Әжем – үйдің тірегі,
Қайда барсам, қасымда
Қамқор болып жүреді.
(Ә.Табылдиев.)
7-жаттығу. Төмендегі сөздерге үш жақта тәуелдік жалғауын қосып жазыңдар.
Туған жер, денсаулық, өмір, жайлау.
8-жаттығу. Жұмбақты оқып, оның шешуін табыңдар.
Тыңдап әнін, өлеңін,
Үйден кино көремін.
(теледидар)
Қатар-қатар бүрмелі
Етек-жені түймелі.
Қозғай берсең түймесін,
Таусылмайды күйлері.
(баян)
Тәуелдік жалғаулары жалғанған сөздердін жазылуы.
1-жаттығу. Өлеңді оқып, қарамен жазылған сөздердің түбірі мен жалғауын ажыратыңдар.
Гүл өсірсең терлеп,
Мұның аты –еңбек.
Кесте тіксең әзірлеп,
Мұның аты – еңбек.
Сабағына жөндеп
Әзірленсең – еңбек.
Қиындықтың бәрін
Еңбек қана жеңбек.
(Н.Жанаев.)
2-жаттығу. Өлеңді оқып, қарамен жазылған сөздерді құрамына талдаңдар.
Орманы пүліш, бұлағы –күміс,
Бұлбұлы –жыршы, ұлы-қызы – керім.
Таулары –заңғар, өзені – ырыс,
Ғажап қой, шіркін Республикам менің.
(Д.Әбілов.)
3-жаттығу. 1.Көп нүктенің орнына тиісті әріптерді қойып, сөйлемдерді көшіріңдер. 2. қос сөздердің астын сызыңдар.
Мәнш...к жан-жағын ба...қап қар...ды. Көз...не бұтақт...ғы құс ұ...сы шалынды. Бұл – ш...мшықтың ұясы еді. Іш...нде балапандары бар. Олар а...зын ашып шиқ-шиқ етеді.
4-жаттығу. Жұмбақты және оның шешуін оқып, қарамен жазылған сөздерді құрамына талдаңдар.
Жұмбақ.
Көтерді әкесі баласын,
Деді: «сәнім, көркім!»
Киіп алды баласы,
Әкесінің бөркін.
(Керкге, уық, шаңырақ.)
5-жаттығу. Сөйлемдегі тәуелдік жалғау бар сөздірді теріп, құрамына талдаңдар.
Біздің басты мақсатымыз адамның бақыты.арықтың арнасын тазартты. Құрылысшылардың бригадасы жұмысқа кірісті. Отбасында қандай жақсы іс-әрекеттер жасап жүрсің? Ертең үйлеріңізге қонақ келеді. Сіздің көйлегіңіз қандай әдемі.
6-жаттығу. Үш жақты тәуелдік жалғауларын пайдаланып сөйлем құрастырыңдар.
Әр сөзді құрамына талдаңдар.
Cурет, жер көгереді, күн жылынады, ағаштар гүлдейді, бұлбұлдар сайрайды, бозторғай шырылдайды.
Достарыңызбен бөлісу: |