сын есімді н е г і з г і с ы н е с і м дейді.
Мысалы
, ақ, қара, ауыр, жеңіл,
тар, кең, аласа, биік.
Зат есім сөздері сияқты сын есім сөздері де үнемі бір қалыпта тұрмай,
тілдегі сөз тудыру тәсілдері бойынша түбірлік сөздерден жаңа мағыналы сын
есім сөздері жасалып, өсу, даму процесінде болады. Сын есім сөздері де,
негізінде түбір сөздерге жұрнақ жалғану арқылы (туынды сөздер жасалу
арқылы) дамиды.
Түбір сөздерге жұрнақ жалғану арқылы өзге сөз таптарынан жасалған
сын есімдерді т у ы н д ы с ы н е с і м дейді.
§ 63. Сын есімдердің жасалу жолдары
(Сын есімнің сөзжасамы)
Сын есімдер қазақ тілінде негізінен морфологиялық ( синтетикалық),
синтаксистік ( аналитикалық ) тәсілдер арқылы жасалады.
Түбір сөзге жұрнақ жалғау арқылы жаңа сөз тудыру тәсілін м о р ф о л о г и
я л ы қ (синтетикалық) т ә с і л дейді.
Мысалы, ақыл
ды
, келбет
ті
, әл
сіз
,
ұйқы
шыл
, сөз
шең
, қоғам
дық
, тарих
и
, сән
қой
.
Жалаң сын есімдердің (
ақ сары, қара көк, қара торы
), зат есімдер мен
туынды сын есімдердің (
ақ сақалды, ала тақиялы, жібек көйлекті
) тіркесіп
келуі , негізгі және туынды сын есімдердің қайталануы (
үлкен-үлкен,биік-
биік, ойлы-қырлы, балалы-шағалы
) қосарлануы арқылы жасалған сын есімдер
с и н т а к с и с т і к (аналитикалық) тәсіл арқылы жасалған сын есімдер
болып табылады.
Туынды сын есім сөздері түбір сөздерге мынау сияқты жұрнақтар
жалғану арқылы жасалады. Ол жұрнақтар есімдерден сын есім тудыратын
жұрнақтар және етістіктерден сын есім тудыратын жұрнақтар болып екіге
бөлінеді.
а) Е с і м д е р д е н с ы н е с і м т у д ы р а т ы н
ж ұ р н а қ т а р
Достарыңызбен бөлісу: |
