Жай сөйлем және оның түрлері.
1-жаттығу. Сөйлемдерді көшіріп жазып, тұрлаулы мүшелердің астын сызыңдар.
Жазғы еңбек.
Егіс егіліп болды. Мал жайлауға шықты. Енді жұмыс біткен шығар деп ойлайсың. Бірақ жаздың да өзіне тән шаруасы бар. Шабындық қаулап өсті. Оны шауып, жинау керек. Жұмысшылар тракторлармен шөп шабады. Оны кептіреді. Пішен маялайды. Оны қыстауға тасиды.
(«Табтғаттану» оқулығынан.)
2-жаттығу. Сөйлемдерді көшіріңдер. Бастауыш пен баяндауышты белгілеңдер.
Ата – асқар тау, ана – бауырындағы бұлақ. Бала – жағасындағы құрақ. Талап – тұлпар. Білім – сұңқар. Күш – білімде.
3-жаттығу. Сөйлемдерді сөйлем мүшесене талдаңдар. Сөйлемнің түрлерін атаңдар.
1. Қожа Ахмет Йасауи кесенесінде мұражай орналасқан. 2. Ақын өмір шындығын айтқан. 3. Халық оны қадір тұтады. 4. Мен таңғалдым. 5. Ұйықтап қалыппын. 6. Мені шақыртып алшы.
4-жаттығу. Сөйлемдерді көшіріп жазыңдар. Тұрлаулы мүшелерді табыңдар.
Хали мен Тілеш станцияда тұрады. Онда клуб бар. Клубта концерт көрсетіледі. Софияда концертке барады. Зифа мені циркке апарды. Циркті бірінші рет көрдім. Цирк өте ұнады.
5-жаттығу. Жақты сөйлемдердің бастауышы мен баяндауышын табыңдар.
Ғалам деген – жер шарынан тысғаламшарлар, жұлдыздар, кеңістіктер.
Ғаламдағы жұлдыздар шоғырын Галактика деп атайды. Жұлдыздың құрамында сутек өте көп. Жұлдыздар газдың қысымымен жарқырап көрінеді.
6-жаттығу. Берілген сөз тіркестерін қатыстыра отырып, жақсыз сөйлем құраңдар.
Айту керек, көмектесу қажет, орындауға тиіс, қатысқаны жөн.
7-жаттығу. Көп нүктенің орнына тиіс анықтаушты қойып жазыңдар.
.... Жер серіктері ғарышқа әр түрлі мақсатпен ұшырылады. 2.Ол темірден .... бұйымдар жасайды. 3. Қазақ халқының ... өнерін жалғастырушы шәкірттері бар. 4. Фитодизайн үйірмесіндегілер өсімдіктер туралы ... пәндері оқиды. 5. ... балалар шығармашылығына мұражайда көрме жиі ұйымдастырылады.
Қажетті сөздер: жасанды, зергерлік, ерекше, арнайы, дарында.
Достарыңызбен бөлісу: |