Қазақ халқы ұлт-азаттық күресінің асқар шыңы ХХ ғасыр басындағы Алаш

20билет 
1.
1886 жылы 2 маусымда «Түркістан өлкесін басқару туралы ереже», 1891 жылы 25 наурызда «Ақмола, Семей, 
Жетісу, Орал жəне Төрғай облыстарын басқару туралы ереже» қабылданды. 
Түркістан өлкесі жерінің құрамына Ферғана, Самарканд жəне Сырдария облыстары кірді. Орталығы Ташкент 
қаласы болды. Сырдария облысы 5 уезден, Ферғана - 5, Самарканд - 4 уезден турды. 1891 жылғы «Ереже» 
бойынша Орынбор жəне Батыс Сібір генерал– губернаторлықтарының орнына орталығы Омбы болған Далалық 
(Степной) генерал– губернаторлығы құрылды. Оның құрамына Ақмола, Семей, Орал, Төрғай жəне Жетісу 
облыстары кірді. Жетісу облысы 1897 жылы қайтадан Түркістан генерал – губернаторлығының қарауына берілді. 
Өлке шеңберінде генерал – губернаторға шексіз билік берілді. Басқару аппараты – кеңсе, əскери губернаторлар 
өздеріне бағынышты облыстық басқармаларымен қоса генерал – губернаторға бағынды, ал облыстық 
басқармаларға жалпы жиналыс жəне кеңсе кірді. 1891 жылғы «Ереже» бойынша Ірі облыстық орталықтарда 
(Верный, Орал, Петропавл, Семей) полиция басқармасы құрылды, ал уездік қалаларда полициялық пристав 
құрылды. Болыстық басқарушылар мен ауыл старшындарын бекіту əскери- –губернатор құзырында болды. 
Сот құрылысы. XIX ғасырдың аяқ кезіндегі Қазақстанда 1886 жəне 1891 жылдардағы Түркістан жəне Дала 
өлкелерін басқару туралы «Ережелер» бойынша жүзеге асырылды. Түркістан жəне Далалық өлкелерінде жалпы 
империялық соттар жүйесі - əлемдік (мировой) судьялар, облыстық соттар жəне жоғарғы (сенат) сот инстанциясы 
қалыптасты. Соттардың төтенше съезі əскери губернатордың рұқсатымен шақырылды жəне өлкелік құқығы 
берілген орыс чиновнигінің қатысумен өткізілді. 
2.
Н.С.Хрущев Қазақстанды сынақ алаңы сияқты пайдаланып, көптеген тың тəжірибелерді, оның ішінде келешегі 
жоқ тəжірибелерді сынақтан өткізіп байқап көрді. Гидропоникалық əдіспе
н өсімдік өсіру, жүгері егу т.б. осы сияқты 
тәжірибелер Қазақстан шаруашылықтарында байқаудан өтті. Оның айтуымен республиканың оңтүстіктегі 
аудандары көршілес республикаларға берілді, өлкелер құрылды. Көптеген қосалардың аттары өзгертілді: Ақмола 
–
Целиноград атанды, Батыс Қазақстан облысы –
Орал облысы болды. Хрущевтің жолсыздықтары мен жөнсіз 
қылықтарын ашық айтпаса да халық оған наразы болды. Сойтіп, елдің экономикасын жаңа сатыға көтеру, халық 
шаруашылығын басқару, өндірісті жоспарлау мен ынталандыру жүйесін тубегейлі жақсарту қажеттігі кесіп жетілін 
келе жатты. Экономикалық мәселелерді шешуде субъектівизмде, валюнтаризмді жою қажеттігі барған сайын 
айқындала түсті. 70 жылдардың басындабұрынғыдай социализмнен коммунизмге өту туралы территориялық
идея 
басым болды. Бұл жайлы 1967 жылы қазан төңкерісінің 50 жылдығына арналған сөзінде Л.И.Брежнев мəлімдеді.

жүктеу/скачать 1,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: