Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы Әбу абдулла мұхаммед ибн исмайл ибн ибраһим ибн әл-муғира әл-бұхари сахих әл-бұхари

Алла тағала Құран кәрімде: «Ал, мүъминдер үшін намаз оқудың парыздық уақыты белгіленген⁸⁷»,- деді.

500 – Абдулла ибн Мүслима (р.а.) риуаят етті: «Бір күні Омар ибн Абдулазиз намазын кешіктіріп оқыды (аср намазы болса керек). Сонда оның алдына Ғұруа ибн Зубайр кіріп: «Бірде Муғира ибн Шуғба Иракта жүрген уақытында намазды кешіктіріп оқығанында, Әбу Масғуд әл-Ансарий»: «Бұның не, ей Муғира! Жебірейіл ғ.с. аспаннан түскеннен кейін намаз оқыды, Пайғамбарымыз да (с.ғ.с.) намаз оқыды. Содан соң Жебірейіл ғ.с. және намаз оқыды, Пайғамбарымыз да (с.ғ.с.) намаз оқыды! Содан соң Жебірейіл ғ.с. тағы намаз оқыды, Пайғамбарымыз да (с.ғ.с.) намаз оқыды. Содан соң Жебірейіл ғ.с. және намаз оқыды, Пайғамбарымыз да (с.ғ.с.) намаз оқыды. Содан соң Жебірейіл ғ.с тағы да намаз оқыды, Пайғамбарымыз да (с.ғ.с.) намаз оқыды. Кейін Жебірейіл ғ.с.: «Маған осылай етіп Пайғамбарға (с.ғ.с.) оқып көрсетуімді әмір етті»,- деді.

Омар ибн Абдулазиз Ғұруаға: «Нені мысал етіп сөйлеп жатқаныңызды білемін, Жебірейіл (ғ.с.) Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) намаз уақыттарын белгілеп берген»,- деді.

Ғұруа: «Башийр ибн Әбу Масғудта атасы Әбу Масғуд турасында сондай деп хикая қылып айтып берген еді.

Айша анамыз: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) аср намазын бөлмесіне күн түспестен бұрын оқып алатын»,- деді.
1-бап. Алла тағаланың «(Аллаға тәубе қылып одан қорқыңыз және намаз оқыңыз, мүшірік болып кетпеңіз!»,- деген сөзі туралы.
- 501حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبَّادٌ هُوَ ابْنُ عَبَّادٍ عَنْ أَبِي جَمْرَةَ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَدِمَ وَفْدُ عَبْدِ الْقَيْسِ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالُوا إِنَّا مِنْ هَذَا الْحَيِّ مِنْ رَبِيعَةَ وَلَسْنَا نَصِلُ إِلَيْكَ إِلَّا فِي الشَّهْرِ الْحَرَامِ فَمُرْنَا بِشَيْءٍ نَأْخُذْهُ عَنْكَ وَنَدْعُو إِلَيْهِ مَنْ وَرَاءَنَا فَقَالَ آمُرُكُمْ بِأَرْبَعٍ وَأَنْهَاكُمْ عَنْ أَرْبَعٍ الْإِيمَانِ بِاللَّهِ ثُمَّ فَسَّرَهَا لَهُمْ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَنِّي رَسُولُ اللَّهِ وَإِقَامُ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءُ الزَّكَاةِ وَأَنْ تُؤَدُّوا إِلَيَّ خُمُسَ مَا غَنِمْتُمْ وَأَنْهَى عَنْ الدُّبَّاءِ وَالْحَنْتَمِ وَالْمُقَيَّرِ وَالنَّقِيرِ

501 – Ибн Аббас (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) алдына Әбдул Қайс тайпасынан өкілдер келіп, Рабийға қауымы бізге кедергі келтіруде, алдыңызға қажылық айынан басқа уақытта келуімізге мүмкіндігіміз жоқ. Бізге бір нәрсе бұйырсаңыз, (үйретсеңіз) біз оны сізден үйреніп, үйіміздегілерге барып үйретсек!»,- десті. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Сендерге төрт түрлі нәрсені үйренуге бұйырамын;

1). Алла тағалаға иман келтірмек (яғни, Лә иләһа илла Алла деу);

2). Мені Алла тағаланың елшісі деп сену;

3). Намаз оқуларыңа;

4). Зекет берулеріңе.

1). Дуббоғъ, кептірілген асқабақтан ішімдікті құйып қою үшін істелген ыдыс.

2). Хантам, Қыл мен қан араластырып саз балшықтан істелген ыдыс.

3). Муқаййар, ішімдікті құю үшін құрма ағашынан қашалып істелген ыдыс

4). Нақийр, ішімдікті (арақ) құю үшін істеліп қара маймен (смола) майланған ыдыс. Осыларды қолдануға тиым саламын»,- деді.
2-бап. Намаз оқымаққа ант беру турасында
- 502حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى قَالَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ قَالَ حَدَّثَنَا قَيْسٌ عَنْ جَرِيرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ بَايَعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَى إِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ وَالنُّصْحِ لِكُلِّ مُسْلِمٍ

502 - Жарир ибн Абдулла (р.а.) риуаят етті: «Мен Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) намаз оқуды, зекет беруді және (бұл туралы) әрбір мұсылманға насихат, етуге ант еттім»,- деді.

503 – Шақиқ (р.а.) Хузайфадан риуаят етті: «Хазреті Омардың (р.а.) алдында отыр едік. Ол (р.а.): «Қайсы біріңіз Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) бүлік (фитна) туралы айтқан сөздерін естеріңде сақтаған шығарсыңдар»,- деді. Мен: «Қалай деп айтқан болса, есіме солай сақтап қалдым»,- дедім. Ол: «Қане, айтшы!»,- деді. Мен: «Адамның өз әйелі, мал-дүниесі, балалары және көршісінен болатын бүліктерге (фитна) намаз, ораза, садақа хамда әмір мен таъқиққа рия қылу каффарат болар»,- дедім. Сонда хазреті Омар (р.а.): «Жоқ мен бұны емес, теңіздің толқынындай тулайтын бүліктерді айтқан едім»,- деді. Сонда мен: «Ей, Әмир ил-Мүъминин, сіз бұдан қорықпасаңыз да болады, өйткені сіз бен ол бүліктің (фитнаның) арасында бір жабық есік бар»,- дедім. Омар (р.а.) айтты: «Сол есік сындырыла ма немесе ашылады ма?»,- деді. Мен: «Сындырылады»,- дедім. Сонда хазреті Омар (р.а.): «Демек, кейін мүлде жабылмайды екен»,- деді. Біз Хузайфадан хазреті Омар (р.а.) қайсы есіктің мысалға алынғанын түсінді ме?»,- деп сұрадық. Ол. «Иә, ертеңгі күннің алдында түн болмағын білетіндей жақсы біледі, мен ол кісіге Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) хадистерін түгелдей айна қатесіз айтып бергенмін»,- деді. Кейін біз Хузайфадан қайта сұрауға батпай, Масрұққа: «Сен сұрашы!»,- дедік. Масрұқ сұрап еді, ол кісі: «Ол есік хазреті Омардың (р.а.) нақ өзі»,- деді.

- 504حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ قَالَ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ عَنْ سُلَيْمَانَ التَّيْمِيِّ عَنْ أَبِي عُثْمَانَ النَّهْدِيِّ عَنْ ابْنِ مَسْعُودٍ أَنَّ رَجُلًا أَصَابَ مِنْ امْرَأَةٍ قُبْلَةً فَأَتَى النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَأَخْبَرَهُ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ أَقِمْ الصَّلَاةَ طَرَفَيْ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنْ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ فَقَالَ الرَّجُلُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَلِي هَذَا قَالَ لِجَمِيعِ أُمَّتِي كُلِّهِمْ

504 – Ибн Масғуд (р.а.) риуаят етті: «Бір кісі бір әйел кісіні сүйіп алғаны жөнінде Пайғамбарымыздан сұраған еді, Сонда Алла тағала: «Таңғы, күндізгі намаздарды және күн батқаннан кейінгі, түнгі намазды оқы. Шындығында, жаман істер жақсы істер арқылы жойылады⁸⁸»,- деген аятты нәзіл қылды. Сонда әлгі кісі: «Я Расулулла, бұл маған ғана қатысты ма?»,-деді. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Барлық үмбеттеріме қатысты»,- деді.

505 - Әбу Омар мен Шайбаний екеуі (р.а.) риуаят етті: «Абдулла Пайғамбарымыздан (с.ғ.с) Алла тағаланың алдында қайсы амал абзалырақ?»,- деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Өз уақытында оқылған намаз»,- деді. Абдулла: «Содан кейін қайсы?»,- деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Ата-анасына құрмет көрсету»,- деді. Абдулла: «Содан кейін қайсысы?»,- деді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Алла жолында күресу»,- деді.

Абдулла: «Бұларды маған Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтқан, егер оған титімдай бір нәрсе қосып-алған болсам, мені құдай ұрсын!»,- деді.
5-бап. Бес уақыт намаз күнәларға каффарат болады
- 506حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ حَمْزَةَ قَالَ حَدَّثَنِي ابْنُ أَبِي حَازِمٍ وَالدَّرَاوَرْدِيُّ عَنْ يَزِيدَ يَعْنِي ابْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْهَادِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِي سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ أَرَأَيْتُمْ لَوْ أَنَّ نَهَرًا بِبَابِ أَحَدِكُمْ يَغْتَسِلُ فِيهِ كُلَّ يَوْمٍ خَمْسًا مَا تَقُولُ ذَلِكَ يُبْقِي مِنْ دَرَنِهِ قَالُوا لَا يُبْقِي مِنْ دَرَنِهِ شَيْئًا قَالَ فَذَلِكَ مِثْلُ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ يَمْحُو اللَّهُ بِهِ الْخَطَايَا

506 - Әбу Хурайра (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) адамдардан: «Егерде сендердің біріңнің үйінің алдында су ағып жатса, ол суға күніне бес рет түссе, ол адамның бойында кір қалады ма?»,- деп сұрады. Олар: «Жоқ, әрине қалмайды»,- десті. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Бес уақыт намаз да сол сияқты: адамдардың күнәларына каффарат болады. Алла тағала олардың күнәларын кешіреді»,- деді.

507 – Ғайлан (р.а.) риуаят етті: «Әнас (р.а.): «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) заманындағыдан жақсырақ нәрсені білмеймін, ол намаз деп аталады»,- деді. Кейін: «Намаздың уақытын кешіктіріп, одан тиетін сауапты да жоғалтып қойған жоқсың ба?»,- деп қосып қойды.

Зұхрий (р.а.) риуаят етті: «Дамаскіде Әнас ибн Мәліктің (р.а.) алдына кірсем, ол жылап отыр екен. Мен: «Неге жылап отырсыз?»,- дедім. Ол кісі: «Өзім білгендердің ішінде намаздан жақсырақ нәрсені білмеспін, бұл намаз болса, оның да қадір-сауабы азайып барады»,- деп айтты»,- деді.

508 - Әнас (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Кімде-кім намаз оқыса, Алла тағалаға мінәжат етеді (яғни Алламен сұхбаттасады), сол себепті оң жағына түкірмесін, бірақ сол аяғының астына түкірсе болады»,- деді

Қатада (р.а.) айтты: «Намаз оқушы қарсысына немесе алды жағына түкірмейді, бірақ сол жағына немесе екі аяғының астына түкірсе болады»,- деді.

Шұғба (р.а.) айтты: «Намаз оқушы алды жағына да, оң жағына да түкірмейді, бірақ сол жағына немесе аяғының астына түкірсе болады»,- деді.

509 - Әнас (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Денеңді тік ұстап сәжде етіңіз, білектеріңді ит сияқты (жерге) тастап алмаңыз, егерде түкіру керек болса, алды жағыңызға да, оң жағыңызға да түкірмеңіз, өйткені сіз намаз оқып жатқан кезде (жүрегіңіздің тілімен Алла тағаламен сөйлесерсіз)»,- деп айтты.

- 510حَدَّثَنَا أَيُّوبُ بْنُ سُلَيْمَانَ بْنِ بِلَالٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ عَنْ سُلَيْمَانَ قَالَ صَالِحُ بْنُ كَيْسَانَ حَدَّثَنَا الْأَعْرَجُ عَبْدُ الرَّحْمَنِ وَغَيْرُهُ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ وَنَافِعٌ مَوْلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ أَنَّهُمَا حَدَّثَاهُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ قَالَ إِذَا اشْتَدَّ الْحَرُّ فَأَبْرِدُوا عَنْ الصَّلَاةِ فَإِنَّ شِدَّةَ الْحَرِّ مِنْ فَيْحِ جَهَنَّمَ

510 – Абдулла ибн Омар (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Күн қатты ысып кетсе, намазды салқын түскенде оқыңыз, өйткені қатты ыстық жәһаннамның шарпыған ыстығы сияқты»,- деді.
- 511حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ قَالَ حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ الْمُهَاجِرِ أَبِي الْحَسَنِ سَمِعَ زَيْدَ بْنَ وَهْبٍ عَنْ أَبِي ذَرٍّ قَالَ أَذَّنَ مُؤَذِّنُ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الظُّهْرَ فَقَالَ أَبْرِدْ أَبْرِدْ أَوْ قَالَ انْتَظِرْ انْتَظِرْ وَقَالَ شِدَّةُ الْحَرِّ مِنْ فَيْحِ جَهَنَّمَ فَإِذَا اشْتَدَّ الْحَرُّ فَأَبْرِدُوا عَنْ الصَّلَاةِ حَتَّى رَأَيْنَا فَيْءَ التُّلُولِ

511 - Әбу Зар (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) азаншысы бесін намазына азан айтты. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Салқындатқыл, салқындатқыл (яғни күннің салқындауын күт, күннің салқындауын күт!) Қатты ыстық жәһаннамның шарпыған ыстығы сияқты. Күн қатты ысып кетсе, төбешіктер жанында көлеңке сая пайда болғанын көргенімізше, намаз оқымай тұра тұрыңыз!»,- деді.

512 - Әбу Хурайра (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) күн қатты ысып кетсе, бесінді салқын түскенде оқыңыз, қатты ыстық жәһаннамның шарпыған ыстық лебі сияқты! Жаһаннамның оты Алла тағалаға арызданып: «Я Раббым, өзімді-өзім жеп қойдым»,- деді. Сонда Алла тағала оған екі рет сыртқа дем шығаруға рұқсат етті. Бірін - жаздағы қатты ыстық болған кезде, екіншісі - қыстағы қатты суық аязда.

513 - Әбу Сағид (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Күн қатты ыстық болып кетсе, бесін намазын салқын түскенде оқыңыз, қатты ыстық жәһаннамның лебі сияқты!»,- деді.

514 - Әбу Зар (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымызбен (с.ғ.с.) бірге сапарда едік. Азаншы бесін намазына азан айтпақшы болды. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Салқынның түсуін күте тұр!»,- деді. Кейін, тағыда азан айтпақшы болды. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Төбешіктердің жанында көлеңке пайда болғанын көрмегенімізше, күте тұр!»,- деді да, «Қатты ыстық жәһаннам лебі сияқты, егер күн қатты ыстық болып кетсе, намазды салқын түскенде оқыңыз!»,- деп қосып қойды»,- деді.

Жәбир (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) күн қатты ыстық болған кезде намаз оқитын еді»,- деді.

515 - Әнас ибн Мәлік (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) күн тас төбеден ауғанда бесін намазын оқыды. Содан соң мінберге шығып, қиямет туралы және сол күні болатын үлкен істер туралы есіне түсіріп сөйледі. Кейін: «Кімде-кім бірер нәрсе туралы сұрамақшы болса, менің осы жерде тұрғанымда сұрасын, сендерге айтпаған нәрселер турасында сұрап қалыңдар»,- деді. Сонда адамдар өздерін жылаудан тиа алмады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) ылғи да сұрап қалыңдар»,- дейтін.

Абдулла ибн Хұзафа әс-Саһми орнынан тұрып: «Менің атам кім?»,- деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Сенің атаң – Хұзафа»,- деді. Кейін: «Тағы да сұраңдар!»,- деп қайталай берді. Сонда Хазреті Омар (р.а.) тізерлеп тұрып: «Біз Алла тағаланы Раббымыз деп, Исламды дініміз деп, Мұхаммедті (с.ғ.с.) Пайғамбарымыз деп тән (иман келтірдік) алдық»,- деді да үндемей қалды. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Маған қазір ғана қабырға жақтан жәннат пен жәһаннам көрсетілді, мен соншалықты жәннат сияқты жақсылықты, ал тозақ сияқты жамандықты көрген емеспін»,- деді.
- 516حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ عُمَرَ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ حَدَّثَنَا أَبُو الْمِنْهَالِ عَنْ أَبِي بَرْزَةَ كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُصَلِّي الصُّبْحَ وَأَحَدُنَا يَعْرِفُ جَلِيسَهُ وَيَقْرَأُ فِيهَا مَا بَيْنَ السِّتِّينَ إِلَى الْمِائَةِ وَيُصَلِّي الظُّهْرَ إِذَا زَالَتْ الشَّمْسُ وَالْعَصْرَ وَأَحَدُنَا يَذْهَبُ إِلَى أَقْصَى الْمَدِينَةِ رَجَعَ وَالشَّمْسُ حَيَّةٌ وَنَسِيتُ مَا قَالَ فِي الْمَغْرِبِ وَلَا يُبَالِي بِتَأْخِيرِ الْعِشَاءِ إِلَى ثُلُثِ اللَّيْلِ ثُمَّ قَالَ إِلَى شَطْرِ اللَّيْلِ وَقَالَ مُعَاذٌ قَالَ شُعْبَةُ لَقِيتُهُ مَرَّةً فَقَالَ أَوْ ثُلُثِ اللَّيْلِ

516 - Әбу Барза (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) таң намазын әрқайсымыз жанымыздағы тұрған адамның жүзін көріп танитындай дәрежеге жеткенде оқитын, және алпыстан жүзге дейін аят оқитын. Бесін намазын күн ауғанда, ал аср намазын біреулеріміз шаһардың ең шетіне барып қайтқанымызда да күннің ыстық табы басылмаған уақытта оқитын»,- деді.

Шұғба риуаят етті: «Әбу Барза шам намазы жайында не дегенін білмеймін, есімнен шығып кетіпті, бірақ ол: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) құфтанды түннің үштен бір бөлігін өткізіп оқи беретін»,- еді деген болатын, кейін: «Түн жарым болғанға дейін»,- деп қосып қойды.
- 517حَدَّثَنَا مُحَمَّدٌ يَعْنِي ابْنَ مُقَاتِلٍ قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ قَالَ أَخْبَرَنَا خَالِدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ حَدَّثَنِي غَالِبٌ الْقَطَّانُ عَنْ بَكْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْمُزَنِيِّ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ كُنَّا إِذَا صَلَّيْنَا خَلْفَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِالظَّهَائِرِ فَسَجَدْنَا عَلَى ثِيَابِنَا اتِّقَاءَ الْحَرِّ

517 - Әнас ибн Мәлік (р.а.) айтты: «Қатты ыстық күндері Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) ұйып намаз оқысақ, мандайымыз жердің ыстықтығынан күйіп қалуынан қорқып киімімізге сәжде қылатын едік»,- деді.

