Қазақ тілі лексика, фонетика, морфология мен синтаксис
жүктеу/скачать 3,22 Mb. Pdf көрінісі
|
Қазақ тілі окулық Абуханов-лексика
- Бұл бет үшін навигация:
- Жасасын біздің үкімет!
| отыр
екен. (М.Ә.) 2) Ол – комбайнның макеті. (Ә.Ә.) Бұл айтылғандар–тұрлаулы мүшелердің дағдылы орын тәртібі. Жазушы өзінің тыңдаушысына ерекше әсер ету үшін, кейде сөйлем мүшелерінің дағдылы орын тәртібін белгілі дәрежеде бұзып, олардың орындарын алмастырып та қалданады. Мұны тіл ғылымында и н в е р с и я дейді. Мысалы: Жасасын біздің үкімет! (С.М) 3.Толықтауыш өзін меңгеретін етістіктен болған мүшеден бұрын тұрады: Мария қолындағын торайды кенеттен Әпенге ұстата салды. (Ғ. Мүсір) 295 Мұнда екі толықтауыш бар, торайды - тура толықтауыш Әпенге – жанама толықтауыш, бұлардың екеуін де күрделі баяндауыш болып тұрған ұстата салды деген етістіктердің тіркесі меңгеріп тұр. Бұл толықтауыш- тардың екеуі де өздерін меңгеріп тұрған етістік баяндауыштан бұрын айтылған. Толықтауыштардың өзін меңгеретін етістіктен болған мүшеге тетелес тұруы шарт емес , тек одан бұрын тұру ғана шарт, екінші сөзбен айтқанда, толықтауыш пен оны меңгеретін етістіктің арасында басқа мүшелер тұра береді.Табыс жалғаулы тура толықтауыштар етістіктен болған мүшемен іргелес айтылғанда, ол, көбінесе, жалғаусыз, табыс жалғауының жасырын түрінде келеді: Біздің кочегар баласына мынандай хат жіберді.(Л.К.) 4. Анықтауыш өзінің анықтайтын есім сөзінен бұрын тұрады. Анықтауыштар өзінің анықтайтын сөзімен қабыса және матаса байланысады. Сын есім, сан есім сөздерінен және атау тұлғада қатар айтылғанда екі зат есімнің алдынғысы мен атау тұлғалы сілтеу есімдіктерінен болған анықтауыштар өзінің анықтайтын сөзімен қабыса байланысады да, сол сөзбен іргелес қатар айтылып қана анықтауыш бола алады. Мұндай анықтауыштар мен анықтайтын сөздерінің арасына өзге сөз келтіріп айтуға болмайды. 1) жүктеу/скачать 3,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|