1. Ыңғайлас салалас. Құрмаласқа енген жай сөйлемдердін арасы да, де, та, те, және жалғаулықтары арқылы байланысып, бір мезгілде не бір-бірімен іргелес айтылған оқиғаны білдіретін салаластың түрін ж а л ғ а у л ы қ т ы ы ң ғ а й л а с с а л а л а с с ө й л е м дейді. 1) Қыз ырғала басып ас үйге кірді де, әкесі қыздың бөлмесіне кірді ( З.Ш.). 2) Сөз осымен бітті де, екеуі екі айырылып кетті. 3) Бұл ой Абайға ең алғаш келген ой еді және тіпті өз ойы сияқты көрінді ( М. Ә. ). 192 -ж аттығу. Мәтінді оқып шығып, ыңғайлас салалас сөйлемдерді теріп жазыңдар.
Шәңгерей жыбырлап, мүлде теріс айналып кетті. Кәрібай жымиып күлді де,
ол тұрақтаған кезде қарсы алдынан келіп тұрды. Сарқыраған сумен қосыла
дуылдаған көп бірін-бірі трубаның аузына итермелеп, арыққа лақтыра
бастады. Бастығы райком хатшысы Ермағанбет болып лай суға бір-бір аунап
шықты.
-Су қожасы құрғақ тұр ! – деп, көпшілік Төкенге шүйілді. Төкен суға
малынып шыққанда, Олжабек келіп шығанақты артынан құшақтап алды.
-Лақтырайын ба осы?
-Лақтыр, - деді Шығанақ. Лақтырғанша бір бұлқынып, қолды жауырнынан
салып қалды да,іштен орап тастап кеп жіберді.Олжабек ыңқ етті.Үш кісінің
жұмысын істеген өгіз күшті Олжабек қалай жығылғанын тіпті байқаған
жоқ.Аңырып Шығанақтан көз алмады. ( Ғ. М.).
2.
Қарсылықты салалас сөйлем. Құрмалас сөйлемге енген жай сөйлемдердің арасы бірақ, дегенмен, сонда да, әйтсе де, алайда,сөйтсе де жалғаулықтары арқылы байланысып, біріндегі ойға екіншісіндегі ой қарсы мағынада айтылған салаластың түрін ж а л ғ а у л ы қ т ы қ а р
