Қазақ халқының СƏулет өнері ежелгі қҰрылыстар
жүктеу/скачать 4,98 Mb. Pdf көрінісі
|
СЕН БІЛЕСІҢ БЕ 501-600
- Бұл бет үшін навигация:
- ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ƏН-КҮЙ ӨНЕРІ
| ҚАЗАҚТЫҢ КҮЙШІЛЕРІ
Қорқыт Ұлы ойшыл, нұсқалы ақын, көріпкел, бақсы, аңыз кейіпкері Қорқыт баба IX ғасырда Сыр бойында өмір сүрген. Ол – дүние үнін қобыздың қыл ішегіне сыйғызған, күй шалу дəстүрін алғаш орнықтырушы, күйші, сазгер. Қорқыт ата 544 ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ƏН-КҮЙ ӨНЕРІ күйлерін тыңдағанда дүние күңіренгендей, кейде дала сөйлеп тұрғандай əсер аласың. Оның «Қорқыт», «Аққу», «Қорқыттың сарыны», «Желмая» жəне т.б. күйлері халық жадында мəңгі сақталған. Көптеген бақсы, күйші, жыраулар Қорқытты пір тұтқан. Аты аңызға айналған Қорқыт баба өлімге қарсы күресуші, адамзат баласына өмір іздеген жан ретінде суреттеледі. Сырдария өзенінің жағасында ерекше қобыз пішінді Қорқытқа арналған зəулім ескерткіш көтерілді. Бұл – атақты архитектор Бек Ыбыраевтың туындысы. Жел тұрғанда осы ескерткіштен уілдеген үн естіліп, күй төгіледі. Тəттімбет Тəттімбет Қазанғапұлы (1815 – 1862) – шертпе күйдің негізін қалаған классик күйші-сазгер. Ол Қарағанды облысындағы Мыржық тауының бойында дүниеге келген. Ол жастайынан өнерлі ортада өскен. Оның ата-бабаларының ішінде кемеңгер билер, ақылды шешендер, қалжыңқой адамдар көп болған. Тəттімбеттің күй шеберлігін игеруіне əкесі ықпал еткен. Əкесі Қазанғап орта дəулетті, өнерге жақын кісі болған. Тəттімбеттің шығармашылығы қазақтың музыка тарихында ерекше орын алады. Аспапты музыкада шертпе күйлер дəстүрлі күй мектебіне жатады. Тартылу, шертілу əдісі бөлек болады. Асықпай, баяу қос ішекті алма-кезек даралап шертуді қажет етеді. Əр түрлі қағыстармен қуа тартуды көтермейді. Ол – «Сылқылдақ», «Былқылдақ», «Алшағыр», «Бес төре», «Балбырауын», «Сарыжайлау», «Қосбасар» (бірнеше нұсқасы бар), «Көкейкесті» т.б. күйлердің авторы. жүктеу/скачать 4,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|