519 – Айша анамыз (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) күннің шуағы бөлмемнен шығып кетпей тұрып, аср намазын оқитын»,- деді.

Әбу Ұсама (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) асрды оқығанында Айша анамыздың бөлмесінен күннің сәулесі әлі кетпеген еді»,- деді.

- 520 حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ قَالَ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ صَلَّى الْعَصْرَ وَالشَّمْسُ فِي حُجْرَتِهَا لَمْ يَظْهَرْ الْفَيْءُ مِنْ حُجْرَتِهَا

520 – Айша анамыз (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Күннің шуағы бөлмеме түсіп тұрғанда, бөлмемде көлеңке жоқ уақытта аср намазын оқитын»,- деді.
- 522 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُقَاتِلٍ قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ قَالَ أَخْبَرَنَا عَوْفٌ عَنْ سَيَّارِ بْنِ سَلَامَةَ قَالَ دَخَلْتُ أَنَا وَأَبِي عَلَى أَبِي بَرْزَةَ الْأَسْلَمِيِّ فَقَالَ لَهُ أَبِي كَيْفَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُصَلِّي الْمَكْتُوبَةَ فَقَالَ كَانَ يُصَلِّي الْهَجِيرَ الَّتِي تَدْعُونَهَا الْأُولَى حِينَ تَدْحَضُ الشَّمْسُ وَيُصَلِّي الْعَصْرَ ثُمَّ يَرْجِعُ أَحَدُنَا إِلَى رَحْلِهِ فِي أَقْصَى الْمَدِينَةِ وَالشَّمْسُ حَيَّةٌ وَنَسِيتُ مَا قَالَ فِي الْمَغْرِبِ وَكَانَ يَسْتَحِبُّ أَنْ يُؤَخِّرَ الْعِشَاءَ الَّتِي تَدْعُونَهَا الْعَتَمَةَ وَكَانَ يَكْرَهُ النَّوْمَ قَبْلَهَا وَالْحَدِيثَ بَعْدَهَا وَكَانَ يَنْفَتِلُ مِنْ صَلَاةِ الْغَدَاةِ حِينَ يَعْرِفُ الرَّجُلُ جَلِيسَهُ وَيَقْرَأُ بِالسِّتِّينَ إِلَى الْمِائَةِ

522 – Сайиар ибн Сәләма (р.а.) риуаят етті: «Атам екеуміз Әбу Барзаның алдына кірдік. Атам ол кісіден: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бес уақыт намазды қалай оқитын еді?»,- деп сұрады. Ол кісі: «Сіздер үйле деп атайтын бесін намазды күн ауған уақытта, аср намазды біреуміз шаһардың ең шетіне барып қайтқанымызда күннің ыстық табы әлі басылмаған уақытта оқитын. (Шам намазы туралы сөздер есімнен шығып кетіпті), сіздер атама деп атайтұғын Құфтан намазды кешіктіріп оқуды дұрыс көретін еді. Бірақ құфтаннан бұрын ұйықтауды және одан кейін бекерден- бекер сөйлесіп отыруды ұнатпайтын. Таң намазды кісі жанында отырған намаз оқушыны танитындай дәрежеге жеткенде оқып болатын, және алпыстан жүзге дейін аяттарды тилауат қылып оқитын»,- деді.

523 - Әнас ибн Мәлік (р.а.) айтты: «Біз аср намазын оқып болғаннан кейін, бір кісі Бәнй Амр ибн Ауф қауымына (солардың тұратын жеріне) барып қараса, олар да аср намазын оқып жатқан екен»,- деді.

