-сурет. Бағалау үдерісін ұйымдастыру    Бағалаудың құрылымын анықтау және қолдану

 

Бағалаудың құрылымын анықтау және қолдану 

Бағалаудың  құрылымын  анықтау  және  қолдану  кезінде  нені  бағалайтынымыз  туралы 

ойлану  керек  –    оқу  мақсатын  ба,  әлде  дағдыларды  ма?  Мысалы,  «7.3.5.1    оқылым  және 

тыңдалым материалдары бойынша тірек сөздер мен сөз тіркестерін синонимдік қатармен 

ауыстыра  отырып,  жинақы  мәтін  жазу»  оқу  мақсаты  үшін  сыни  ойлауды  дамыту  мен 

сөздерді  салыстырып,  оларды  ұтымды  қолдану  жолдары  туралы  ойланудың  қайсысы 

маңызды?  Оқу  мақсаты  мен  дағдыларды  бағалау  барысында  бұл  үдеріс  оқушының  ойлану 

әрекетінде (ми функциялары) болып жатқандықтан, оны бақылау қиынға соғады. 

Мұғалім  үшін  бірінші  маңызды  қадам  –  барлығына  түсінікті  болатын  бағалаудың 

анық  көрсетілген  құрылымы  мен  моделі.  Бұл  бағалау  компоненттерін  логикалық 

талдау  (алған  білім,  дағдыларды  түсіну  және  қолдану)  немесе  теорияны  зерделеу 

немесе  оқушының  тәжірибелік  зерттеулерін  жинақтау  (өзіндік  бақылау  немесе  зерттеу 

нәтижелерінің дәлелдерін алу үшін теория мен тәжірибені пайдалану) арқылы сипатталады. 

Тіпті нені бағалайтынымызды бақылау мүмкін жағдайда да (мысалы, бақыланатын жұптық, 

топтық талқылаулар немесе мұғалімнің қатысуымен болатын белсенді іс-әрекеттер) дәл осы 

сәтте құнды деп танылатын бағаланатын аспектілерді нақтылап алу керек. 

Бағалаудың  құрылымы  мен  нысаны  –  нені  өлшеу  керектігін  және  қандай  маңызды 

компоненттер  мен  аспектілерді  бағалау  қажет  екендігін  білдіру  үшін  қолданылатын 

анықтама. Оқу  бағдарламасының бөлімін немесе  жаңа тақырыпты бағалау үшін оқушының 

оқу  жетістігін  бағалауға  көмектесетін  және  бағалау  талаптарын  анықтайтын  сұрақтарды, 

яғни бағалау критерийлерін қарастыруға болады. Мысалы,