Қазақ тіліндегі эмоционалды
жүктеу/скачать 57,39 Mb. Pdf көрінісі
|
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19
| дей берді күбірлеп.
– Осыдан аман жетер ме екем үйге...» (С. Мұратбеков). Коммуникативті акт кезінде адамның үнсіз қалуының өзі де көп жағдайдан хабар береді. Ол адамның ұялғандығынан, келіскендігінен, келіспегендігінен, ызаланғандығынан, қорыққандығынан, жасқанған - дығынан т.б. да толып жатқан көңіл күй әсерінен үнсіз қалуы мүмкін. Мысалы, – Ендеше сөзді доғар! – деді Шеге. Хансұлу жасқанғандай үнсіз қалды (С. Елубаев). 234 Қыз екі беті құлағының ұшына дейін қызарып көзімен жер сүзіп, үнсіз тұрып қалды (М. Мағауин). Отағасының төбе шашы үрпие селдіреп, бет - аузы бір - ақ уыс боп кетті. Бір сұрланып, бір күреңітіп, ештеңе дей алмады (М. Мағауин). – Жұмыстан қашан шығасың? – Енді он бес минуттан кейін. – Мен күтейін бе? Тана үндеген жоқ (С. Мұратбеков). Фонациялық тәсіл арқылы қуаныш пен реніш, ашу мен мысқыл, көңілдену мен мейірлену т.б. да адам эмоциялары беріледі. Интонация компоненттерінің барлығы сөйленімнің эмоциялық мазмұнын беруге қатысады. Интонация компоненттері тілдердің барлығында қолданы - латын әмбебап просодикалық тәсіл болып табылады. Бұл компонент - тер сондай - ақ сөйлемнің айтылу мақсатын ажыратуға да қатысады. Мағынаны білдірудің универсалды әдісі болып интонацияның әуені, қарқыны, паузасы саналады. Сөйлеушінің алдына қойған мақсатына орай сөйлемдегі интонация да түрленіп тұрады. Сөйлеушінің хал - ахуалы мен оның айтылып тұрған ойға, жағдайға қалай қарайтыны, мәселен қолдайтыны, қолдамайтыны, қуанышы, реніші, мысқылы да фонациялық тәсілдер арқылы анықталады. Ауызекі сөйлеу тілінде интонацияның жұмсалу аумағы кең, атқа - ратын қызметі көп, сондықтан да тілдік бірліктермен таңбалау мүмкін емес эмоциялық бояуы да мол. Жазуда қолданылатын тыныс белгілері де, басқа тілдік бірліктер де интонацияның қыр - сырын толық жеткізе алмайды. жүктеу/скачать 57,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|