-бап. Күн бұлтты болған күні намазды ертерек оқу туралы

568 - Әбу Мүләйх (р.а.) риуаят етті: «Күн бұлтты болған күні Бұрайдамен бірге едік. Ол: «Намазды ертерек оқыңыз! Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Кімде-кім аср намазын оқымаса, оның амалының барлығы бекерге зая кетеді!»,- деген»,- деді.

569 - Әбу Қатада (р.а.) аталарынан риуаят етті: «Біз Пайғамбарымызбен (с.ғ.с.) бірге түнде жолға шықтық. Жолда кездескен қауымдардың бірі: «Я Расулулла, бізге бір рет қонақ болып кетсеңіз!»,- десті. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Ұйықтап қалып, намазға тұрмай қаласыздар ма, деп қорқамын»,- деді. Сонда Біләл (р.а.): «Мен сіздерді оятып қоярмын»,- деді. Қонақжайлықтан кейін ұйықтауға жатты. Хазреті Біләл (р.а.) түйесіне жастанып ұйықтап қалды. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) оянған кезде күн жиегінен көтеріліп қалған еді. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Ей, Біләл! Қәне айтқаныңды қылғаның?»,- деді. Біләл: «Ұйқы мені жеңіп қойды, ешқашан бұлай қатты ұйықтамағанмын»,- деді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Алла тағала өзі қалаған уақытында жандарынды алып, қалаған уақытында сендерге жан берер, ей Біләл, тұр, азан айтып, адамдарды намазға шақыр!»,- деді. Кейін тұрып дәрет алды. Таң атып, күн толық көтеріліп кеткенде намаз оқыды»,- деді.

570 - Жәбир ибн Абдулла (р.а.) риуаят етті: «Хандақ күні, күн батқан соң, Омар ибн әл-Хаттаб (р.а.) келіп, Құрайыш кәпірлерін сөге бастады. Содан соң: «О, Расул Алла, күн батайын деп бара жатқанда асрды зорға оқып үлгердім»,- деді. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Алламен ант етемін, мен (оны) әлі оқығаным жоқ»,- деді. Кейін, Бұтханға жүрдік, жеткеннен соң Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) дәрет алды, біз де дәрет алдық. Содан кейін күн баттқаннан соң Аср намазын оқыды, одан кейін шам намазын оқыды»,- деді.

Ибраһим (р.а.) айтты: «Кімде-кім жиырма жыл бойы бірде намаз оқымаған болса, сол оқымаған намазын ғана қайтадан оқиды»,- деді.

- 571حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ وَمُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ قَالَا حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ مَنْ نَسِيَ صَلَاةً فَلْيُصَلِّ إِذَا ذَكَرَهَا لَا كَفَّارَةَ لَهَا إِلَّا ذَلِكَ وَأَقِمْ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي قَالَ مُوسَى قَالَ هَمَّامٌ سَمِعْتُهُ يَقُولُ بَعْدُ وَأَقِمْ الصَّلَاةَ للذِّكْرَى قَالَ أَبُو عَبْد اللَّهِ وَقَالَ حَبَّانُ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ حَدَّثَنَا أَنَسٌ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ نَحْوَهُ

571 - Әнас (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Кімде-кім бірер намазын ұмытып оқымаған болса, есіне түскенде оқиды, оқылмай қалған намаз үшін, намаздың өзін қайта оқымақтан басқа каффарат жоқ, Алла тағала: «Алланы еске алып намаз оқы!»,- деп айтты»,- деді.

572 – Жәбир ибн Абдулла (р.а.) риуаят етті: «Хандақ күні, күн батқан соң, Омар ибн әл-Хаттаб (р.а.) келіп, Құрайыш кәпірлерін сөге бастады. Содан соң: «Я Расулулла, күн батайын деп бара жатқанда асрды зорға оқып үлгердім»,- деді. Кейін, Бұтханға бардық, күн баттқаннан соң Аср намазын оқып, содан кейін шам намазын оқыды»,- деді.

573 - Әбу Минһал (р.а.) риуаят етті: «Атам екеуміз Әбу Барзаның алдына кірдік. Атам ол кісіден: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бес уақыт намазды қалай оқитын еді?»,- деп сұрады. Ол кісі: «Сіздер үйле деп атайтын бесін намазды күн ауған уақытта, аср намазды біреуміз шаһардың ең шетіне барып қайтқанымызда күннің ыстық табы әлі басылмаған уақытта оқитын. (Шам намазы туралы сөздер есімнен шығып кетіпті), сіздер атама деп атайтұғын Құфтан намазды кешіктіріп оқуды дұрыс көретін еді. Бірақ құфтаннан бұрын ұйықтауды және одан кейін бекерден бекер сөйлесіп отыруды ұнатпайтын. Таң намазды кісі жанында отырған намаз оқушыны танитындай дәрежеге жеткенде оқып болатын, және алпыстан жүзге дейін аяттарды тилауат қылып оқитын»,- деді.

