тығыз сабақтастығын айқындау

*Әдебиетті оқыту әдістемесінің теориялық, методологиялық негіздерін меңгерту

Ана тілінің үздіксіз оқу мәселесінің көтерілуі

Шебер сөйлеуге баулу

Жалпы білім беруде дін сабақтарымен бірге басқа пәндерді меңгерту

*Шығарма композициясына назар аударылады

*Шығарма кейіпкерлеріне назар аударылады

*Шығарма сюжетіне назар аударылады

Әдебиеттану ғылымының басты талаптарымен талданады

Әдебиет сынынан білім беріледі

*Тілін байытып, кітапқа құштарлығын арттырады

*Оқушылардың өз бетімен кітапты пайдалануға үйретеді

Рөлдік оқуға үйретеді

Қоғамдық ғылымдармен байланыс

Модульді меңгертеді

Пәндердің жүйелі оқытылуы
Сыныптан тыс оқуда ата-ананың міндеттері:

*Кітаптың кітапханаға уақытында өткізілуін қадағалау

*Оқылатын кітап тізіміне көңіл бөлу

Ата-ананың кітаптарды баласымен бірге оқуы

Ата-анасы кітап бойынша тапсырманы орындап береді

Ата-анасы баласына шығарма жаздырады

Айтыс сабағын өткізуге

*Публицистикалық шығарма жазуға

*Эстетикалық деңгейін көтеруге

Көркем шығарманы өз бетінше талдау жасауға

Ақындық өнерге

Сыныптан тыс жұмыстарға

Аударма жасауға

*Маңызды тақырыптарды қорытындылағанда

*Үлкен мәнге ие тақырыптарды қорытындылағанда

Жаңа білім беруде

Бірнеше пәнге байланысты материал тоғысып келгенде

Материалды қайталау кезінде

Материал негізінде қарама-қайшы пікір туғанда

Қосымша хабарламалар берілетін кезде

* Өз беттерімен тақырып материалдарына сұрақтар әзірлеу

*Тақырып бойынша сұрақтарға жауап

Ғылыми еңбектен конспект жасау

Қосымша материал бойынша хабарлама жасау

Ғылыми еңбек мәселелерін тезис ретінде сұрыптау

Ғылыми еңбектердегі пікірлерді салыстыру

Қосымша материалдардан дәйексөз алу

*М.Дулатов

*«Бақытсыз Жамал» романының авторы

«Қырық мысалдың» авторы

А.Байтұрсынов

«Маса» жинағының авторы

*«Үміт еткен көзімнің нұры балам» өлеңінің авторы

*«Қалың мал» романының авторы

С.Көбеев

А.Құнанбаев

С.Көбеев

Ш.Құдайбердиев

Ш.Уәлиханов
Әдебиеттану ғылымының негізін салған, тұңғыш әдебиет теориясын жазған ғалым:

* «Әдебиет танытқыш» кітабының авторы

Абай Құнанбаев

«Ескендір» поэмасының авторы

Мағжан Жұмабаев

«Батыр Баян» поэмасының авторы

* А.Байтұрсынов, М.Дулатов, М.Жұмабаев

* Шәкәрім, С.Көбеев, С.Торайғыров

* Шоқан, Ыбырай, Абай

М.Ғабдуллин, С.Қирабаев

С.Мұқанов, Қ.Жұмалиев

Т.Ақшолақов, Ә.Дайырова

М.Әуезов, Ә.Кекілбаев

* Ә.Қоңыратбаев, А.Көшімбаев, Т.Ақшолақов

* С.Сейфуллин, М.Әуезов, С.Мұқанов

* Қ.Жұмалиев, М.Ғабдуллин, С.Қирабаев

А.Құнанбаев, Ш.Уәлиханов

С.Ерубаев, С.Мұратбеков

Ш.Құдайбердиев, М.Әлімбаев

М.Сералин, М.Мырзахметұлы

* «Абай жолы» романы

* ХІХ ғ. Екінші жартысын қамтитын шығарма

* Қазақтың бас ақыны жайындағы шығарма

«Қараш-қараш оқиғасы» повесі

Тұңғыш ағартушы жайындағы шығарма

ХYІІІ ғ. Іж. – ХІХ ғ. ІІж. Қамтитын шығарма
«Білімдіден шыққан сөз - талаптыға болсын кез» жолдарының авторы

Шоқан

Ыбырай

Шәкәрім
Жоғары белсенділікті дамытуға бағытталған, оқушыларды өздігінен ойлануға, шешім айтуға, жауап беруге ұмтылдыратын әдіс:

*Компьютер арқылы бақылау әдісі

*Белсенді оқыту әдісі

*Интератиктивті оқыту әдісі

Сұрақ-жауап әдісі

Сөздік әдісі
9-11 сыныпта әдебиетті оқытудың мақсаты:

*Көркем туындыны талдауда әдебиеттану ғылымы басшылыққа алынады

*Өмір шындығы, ақын-жазушы стилі басшылыққа алынады

Тілдік ерекшелік

Халық ауыз әдебиетінің шағын жанры

Мазмұндауға үйрету

*Сөз өнерінің қыр-сырымен таныстыру

Кәсіптік білім беру

Лирика туралы түсінік беру

Әңгіме жазуға үйрету

Ертегілер туралы ой толғау

*Оқушылармен сауалнама жүргізіледі

*Оқушылардың дара ерекшелігін анықтау үшін әңгіме, шағын сыр толғау жазғызады

Оқыту деңгейлік түрде жүргізіледі

Өтілетін тақырыптар сұрыпталады

Оқыту зерттеу әдісімен жүргізіледі

*Әдебиеттік оқу

*Бастауыш оқу

*Әдебиеттің тарихи курсын оқу

Шығармашылық оқу

Шығармаларды мазмұндау

*Шешуді талап ететін жағдай

*Болжам жасауға жетектейтін жағдай

*Іздендіретін күрделі жағдай

Болжам жасатпайтын жағдай

Теориялық маңызы бар жағдай

Басты оқиғалардфы ашатын жағдай

Нақтылық, әділдік, шектілік жағдай

*Анық, айқын, түсінікті етіп айту

Айғайлап сөйлеу

Басты оқиғаларды ғана әңгімелеу

Ақырын, сыбырлап сөйлеу

Әңгімені үнемі өз жағынан баяндау

Эмоцияға беріліп сөйлеу
Көркем шығармаларды өтудегі шығармашылық ізденіске баулитын тапсырмалар:

*Баға беру (өз шамаларынша)

*Рецензия жазу

Баяндама жасау

Түсіндірмелі әдіс

Мазмұндама жазу

Жаттығумен жұмыс
Көркем шығармалардың қыр-сырын танып білу үшін қалыптасқан талдау жүйесін көрсет:

*Кейіпкерлік-бейнелік талдау

*Тілдік-эстетикалық талдау

*Мазмұндық-тақырыптық талдау

Әлеуметтік-программалық талдау

Мазмұнын айтқызу

*Заман, қоғам тірлігі жайындағы тарихи түсінік

*Жазушының өмірбаяны мен тврочестволық жолы жайындағы түсінік

Адамзат жайындағы түсінік

*Мәтін тұсында берілетін тақырыптық-текстологиялық(сөздік) түсінік

Тарихи шындық пен көркемдік шындық арасалмағы жайындағы әңгіме

Адам өмірі жөніндегі түсінік

Халық өмірі жайындағы түсінік

*Сұхбат

*Пікірлесу

Көрнекілікпен жұмыс

Шығарма жазу

Жазбаша жаттығулар
Әдебиетті оқыту әдістемесінің қарастыратын мәселесі:

*Көркем шығармаларды оқыту арқылы оқушылардың әдеби туындыны жан-жақты түсінуі

*Көркемдікті таныту

Әдістемелік проблемаларды шешу

Ғылымның өзіне ғана тән заңдылықтарын айқындап беру

Шебер сөйлеуге баулу

Қоғамдық ғылымдармен байланыс

Жазушы стилі, тілі жайында мәлімет беру

*Әдебиет тарихы, тіл

*Жанрлар, көркем сөз

Мәнерлеп оқыту

Текстер жаттау

Танымын жетілдіру

Жатқа айту
Оқытудың оқушы қатысуына қарай формалары:

*Топтық

Қызығушылықты ояту

Сұрақ-жауап

Ой –қозғау

*Ұйымдастыру кезеңі

*Сабақтың мақсаты

Бақылау жұмыстары

Мәнерлеп оқу

Шығарма
Педагогикалық практикада ұштасатын білімнің негізі:

*Университетте

*Колледжде

Кітапханада

Мектепте

Бала-бақшада

Үйде
Қазақ әдебиеті сабағындағы жазбаша жұмыс түрлері:

*Мінездеме

Сұраққа жауап беру

Өз ойын айта алу

Баяндау

Мәнерлеп оқу

Мазмұндау
Ғылыми еңбектер, қосымша материалдар бойынша берілетін тапсырмалар:

*Хабарлама жасау

*Дәйексөз алу

*Конспект жасау

Негізгі оқиғаларды сұрыптап ала білу

Сюжеттік, композтциялық жоспар жасау

Кейіпкерлердің сөйлеу тілін жауаптарда пайдалану

Тақырыптарды оқу, мазмұндау

*М.Әуезов

*«Қорғансыздың күні» әңгімесінің авторы

А.Байтұрсынов

М.Дулатов

С.Сейфуллин

«Оян қазақ!» жинағының авторы

М.Мырзахметұлы

*Тыңғылықты дайындығына

*Әдістемесіне

Өзіндік жұмыста

Қызметіне

Сұрақ қоюына

Атақ-дәрежесіне

Тест тапсырмаларына

*ҚР білім заңына, мемлекет белгілеген мақсатқа сәйкес айқындалады

*Стандарт пен бағдарламада бекітіледі

*Жаңа әдістер мен тәслілдерді қолдану іске асырылады Ақын-жазушылардың көптігі

Таптық тұрғыда түсіндіру

Саяси әлеуметтік

Экологиялық
1966 жылдары жаңаша оқытуға негізделген бағдарламалардың авторы:

*Ә.Дайырова

*С.Қирабаев

*Т.Ақшолақов

А.Көшімбаев

М.Балақаев

А.Ысқақов
1921 жылы А.Байтұрсынұлы әдебиет хрестоматиясын жазуды тапсырған ақын-жазушылар:

*«Көкшетау», «Қартқожа» шығармаларының авторлары

«Шұғаның белгісі», «Көксерек» шығармаларының авторлары

І.Жансүгіров, С.Мұқанов

С.Сейфуллин, Б.Майлин

«Азамат Азаматыч», «Хан Кене» шығармаларының авторлары

Б.Майлин, М.Әуезов
1930 жылы Қызылордада басылған «Жеткіншек» оқу құралының авторы:

*М.Әуезов

*«Өскен өркен» романының авторы

*«Хан Кене» драмасының авторы

М.Дулатов

А.Байтұрсынов

С.Мұқанов
Әдебиеттен білім беруде пәнарлық байланысқа жүгінетін жағдай:

* Өтілетін білім мазмұны толықтыруды, байытуды қажет етсе

Өтілетін тақырыпты терендете бергісі келгенде

Оқушылардың эмоциясына әсер еткісі келгенде

Оқушылардың мәдениеттілігін көтергісі келгенде

Оқушылардың қаблеті мен дарынына әсер еткісі келгенде

* Музыка туындылары

Фотографиялар

Альбомдар

Мүсін

Макеттер

* Әдебиеттің тарихи курсын оқу

Дауыстып оқу

Шығармаларды мазмұндау

Мазмұндап оқу

Шығармашылық оқу

Әңгімелеп оқу
Көркем туындыны талдау барысындағы әдеби кейіпкерлерді оқып- үйренуде басшылыққа алынатын ұстанымдар:

* Шығарманың кейіпкерлер жүйесін түр мен мазмұн бірлігінде қарастыру

Қазақ халқының саяси-әлеуметтік, философиялық талап-тұжырымын таныту

Шығарма тілінің көркемдігін ерекшелігіне байланыстыру

Гуманистік көркем шығармалардың басты мақсаты түрде алынуы

Рухани-адамгершілік талаптар қою ұстанымдарын жетілдіру

Тәлім-тәрбиелік мәніне назар аудару
Оқушылардың ауызша сөйлеу мәдениетіндегі басты мәселелер:

* Сұраққа толық жауап беру

Сауатты жаза білу

Мақал-мәтелдерді жатқа білу

Жазба ресми тілде жеткізу

Жергілікті тіл ерекшелігін жиі қолдану

Мәнерлеп оқи білу
8-9 сыныптардағы сабақтан тыс оқуларда негізге алынатын сабақ формалары:

* Семинар сабақ

* Пікірталас сабақтары

Ойын сабағы

Бақылау, емтихан сабақтары

Жәрменке сабақ

*Реферат жазу

*Шығарма жазу

*Баяндама жазу

Әңгіме жазу

Бақылау жұмысын жазу

*Берілетін оқу мазмұнының ғылымилығы

*Сабақтың өмірмен, қоршаған ортамен байланысы

Жана ұғымдар

Проблеманы шеше білу

Алда тұрған мақсаттар

* Көркем туындыдан әсер алу

* Шығарманы бітім-болмысымен түсіну

Көркем шығарманы жатқа айту

Ой-толғау, эссе жазу

Дауыстап оқу

Мазмұндама жазу
Көркем шығарманы іштей оқудың жүйесі:

* Көзбен оқу

* Талдай оқу

Дауыстап оқу

Тесті рөлмен оқу

Шұбыртпа оқу

Көрмей оқу
Көркем шығармаларды өтудегі шығармашылық ізденіске баулитын тапсырмалар:

* Баға беру (өз шамаларынша)

* Рецензия жазу

Сұрақ- жауап

Мазмұндама жазу

Баяндама жазу

Жаттығумен жұмыс
Әдебиет сабағының ең басты мақсат-міндеттерінің бірі:

*Мұғалімнің шеберлігі

* Әдіс тәсілдері дұрыс тандауы

Уақытты тиімді өткізу

Имандылық

Өз бетімен орындауы

Оқушылардың киіміне көніл бөлу

Көрнекілікті тиімді пайдалану

Тарихи шындық пен көркемдік шындық арасалмағы жайындағы әнгіме

Көне дәуір әдебиеті жайындағы әнгіме

Адамзат жайындағы түсінік

*Мәтін тұсында берілетін тақырыптық-текстологиялық (сөздік) түсінік

*Жазушының өмірбаяны мен творчестволық жолы жайындағы түсінік

Халық өмірі жайындағы түсінік

Адам өмірі жөніндегі түсінік

*Баяндау әдісі

*Түсіндіру

Есептеу жұмысы

Сыныптағы оқушылар ұжымы

Сабақтың сапалы жүйесі

Аударма жұмыс

Сызба жұмыс

* Проблемалық

* Жасына сай

Әңгімелесу

Сөз өнері

Сыншыл

Салыстырмалы

*«Шешендік өнер»

*«Айтыс»

* Терме

Зергерлік өнер

* Сабақтың мақсаты

* Ұйымдастыру кезені

* Жаңа сабақты түсіндіру

Мәнерлеп оқу

Бақылау жұмыстары

* Шығарманың сюжеті

* Кейіпкердің характері

*Кейіпкердің мінезі

Кейіпкердің киімі үлгісі

Кейіпкердің тұрмыс жағдайы

*Өз беттерімен тақырып материалдарына сұрақтар әзірлеу

*Тақырып бойынша сұрақтарға жауап

*Тақырыптарды оқу, мазұндау

Ғылыми еңбектердегі пікірлерді салыстыру

Қосымша материал бойынша хабарлама жасау

Ғылыми еңбектен конспект жасау
Педагог-жазушы:

* С. Көбеев

* «Қалын мал» романының авторы

* «Үлгілі бала» кітабының авторы

Ш.Құдайбердиев

Ш.Жәнгіров

«Үміт еткенкөзімнің нұры, балам » өлеңің авторы

Оқыту барысының нәтижелі болу шарттары:

*Тыңғылықты дайындығына

* Шеберлігіне

* Әдістемесіне

Қызметіне

Өзіндік жұмыста

Сұрақ қоюына

* Ә.Дайырова

*С.Қирабаев

*Т.Ақшолақов

Ә.Қоңыратбаев

А.Ысқаков

М.Балақаев

А. Көшімбаев

*Шоқан, Абай, Ыбырай

*Шәкәрім, С. Көбеев , С. Торайғыров

Д. Исабеков, С. Мұратбеков

М.Әуезов, Ә. Кекілбаев

* А.Байтұрсынов, М. Дулатов, М. Жұмабаев

Т. Ақшолақов, Ә. Дайырова

М. Ғабдуллин, С. Қирабаев

*Оқулықтар арқылы оқу тиімділігін арттыру

*Әдеби білім беруді жетілдіру

Әдебиетті терендетіп оқыту

Сыныптан тыс оқыту

М.Әуезов еңбектері арқылы оқыту

Ш. Уалиханов еңбектері арқылы оқыту
М. Әуезов стилін айқындайтын шығармасы:

* ХІХ ғ. екінші жартысын қамтитын шығарма

*Қазақтың бас ақыны жайындағы шығарма

*«Абай» жолы романы

С.Мұқанов жайындағы шығарма

«Қараш-қараш оқиғасы» повесі

«Көксерек» әнгімесі

ХVІІІ ғ. Іж.- ХІХғ. ІІж. Қамтитын шығарма

*«М. Әуезов туындыларын мектепте оқыту» (2003)

«Әдебиетті оқыту методикасының очерктері» (1962)

«4-7 кластарда әдебиетті оқыту методикасы» (1987)

«Шығарманың көркем айшықтарын таныту» (1998)

«Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесінің ғылым ретінде қалыптасуы мен дамуы» (2004)

«Таза бұлақ», «Өзен» шығармаларының авторы:

*«Қазақ хрестоматиясының» авторы

Ғ. Мүсірепов

«Ескендір» поэмасының авторы

Сәбит Дөнентаев

Абай Құнанбаев

Мектепте әдеби білім беру бірізділік принциптерінің кезеңдері (сынып бойынша)

* 2 кезең 5-8 сыныптар

6 кезең 7-9 сыныптар

4 кезең 1-3 сыныптар

5 кезең 1-7 сыныптар

8 кезең 7-11 сыныптар

8 кезең 11 сыныптар

Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі ғылымының бастауында тұрған әдіскер ғалымдар:

*А.Көшімбаев

*Қ. Бітібаев

*Б.Әрінова

С. Дүйсенбаев

Қ.Айтқалиев

Ғ.Құрманбаева

Әдеби білім берудің үшінші кезеңінің (9-11 сыныптар) мақсаттары:

*Әдебиеттік ғылымнан білім беру

Мазмұндауға үйрету

Оқушыны көркем мәтінді мазмұндауға үйрету

Көркем сөздің көркем шығармалардағы маңызын таныту

Оқушыны жаза білуге үйрету

Көркем сөздің көркем шығармаларындағы рөлін таныт

Әдіс-тәсілдерді үйлестіре қолданудың ерекшелігі:

*Оқушылар жалықпайды

*Оқушының белсенділігі артады

Көркем тілінің дамуына кедергі болады

Тақтамен жұмыс азаяды

Кітаппен жұмыс жасауға мүмкіндік болмайды

Драмалық шығармаларды оқытуда қолданылатын әдістер:

*Пьесадағы негізгі тартысты анықтау

*Басты кейіпкерлерге мінездеме беру

Ұғыну

Иллюстрация және көрнекілік

Әңгімелеудің түріне қойылатын талаптар:

*Анық, айқын, түсінікті етіп айту

*Мәнерлеп, көркемдеп айту

Ақырын, сыбырлап сөйлеу

Әңгімені үнемі өз жағынан баяндау

Эмоцияға беріліп сөйлеу

Шығармалардың қыр-сырын танып білу үшін қалыптасқан талдау жүйесі:

*Мазмұндық-тақырыптық талдау

*Кейіпкерлік – бейнелік талдау

Саяси –хронологиялық талдау

Әлеуметтік-программалық талдау

Прозалық – поэзиялық талдау

Мазмұнын айтқызу

Көркем шығарма тілін талдаудың буындары:

*Қаһарманның тілі

*Автор тілі

Тіл анықтамасы

Оқырман тілі

Өзге ұлт тілі

Бейнелі тіл

Әдебиетті оқытудың ауызекі әдістері:

*Пікірлесу

*Сұхбат

Шығарма жазу

Мазмұндама жазу

Жазбаша жаттығулар

Мәнерлеп оқу
Әдебиет сабағы барысында мұғалімді ойландыратын мәселелер:

*Берілген материалды тиімді әдіспен жеткізу

*Оқушылардың жақсы түсінгендігін ескеру

Оқушылардың сабаққа дайындығын қадағалау

Тәртібін қадағалау

Оқушылардың сөйлеу мәнеріне көңіл бөлу

Оқушылардың қаблетіне көңіл бөлу

Оқушылардың киіміне көңіл бөлу

Оқушылардың сөздік қорын дамытуда қолданылатын сөздік түрлері:

*Фразеологиялық сөздіктер

*Түсіндірме сөздіктер

Аударма сөздік

Энциклопедиялық сөздіктер

Орысша-қазақша сөздік

Орфоэпиялық сөздік

Орфографиялық сөздік

Сыныптан тыс жұмыстың мақсаты:

*Оқушылардың білімін кеңейтеді

*Тілін байытып, кітапқа құштарлығын арттырады

Әдістемелік проблемаларды шешу

Модульды меңгереді

Рөлдік оқуға үйрету

Пәндердің жүйелі оқытылуы

Қоғамдық ғылымдармен байланыс

Модуль сөзінің мағынасы:

*Дамыту

Шама

Зерттеу

Тіл арқылы тәрбиелеу

Аулада

Үйде

*Институтта

Педагогикалық практика кезінде практикант студенттің тығыз тығыз жұмыс жасайтын адамдары:

*Оқушылар

*Мектеп басшылығы

*Мұғалімдер

Кафедра меңгерушісі

Ата-анасы

Қазақ әдебиеті сабағындағы жазбаша жұмыс түрлері:

*Мінездеме

*Конспект

*Пікір жазу

Баяндау

Мәнерлеп оқу

Ғылыми еңбектер, қосымша материалдар бойынша берілетін тапсырмалар:

*Конспект жасау

*Дәйексөз алу

*Хабарлама жасау

Тақырыптарды оқу, мазмұндау

Негізгі оқиғаларды сұрыптап ала білу

Кейіпкерлердің сөйлеу тілін жауаптарда пайдалану

1914 жылы шыққан «Қирағат» оқулығының авторы:

*«Бақытсыз Жамал» романының авторы

*«Оян қазақ» жинағының авторы

*М. Дулатов

«Маса» жинағының авторы

«Айтыс» поэмасының авторы

С. Торайғыров

1921 жылы А. Байтұрсынұлы әдебиет хрестоматиясын жазуды тапсырған ақын - жазушылар:

*«Қызыл ат», «Шернияз» шығармаларының авторлары

*«Көкшетау», «Қартқожа» шығармаларының авторлары

*С. Сейфулин, Ж. Аймауытов

«Шуғаның белгісі», «Көксерек» шығармаларының авторлары

І. Жансүгіров, С. Мұқанов

«Азамат Азаматыч», «Хан Кене» шығармаларының авторлары

Әдебиеттану ғылымның негізін салған, тұнғыш әдебиет теориясын жазған ғылым:

*«Қырық мысал», «Маса» жинақтарының авторы

*«Әдебиет танытқыш» кітабының авторы

*Ахмет Байтұрсынов

«Ескендір» поэмасының авторы

«Кедей» поэмасының авторы

Мағжан Жұмабаев

«Батыр Баян» поэмасының авторы

1930 жылы Қызылордада басылған «Жеткіншек» оқу құралының авторы:

*М. Әуезов

*Хан Кене» драмасының авторы

*Өскен өркен» романының авторы

«Оян қазақ» жинағының авторы

М. Дулатов

А. Байтұрсынов

С. Мұқанов
«Абай - қазақтың классикалық поэзиясының шұғылалы шыңы» деген жолдардың авторы:

*М.Әуезов

*«Абай жолы» романының авторы

*«Қорғансыздық күні» әңгімесінің авторы

«Оян қазақ!» жинағының авторы

М.Дулатов

М.Мырзахметұлы

С.Сейфулин

Әдебиетті оқытудың негізгі факторлары:

*Жаңа әдістер мен тәсілдерді қолдану іске асырылады

*ҚР білім заңына, мемлекет белгілеген мақсатқа сәйкес айқындалады

*Стандарт пен бағдарламада бекітіледі

Психологиялық

Таптық тұрғыда түсіндіру

Экологиялық

Ақын – жазушылардың көптігі

* педагогикадағы дидактикалық тәсіл

* ақпараттың танымдылығын арттырады

* дәрістің пәрменділігін арттырады

оқу үрдісі қалыптаспайды

сыныптан тыс бағдарлама

ой жүйесінің қалыптасуын тежейді

оқушыға зиян келтіреді

үгіт-насихат танымдылығын арттырады
Мектептің түрі :

* лицей

* жеке меншік

жоғары

ортаңғы

жедел

* поэма

* лирика

мәтін

тәсіл

* «Кел, балалар, оқылық»

* «Өзен»

* «Жаз»

«Ғылым таппай мақтанба»

«Жиған-терген»

«Қазақ салты»

«Қыпшақ Сейітқұл»
Әдіскер ғалым Қ.П.Жүсіптің әдістемелік еңбектері:

* «Әдебиетті оқыту мәселелері»

* «Мектепте қазақ әдебиетін оқыту»

* «Көркем сөздің құдіреті»

«4-7 кластарда әдебиетті оқыту методикасы»

«Қазақ әдебиетін оқыту методикасы»

«Әдебиетті оқыту әдістемесі»

«Кейіпкер бейнесін талдау»

«Мектептегі қазақ тілі мен әдебиеті кабинеті»

«Өлең сөздің патшасы»

* «Жас алаш»

* «Еңбек туы»

* «Жұлдыз» журналы

«Оянған өлке»

«Сарыарқа самалы»

«Жетісу»

«Намыс»

* кейіпкердің көпшілікке қарата немесе өзіне арнап айтқан сөзі

* кейіпкердің ішкі жай-күйін бейнелеу тәсілі

* кейіпкердің толғаныс-тебіренісін бейнелеу тәсілі

екі кейіпкердің сөйлесуі

диалог

портрет

* «Тіл жұмсар»

* «Оқу құрал»

* «Тіл құрал»

«Қариғат»

«Қазақ қалпы»

«Қазақ салты»

«Қара өлең»

«Қалың елім,қазағым»
Романның жанрлық түрі:

* кең көлемді эпикалық түр

* қара сөзбен жазылған эпикалық түр

* күрделі сюжетті жазылған эпикалық түр

лирика

драма

шағын көлемді эпикалық түр

пьеса
Қ.Бітібаеваның жұмыс атқарған жылдары:

* Шығыс Қазақстан облысы Жетіарал мектебінде мұғалім, оқу ісінің меңгерушісі 1968 -80 ж.

* Өскемен қаласындағы Жамбыл гимназия-интернатында мұғалім 1980ж.

* КСРО Мемлекеттік сыйлық лауреаты 1990ж.

1930 жылдары

Алматы қаласында 1950

Ақмолада 1980

Жетіаралда 1940

Семей қаласында 1975
Қабдеш Жұмаділов еңбектері:

* «Сарыжайлау»

* «Бақыт жолында»

* «Сәйгүліктер»

«Махаббат қызық мол жылдар»

«Ботагөз»

«Жәмилә»

«Алғашқы ұстаз»

«Атау кере»
Бейімбет Майлиннің «Күлпаш» әңгімесіндегі кейіпкерлер:

* Мақтым

* Қалижан

Ұлбосын

Зейнеп

Мәриям

* Ақан

* Ғазиза

Әжібай

Шұға
Ә. Қоңыратбаев еңбектері:

* « 4-7 кластарда әдебиетті оқыту методикасы»

* «Әдеби оқу методикасы»

* «Қазақ әдебиетінің тарихы»

«Қазақ әдебиетін оқыту методикасы»

«Әдебиетті оқыту әдістемесі»

«Кейіпкер бейнесін талдау»

«Мектептегі қазақ тілі мен әдебиеті кабинеті»

«Көркем сөздің құдіреті»

* ұйымдастыру құралы

* білім мазмұнын әр қырынан жетілдіру

* теориялық және практикалық білімді қамтамасыз етудің құрылымдық жүйесі

дәстүрлі оқыту

алгоритмдік оқыту

дамыта оқыту

ықшамдап оқыту

проблемалап оқыту
Дамыта оқыту теориясын алғаш ғылыми негізде дәйектеген ғалымдар:

* Л.С.Выготский, Л.В. Занков

* В.В. Эльконин

* В.В. Давыдов

М.М. Левин

М.В. Кларин

В. П.Беспалько

К.Д. Ушинский

* мөлшер

жаңа

технология

интерактивті тақта

жағдай
Сот сабағының негізгі әдіс-тәсілдері:

* айтыс

* тартыс

ән айту

пікір

сайыс
Сабақ құрылымының түрлері:

* бекіту

* ұйымдастыру

* мақсаты

талдау

жазу

түсіндіру

* Батырлар жыры туралы ұғымдарын тереңдету

* Ирония, сатира, эпитеттің ұлғайған түрі, антитеза жайында хабар беру

Поэма туралы ұғымдарын тереңдету

Тип, прототип туралы алғашқы ұғым

Ұйқас түрлері туралы түсініктерін кеңейту

Әдеби кейіпкерлер, олардың портреті туралы

Суреттеу, баяндау, әңгімелеу, композиция туралы түсініктерін кеңейту

* ұйымдастыру

* көтермелеу

* бақылау

алмастыру

көркемдеу

салыстыру

көрсету

* 1-4 сыныптар

* 5-8 сыныптар

* 9-11 сыныптар

1-5 сыныптар

6-9 сыныптар

10-11 сыныптар

1-9 сыныптар

5-11 сыныптар
Лириканың түрлері

* Махаббат лирикасы

* Табиғат лирикасы

* Философиялық лирика

Батырлар лирикасы

Өлең-жыр лирикасы

Көктем лирикасы

Арнау лирикасы

Бейбітшілік лирикасы
Жазба жұмысының түрлері

* шығарма

* диктант

* мазмұндама

пейзаж

сурет

арнау

* сөздік

* практикалық

семантикалық

семинарлық

эстетикалық

бағдарламалық

* рецензия

* реферат

лирика

сюжет

диолог
Көрнекілік түрлері

* портрет

* кітап

баяндау

сұрақ

* білім

* ынта

баға

жоспар

* С. Сейфуллин

* М. Әуезов

* Қ. Жұмалиев

Ғ. Мүсірепов

М. Әуезов

Қ. Бітібаева

Ж. Қараев

К. Құдайбергенова
Дәстүрлі оқытудың негізгі байланыстары

* мұғалім

* оқу құралдары

* оқушы

топ

технологиялық құралдар

Жоспар түрлері:

* күнтізбелік

* тақырыптық

* сабақ жоспары

мектепішілік

лексикологиялық

жылдық

айлық

* С. Көбеев

* М. Жұмабаев

* А. Байтұрсынов

М. Қалтаев

С. Дөнентаев

С. Сейфуллин

М. Дулатов

М. Әуезов
Жазушының өмірбаянын өту барысында қолданылатын шығарма түрлері:

* естеліктер

* хаттар

* мемуарлық шығармалар

поэмалар

прозалар

кітаптар

* Көркем туындыдағы авторлық көзқарас

* Көркем туындыдағы мазмұн мен форма бірлігі

Суреткердің көркем тәсілі, дүниетанымы, көзқарасы, олардың арасындағы байланысты ашу

Суреткердің тілі

Бірнеше ақын-жазушы шығармаларын салыстыру

Шығарма идеясы

Көркем туындыдағы көріктеуіш

* балалардың жеке дара ерекшеліктерін зерттеу

* әр оқушының отбасындағы тәрбиесін зерттеп, талдау

* оқушы мен ұжымның тәрбиелік деңгейін талдап, бағалау

оқушының тәрбиесін қадағалау

оқушының ортаға ықпалын зерттеп, талдау

оқушыны әр сабақта бағалау

оқушы үлгерімін ата-аналарына хабарлау

оқушыларды еңбексүйгіштікке баулу
Оқулықпен жұмыс істеу барысында оқушылар :

* Пәннің мазмұнын меңгереді

* Өздік жұмысқа үйренеді

* Жаңа материалды меңгереді

Көзқарасын өзгертеді

Уақытын қызықты өткізеді

Кейіпкерлермен танысады

Жаттығулар орындайды

Білімін саралайды
Үй тапсырмасын беру түрлері:

* Оқулық бойынша

* Көркем мәтін, көркем туынды бойынша

* Ғылыми еңбектермен, қосымша материал бойынша

Сөздіктер бойынша

Ғаламтор бойынша

Шығармашылық жұмыс бойынша

Әдістемелік нұсқаулар бойынша

Бағдарламалар бойынша
Кейіпкерге берілетін мінездеу:

* Салыстырмалы

* Дара

* Жинақтау

Жағымсыз

Бағалық
Оқытудың ауызекі әдістері:

*Әңгіме

* Пікірлесу

Тәжірибешілік

Бағалау

Иллюстрация

Ауызша
Сабақ үлгілері мен түрлері:

* Дәріс сабақ

* Семинар сабақ

* Пресс-конференция сабақ

Шығарманы қорғау сабағы

Өзін бағалау сабақ

Әдеби талдау сабақ

Тапқырлар сабағы

Ойын сабақ
Сыныптан тыс жүргізілетін жұмыстар:

* Факультатив

* Үйірме

* Әдеби кештер

Анализ

Пән

Бағдарлама

Жоспар
Мектептің оқу процесіндегі үш жоспар:

* Күнтізбелік

* Тақырыптық

* Сабақ жоспары

Үйірме жоспары

Тәрбие сағатының жоспары

Бағдарлама

Бірлестік жоспары

Бағалау жоспары
5-сынып оқушыларға оқытылатын әдеби-теориялық білім:

* Халық ауыз әдебиеті туралы қысқаша түсінік, әдебиет туралы кіріспе әңгіме

* Ауыз әдебеитінң негізгі жанрлары: мақал, мәтел, жұмбақтар, батырлар жыры, қиял-ғажайып ертегілер, әдеби ертегілер туралы алғашқы ұғым

Сюжетті өлеңдер туралы түсінік

Ирония, сатира, эпитеттің ұлғайған түрі, антитеза жайында хабар беру

Суреттеу, баяндау, әңгімелу жайындағы білімдерін жетілдіру