«Қазақ құқығы» курсын оқытудың мақсаты

«Қазақ құқығы» қолданбалы курсы қоғамдық-гуманитарлық бағыт бойынша мектептің 10- сыныбында оқытылады. Бағдарлама «Құқықтану негіздері» пәні бойынша теориялық -практикалық және түрлі материалдардан тұрады.

Құқық адамдардың өмірімен тығыз байланыста дамиды: олардың бостандығын қалыптастырады, мінез-құлқына, іс-әрекетіне, тәртібіне, сана-сезіміне жан-жақты әсер етеді, мүдде-мақсаттарының іске асуына қолайлы жағдай, қамқорлық жасап қорғайды. Адамдардың жекелік топтық және қоғамық қарым-қатынастарын реттеп, басқарып отырады. Осы тұрғыдан алсақ, құқықтың мазмұны, түсінігі – адам қоғамын басқарудағы құқықтық нормалардың ішкі тұрақты, сапалы мәні, маңызы. Бұл түсініктемеде құқықтың құндылығын, маңыздылығын айрықша көрсетіп отыр.

Курс бағдарламасы қазіргі замандық азаматтық білім негізде-рінің мәнін ашатын материалдарды негізге ала отырып құрастырыл-ған. Бағдарлы мектепте жүргізілетін қоғамдық білімдердің мазмұ-нына сай жасалған.

Курс азамат пен мемлекет арасындағы қарым-қатынастар, сайлау құқығы нормалары сияқты өзекті мәселелері сипатталады. Сонымен қатар Түрік қағанаты дәуірінен бастап тәуелсіз Қазақстан Республикасының Конституциясының баптарын терең түсінуге басты көңіл бөлінеді.

Оқушылар мынаны ескерген жөн: курс азаматтық қоғамның барлық мүшелері меңгеруге тиісті материалдарды қамтиды . Сондық-тан мұғалім оқушыларға құқық туралы кеңірек білім беруді көздейді.

«Қазақ құқығы» курсы бойынша оқушылар құқық туралы білім ала отырып, саяси сауаттылығын арттырып, қоғамда өз құқығын қор-ғауға және өзгенің құқығына қол сұқпауға қалыптасады. Конститу-циялық құқықты сақтайды,әрі дамытады.


«Қазақ құқығы» курсын оқытудың мақсаты:

• 
  Оқушылардың құқықтық білімдерін тереңдету және саяси сауаттылығын арттыру, демократиялық мәдениетін дамыту;
  

• 
  Мәдениет пен саясаттан хабары мол, қоғамдық өзіндік ой-пікірі қалыптасқан, іс-әрекеттерге талдау жасай алатын , сыншылдық қабілеттін дамыту;
  

• 
  Отанын жан-тәнімен сүйетін, белсенді және сауатты азаматтар тәрбиелеу.
  

• 
  Қазақстан Республикасының конституциялық және азаматтық құқықтарын сақтай білетін, оның саяси-құқықтық жүйесін , даму заңдылықтарын меңгерту арқылы құқықтық сауатты азамат тәрбиелеу;
  

• 
  моральдық, жалпыадамзаттық құндылықтарды, құқықтық жетілуге қажетті білімдерді меңгерту негізінде жас ұрпақ өкілдерін құқықтық қоғамда өмір сүріп , адал еңбек етуге , өзгелермен өркениетті қатынас жасай біуге үйрету;
  

• 
  оушыларды тұлғаны сыйлауға, адам еркіндігін және оның бостандықтарын қадірлеуге үйрету.
  

оқып, мұғалім басшылығымен зерделеуді меңгеру.

пәндермен тығыз байланысын білу.

жасай білу.

Қазақстан Республикасының Конституциясын білу және оны

құрметтеу.
5.Қосымша материалдарды, БАҚ пайдалана отырып, ол арқылы

ғылыми-зерттеушілік іскерлігін кеңейту.

сұраққа жауап беруде өзіндік көзқарасын азаматтық белсенділік

тұрғысынан білдіре алуы.
8. Алған білімі мен дағдыларын тәжірибе , күнделікті өмірде

кездесетін теориялық және практикалық жаңалықтарды шешуде

қолдана білу.
9. Оқыған және ізденген тақырыптарына сүйене отырып өз бетімен

саяси пікір жаза білуі , сонымен қатар саяси тұжырымдар жасай

білуі тиіс.


Пәнаралық кіріктіру

«Қазақ құқығы» курсы басқа да пәндермен тығыз байланысты. Атап айтқанда ; «Құқық негіздері», «Қоғамдық білім негіздері », « Адам және қоғам »,« Адам.Қоғам.Құқық », «Әдеп», «Өзін-өзі тану», «Қазақстан тарихы» және т.б.
Кәсіпке бағдарлау.
«Қазақ құқығы» курсы оқушыларды заң және т.б. қоғамдық ғылымдарға бағыттайды.Мынадай мамандыққа бағыттайды:

Заңгер, Саясаттанушы, Әлеуметтанушы, Құқықтанушы.

-әр түрлі жағдайдағы проблемаларды анықтап, шешім қабылдайды;

-өзіне ыңғайлы іс-әрекет пен мінез-құлық нормаларын таңдай алады;

- Түркі дәуірінен басталған құқықтық заңдарды толық біледі;

- ҚР Конституциясын біледі және оны құрметтейді;

- ҚР азаматтарының құқықтары мен міндеттерін біледі;

1. 
   Кіріспе ( 1с) Бағдарламаға шолу жасалады. Сабақ бөлімдер туралы түсінік алады.
   
2. 
   1-бөлім. Адам.Қоғам және Құқық (4с). Тақырыптарда адамның қоғаммен қарым-қатынасы оқытылады. Бөлім адам, қоғам,құқығы туралы түсінік қалыптастырады. Оқушылардың саяси сауаттылығы артады.
   
3. 
   2-бөлім. Мемлекет (3с). Мемлекет ұғымын түсіндіре отырып,қоғамдық өмір аясы,демократия және өркениеттілік идеяларын ұғынады,ой-өрісі артады.
   
4. 
   3-бөлім. Түркі кезеңіндегі құқық жүйесі (2с). Құқық жүйесінің қайнар көзін, ұлттық құқық негіздерінің қалыптасуы тарихын оқып-біледі. Құқықтық саналылық қалыптасады.
   
5. 
   Монғолдардың құқық жүйесінің ықпалы (2с) Монғолдар жаулап алғаннан кейінгі Шыңғыс ханның «Жаса»заңының қазақ халқына өмір салтына тигізген әсерімен танысады.
   
6. 
   4- бөлім. Қазақ хандығының тірегі болған заңдар(8 с). Мынадай тақырыптарды оқытылады: Қасым ханың «Қасқа жолы»,Есім ханның «Ескі жолы» және Әз-Тәукенің «Жеті жарғысы». Қазақ хандығының негізгі тірегі болған заңдармен танысады. Құқықтық заңдар маңызын ұғынады.
   
7. 
   5-бөлім. Кеңестік кезеңдегі Конституциялар (4 с). Қазақстан КСР-нің кеңестік жүйе ықпалымен 1937 жылы,1978 жылы қабылдаған Конституцияларын оқып танысады..
   
8. 
   6-бөлім. Тәуелсіз Қазақстанның Конституциялары(9 с) 1993жылғы,1995 жылғы Конституцияларды оқи отырып, бөлімдері мен баптарымен терең танысады. Азаматтық қоғамның мәні және ерекше белгілері. Азаматтық қоғам жағдайындағы мемлекет пен азамат арасындағы қаты-настарды оқидын түсінеді.Азамат пен мемлекет арасындағы қарым-қатынастарды жете түсінеді..
   
9. 
   Термин сөздер (1с) . Құқық саласында жиі кездесетін терминдердің мағынасын түсінеді және саяси сауаттылығы артады.
   
10. 
    Қорытынды (1с)
    

2.Қазақстан Республикасының Конституциясы.

3.Қазақстанда азаматтық қоғам құру тұжырымдамасы.

4.Қазақстан Республикасының сайлау туралы заңы .А, 1995.

5.Қазақстан Республикасының «Саяси партиялар туралы » заңы.А,1998.

6.Қазақстан Республикасының «ҚР азаматтық туралы заңы». А, 1995.

7.Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі.

8.ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан-2030» халыққа жолдауы.

9.Адам құқығы баршаға. А.Мұхтарова және басқ. (оқушыға арналған құрал). Алматы, Бастау-2000.

9.Баршаға арналған құқық .А.Мұхтарова және басқ.(оқушыға арналған құрал). Алматы, «ҚазМУ»,Баспа үйі,2002.

10.Демократия баршаға. А.Мұхтарова және басқ.(оқушыға арналған құрал). Алматы, Бастау-2000.
Мұғалімге арналған әдебиеттер:

1.ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан -2030» халыққа жолдауы.

2.Экономикалық және саяси құқықтар туралы БҰҰ-ның Конвенциясы.

3. Н.Ә.Назарбаев Эпицентр мира.А. Атамұра,

4. Адам құқығы баршаға. А.Мұхтарова және басқ.(мұғалімге арналған

құрал) .Алматы,Бастау-2000.

5. Демократия баршаға. А.Мұхтарова және басқ. (мұғалімге арналған

құрал).Алматы,Бастау-2000.

6.Право человека. М.С.Нарикбаев.Алматы:Издательский дом КазГЮ,2000.

7. Қазақстан Республикасының Конституциясы.

8. Конституциялық құқық. Сапарғалиев.Ғ.С. Алматы,2008.

9. Қазақтың ата заңдары.Зиманов С.З. Алматы.10 том.2005-2008.

«Бекітемін» «Келісемін» ӘБ отырысында

Мектеп директоры: Мектеп директорының қаралды.ӘБ

............Ә.Ә.Тойланбаев бағдарлы оқу-ісі орынбасары: жетекшісі:

« » .............. 20.... жыл ..................Ш.А.Мәдікенова ........Т.А.Шойынбаев

«Қазақ құқығы» курс бағдарламасы

10- сыныпқа арналған

(Қоғамдық-гуманитарлық бағыт)

Құрастырған тарих пәні мұғалімі: Т.А.Шойынбаев


Саудакент ауылы

«Қазақ құқығы» курсын оқыту және курсты аяқтау формасы.
«Қазақ құқығы» курсын оқыту барысында қолданылатын оқыту формасы алуан түрлі болуы керек. Бірсарынды оқыту әдісі оқушылар- ды жалықтырып жібереді. Сондықтан оқыту әдісі де әртүрлі болуы керек.
Курсы оқыту формалары:

• 
  Тақырып бойынша баяндау;
  
• 
  Сабақты түсіндіру;
  
• 
  Тақырыптар бойынша пікірталастар , дөңгелек столдар ұйымдастыру;
  
• 
  БАҚ мәліметтерін пайдалана отырып , өзіндік ой-пікірлерін айтқызу.
  

Курс оқылып болған соң оқушылар өздері таңдап алған немесе

мүғалімнің нұсқауымен келіскен формада сынақ тапсырады.Курс бойынша алынатын сынақтардың нәтижелері «Құқықтану негіздері»

пәнінің қорытынды бағасын шығаруда есепке алынады.

• 
  Тақырыптар бойынша рефераттар мен баяндамалар дайындау;
  
• 
  Тақырыптар бойынша билеттер арқылы жауап беру;
  
• 
  Өтілген тақырыптар бойынша тест алу;
  
• 
  Тақырыптарда кездесетін жағадаяттарды шешуде өзіндік жоба, үлгілерін ұсыну.
  

А) біріншісі – құқықтың обьективтік түсінігі, қоғамның обьективтік дамуына сәйкес жаңа қатынастардың қалыптасуы;

Б) екіншісі – құқықтың субьективтік түсінігі обьективтік қалыптасқан қатынастарды реттейтін, басқаратын нормативтік актілерді уақытында қабылдап бекіту.

Объективті құқық – бұл мемлекет белгілеген, қамтамасыз ететін, кепіл болатын  және қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған жалпыға міндетті, формалды анықталған  құқық нормаларының жүйесі.Объективті құқық  - бұл белгілі бір  кезеңдегі нақты мемлекеттің заңнама, құқықтық әдет – ғұрыптар, заң преценденттері және  нор­мативті шарттар. Ол объективтілігі жеке адамның сана – сезімне байланысты еместігімен және оған тиесілі еместігімен түсіндіріледі.

Субъективті құқық – бұл тұлғаның өз мүдделерін қанағаттандыруға ар-налған заңды мүмкін болатын мінез – құлықтарының өлшемі. Субъективті құ-қықтарға адамның нақты құқықтары жатады (еңбек етуге құқық, білім алуға құқық және т.с.). Ол субъективтілігі  субъектімен тікелей байланыстылығымен және оған тиістілігімен және оның сана – сезіміне, ерік –жігеріне тәуелдігімен түсіндіріледі.

Құқықтың реттеу функциясы – нормативтік актілер арқылы қоғамдық қатынастардың байланысын, орындалу жолдарын, бағыттарын анықтап отыру. Құқықтың қорғау функциясы – нормативтік актілердің қоғамдағы қарым-қатынасқа ықпалын, әсерін күшейту, жаман қатынастарға тыйым салу. Жоғарыда айтылғандай, құқық – жалпыға бірдей міндетті, мемлекет қамтамасыз ететін, қоғамдық қатынастарды реттейтін нормалардың жиынтығы. Құқықтық норма – құқықтың бір клеткасы, қоғамдық қатынастардың жақсы дамуының үлгісі деуге болады. Ол адам істерінің, жұмысының, тәртібінің шеңберін анықтап, олардың бостандығын және қарым-қатынасын реттеп, басқарып отырады.

1-бөлім

Адам мәселесі деген кешенді ұғымның мәнін ашу, адам туралы тұжырымдарды талқылау,оқушылардың санасына адами қасиеттерді дарыту.

1. 
   
   жүктеу/скачать 2,58 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: