Қазақ тіл білімі кафедрасы бекітемін филология факультетінің деканы



бет32/55
Дата07.02.2022
өлшемі274,35 Kb.
#83304
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   55
Байланысты:
Қазақ этнолнг.магистратура

Пайдаланатын әдебиеттер:
1.Қайдар Ә. Қазақ тілінің өзекті мәселелері. – Алматы, 1998.
2. Қайдаров Ә. Этнолингвистика // Білім және еңбек. –1985. – №10. Б. 12.
3. Манкеева Ж. А. Мәдени лексиканың ұлттық сипаты. – Алматы, 1997.
4.Жанпейсов Е. Этнокультурная лексика казахского языка. – Алматы, 1989. –288б

14


Таұырыбы: Кейбір топонимдердің этнолингвистикалық сипаты
Мақсаты: Топонимдердің этнолингвистикалық сипатын саралау
Негізгі ұғымдар: этнолингвистика, қазақ этнолингвистикасы, этнолингвистика ғылымы, топоним, таным


Қаралатын мәселелер:

  1. Этнолингвистикалык деректердің сипаты

  2. Кейбір топонимдердің мағыналық еркешеліктері

Этнолингвистикалык түсініктеме дәлелсіздеу көрінгенде де этиимологиялык бір деректін өзі-ақ оны айқындай түсуі мүмін. Мысалы, көне де байырғы «бөрі» сөзінің эвфемистік баламасы деп көрсетілетін, қарышқыр сөзін үлкен ғылыми этимологияға бармай-ақ, кырғыз тілінде мойны мен жақ сүйектерінің қарысып қалуына байланысты «қарышқыр» деп аталуы арқылы түсіндіруге де болады.
Кейде этнолингвистикалык түсініктеме дәлелсіздеу көрінгенде де этиимологиялык бір деректін өзі-ақ оны айқындай түсуі мүмін. Мысалы, көне де байырғы «бөрі» сөзінің эвфемистік баламасы деп көрсетілетін, қарышқыр сөзін үлкен ғылыми этимологияға бармай-ақ, кырғыз тілінде мойны мен жақ сүйектерінің қарысып қалуына байланысты «қарышқыр» деп аталуы арқылы түсіндіруге де болады.
Айта кету керек, топонимдерді зерттеуде кейде этнолингвистикалық факторларды пайдалану да жиі кездеседі. Мұндай жағдайда, керісінше, этнолингвистикалык деректер этимологияның негізгі үш— фонетикалық, семантикалық және морфологиялык, — принципіне қосымша дәйектеме ретінде пайдаланылып, этимология обьектісін уақыт-мезгіл кеңістігі мен тарихи дәлдігі түрғысынан айқындай түсуде өз үлесін қосып отырады.
Бұл — лингвистикалық пәндердің этнолингвистика аясында болатын өзара табиғи байланысы. Дәл осы тәрізді астарлас байланысты біз этнолингвистика мен қазақ диалектологиясы арасынан да айкын көреміз. Өйткені этнолингвистика әдеби тіл аукымымен ғана шектелмей, жалпыхалықтық тіл фактілерін мүмкін болғанша түгел қамтуды мақсат етеді. Міне, осыған байланысты этнолингвистика топонимдердің пайда болу, қалыптасу ерекшеліктерін айқындауға мүмкіндік береді.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   55




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет