Қазақ тіліндегі эмоционалды
ойын онға, санасын сан саққа жүгіртті
жүктеу/скачать 57,39 Mb. Pdf көрінісі
|
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19
| ойын онға, санасын сан саққа жүгіртті
фразео - лгизмінің ойы онға, ақылы алтыға бөліну түрінде қолданылуы ( Ойы онға, ақылы алтыға бөлініп әуреленіп жүрген кезінде, Ахметтен тағы хат алды (88 б) жазушының жеке шығармашылық мақсатынан туындап отыр. Ол мақсат – халық тілінде әбден қалыптасып, тұрақтал - ған құбылыстың жаттанды, үйреншікті қалыбын бұзу арқылы ойды күшейту, тұрақты тіркеске өзгеше өң жамау, басқаша реңк беру. «Бұл тәсілдердің алғашқы қазақ прозасы тіліндегі нақты көрінісі – эмоцио - налды - экспрессивті қызмет атқару» [6 2, 25]. Фразеологизмдер мән - мағынасы жағынан бір - біріне синоним болып жұмсалуымен қатар, бір - біріне қарама - қарсы болып та қолда - нылады. Тіліміздегі мағыналары қарама - қарсы мәнде жұмсалатын тұрақты тіркестер фразеологиялық антонимдер деп аталады. Қазақ тіліндегі фразеологиялық антонимдерді екіге бөліп қарастырған Ә. Болғанбайұлы мен Ғ. Қалиевтің ұстанымына сүйене отырып эмоция - лық реңкті фразеологиялық антонимдерді де екіге бөлуге болады деп ойлаймыз. Бірінші түрі эмоциялық реңкті фразеологизмдердің өз ішіндегі компоненттерін басқа сөздермен алмастыру арқылы жаса - лады. Мысалы, бетінен оты шықты (қызарды, қысылды, ұялды) – беті бүлк етпеді (ұялмады, бедірейіп тұрды, арсыздығын көрсетті), үміт етті (күдерін үзбеді, дәме қылды) – үмітін үзді (күдерін үзді, болады - ау деген ойынан шықпады) т.б. Екінші түрі құрылым - құрылысы жағынан мүлдем бөлек эмоция - лық реңкті фразеологиялық антонимдер. Мысалы, жүктеу/скачать 57,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|