524 – Саһл ибн Хұнайф, Әбу Ұмамадан (р.а.) риуаят етті: «Біз Омар ибн Абдулазизбен бірге бесін намазын оқыдық, содан соң шығып, Әнас ибн Мәліктің (р.а.) алдына кірдік. Ол кісі аср намазын оқып жатқан екен. Мен: «Уа, аға, сіз қазір қайсы намазды оқыдыңыз?»,- деп сұрадым. Ол кісі: «Аср намазын оқыдым, Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бізбен бірге осылай намаз оқитын еді»,- деп жауап берді.

525 - Әнас ибн Мәлік (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) күн әлі жоғарыда тұрғанда және оның табы әлі басылмаған уақытта аср намазын оқитын еді. Кейін жолаушы шаһардың ең шетіне барып қайтса да, күн әлі де жоғарыда тұратын еді. Шаһардың шеткі жерлерімен мешіттің аралығы төрт (мил) немесе соған жақынырақ болатын»,- деді.

526 – Ибн Шихаб (р.а.) Әнас ибн Мәліктен риуаят етті: «Біз аср намазын оқитын едік. Кейін біреуміз Қағба мешітіне барып, қайтадан қайтқанымызда да күн әлі жоғары да тұратын»,- деді.

527 – Ибн Омар (р.а.) риуаят етті: «Аср намазын қаза қылып қойған адам бала-шағасынан, мал-дүниесінен ажыраған кісі сияқты»,- деді.

Әбу Абдулла (р.а.) айтты: «Аср намазын қаза қылып қойсаңыз, бірер кісіңіз өлтірілген немесе мал-дүниеңіз ұрланған сияқты өте үлкен бір зат жоғалтқандай боласыз»,- деді.
14-бап. Кімде-кім аср намазын оқымаса
- 528 حَدَّثَنَا مُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ حَدَّثَنَا هِشَامٌ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَبِي كَثِيرٍ عَنْ أَبِي قِلَابَةَ عَنْ أَبِي الْمَلِيحِ قَالَ كُنَّا مَعَ بُرَيْدَةَ فِي غَزْوَةٍ فِي يَوْمٍ ذِي غَيْمٍ فَقَالَ بَكِّرُوا بِصَلَاةِ الْعَصْرِ فَإِنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ مَنْ تَرَكَ صَلَاةَ الْعَصْرِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ

528 - Әбу Мүләйх (р.а.) риуаят етті: «Бұрайдамен бірге Зу-Ғайм күні соғыста болдық, сонда ол кісі: «Аср намазын ертерек оқыңыз, Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Кімде-кім аср намазын оқымаса, оның барша амалдары зая (босқа) кетеді деп айтқан»,- деді.

529 – Жарир (р.а.) айтты: «Пайғамбарымызбен (с.ғ.с.) бірге едік, түнде толған айға қарап: «Кейіннен, сендер мына айды көріп тұрғандарыңдай Раббыларынды көрерсіңдер, оны көремін десеңдер, бір-біріңді ренжітпеңдер! Егер күн шығудан бұрынғы және күн батудан алдыңғы намаздарды шайтанға бой берместен, оларды әрқашан оқыңыз!»,- деп, «Күн шығардан бұрын да, күн батардан бұрын да, Раббыңды мақтап тасбих айт!»,- деген аятты оқыды.

531 - Әбу Хурайра (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Сендерді періштелер күндіз-түні күзетіп жүрер. Таң намаз мен Аср намазында Ғаршы-Ағлаға шығар. Алла тағала періштелерден артық білсе де: «Пенделерімді қандай жағдайда тастап келдіңдер?»,- деп олардан сұрар. Періштелер: «Келе жатқанымызда да, бара жатқанымызда да намаз оқып жатқан еді»,- деп айтар.