–
бағы жанбау
деген фразеологиялық жұптар
бақытты –
бақытсыз
деген мағынаны
білдіреді. Мұндағы бағы жану фразеологизмі бағы жанбау деген
фразеологизмнің мағынасын жоққа шығарады, бірақ адам халіне жаңа
баға бермейді.
Бағы жану
деген фразеологизмге
сорлы
мағынасында
жұмсалатын фразеологизм антоним ретінде жұмсалуы тиіс. Сонда,
бағы жану
–
соры арылмау
–
фразеологиялық антонимдер болса,
бағы
жану –
бағы жанбау
қайшы мәнде қолданылып, тек бірін
-
бірі жоққа
шығару қасиетіне ғана ие фразеологизмдер болып табылады», –
деп
жазады [6
3
, 9]. Фразеологиялық антонимдерге қатысты бұл түйінді
автордың антонимия құбылысына қатысты айтылған Н. Оралбаева, Ғ.
Мадина, А. Әбілқаев, Т. Әбдіғалиева т.б. да ғалымдардың «Антоним
мен грамматикалық тәсіл арқылы жасалатын болымды
-
болымсыздық
мағына бір емес. Оларды былайша салыстырып көрсетуге болады:
Антоним:
сулы –
құрғақ, көңілді
–
қапа, ал –
бер, жақсы –
жаман.
Болымды
-
болымсыз:
сулы
-
сусыз, көңілді –
көңілсіз, ал –
алма, жақсы –
жақсы емес
» [64
, 86], «Антоним сөздерге болымды, болымсыз мағы
-
налы сөздер жатпайды:
барады, бармайды, таулы, таусыз
т.б.» [6
4,
66] сынды тұжырымдарын басшылыққа ала отырып жасағандығын
байқауға болады.
Қорыта келгенде, адамның түрлі ситуацияларға байланысты
туындап отыратын көңіл
-
күйі тілдегі фразеологиядан да өз көрінісін
табады.
Достарыңызбен бөлісу: |