574 - Әнас (р.а.) риуаят етті : «Бір күні жарым түнге жақындап қалған уақытта, Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) келіп, бізбен бірге намаз оқыды, содан соң: «Адамдар намаз оқып болып, әлде қашан ұйықтады, солай емес пе?. Ал, сендер болсаңдар, әлі намазды тәрк еткен жоқсыңдар, сауаптан үміт етіп құлшылық қылудасыз, сауаптан үміт ете беріңіз!»,- деп құтпа айтты»,- деді.

- 575حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ قَالَ حَدَّثَنِي سَالِمُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ وَأَبُو بَكْرٍ ابْنُ أَبِي حَثْمَةَ أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ قَالَ صَلَّى النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ صَلَاةَ الْعِشَاءِ فِي آخِرِ حَيَاتِهِ فَلَمَّا سَلَّمَ قَامَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ أَرَأَيْتَكُمْ لَيْلَتَكُمْ هَذِهِ فَإِنَّ رَأْسَ مِائَةٍ لَا يَبْقَى مِمَّنْ هُوَ الْيَوْمَ عَلَى ظَهْرِ الْأَرْضِ أَحَدٌ فَوَهِلَ النَّاسُ فِي مَقَالَةِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِلَى مَا يَتَحَدَّثُونَ مِنْ هَذِهِ الْأَحَادِيثِ عَنْ مِائَةِ سَنَةٍ وَإِنَّمَا قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَا يَبْقَى مِمَّنْ هُوَ الْيَوْمَ عَلَى ظَهْرِ الْأَرْضِ يُرِيدُ بِذَلِكَ أَنَّهَا تَخْرِمُ ذَلِكَ الْقَرْنَ

575 – Абдулла ибн Омар (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) өмірінің соңғы бір күндерінде бізбен бірге құфтан намазын оқыды. Екі жағына сәлем бергеннен кейін тұрып: «Мына осы көріп тұрған түніңізден бастап, жүз жыл өткен соң жер жүзінде қазіргі бар адамдардан бірде-біреуі де қалмайды»,- деді. Адамдар Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) жүз жыл ішінде ешкім қалмас деген сөзін дұрыс түсінбей қорқынышқа түсті. Шындығында, Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бүгін осы жерде отырған өзін көрген Сахабалардың бірде-біреуінің қалмайтынын мысал қылып айтқан еді.

576 - Абдурахман ибн Әбу Бәкір (р.а.) риуаят етті: «Асхаб ус-суфа, яғни мешіттің ауласындағы қалқада өмір сүретін үйсіз кембағал кісілер еді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Кімде-кімнің үйінде екі кісіге жетерлік тамақ болса, үшіншісін, төрт кісіге жетерлік тамақ болса, бесіншісімен алтыншы адамды өзімен алып барып, тойғызсын!»,- деді. Әбу Бәкір (р.а.) үйіне үш кісіні ертіп келді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) болса, өзімен бірге он кісіні алып кетті. (Олардың ішінде мен, атам, анам, және әйелім, Әбу Бәкір мен біздің үйдің арасында жүретін қызметші)»

Әбу Бәкір (р.а.) Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) үйінде тамақтанып, кейін түнгі намазға қалды. Содан кейін Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) тамақтанып алғанға дейін біраз кідірді. Түннің бір бөлігі өткеннен кейін үйіне қайтты. Сонда әйелі: «Қонақтарды тастап қайда жүрдіңіз?»,- деді. Әбу Бәкір (р.а.): «Оларды тамақтандырмадың ба?»,- деді. Әйелі: «Олар сіз келгенше тамақ жеуден бас тартты»,- деді. Әбу Бәкір дауыстап сөкті де: «Өздерің жей беріндер. Алламен ант етемін, мен бұл тамақтан жемеспін!»,- деді.

Аллаға ант етіп айтамын, тамақты қанша жесек те, азаюдың орнына көбейіп барады. Біз тойғанымызша жедік, бірақ тамақ бұрынғысынан да көбейіп кетті. Әбу Бәкір (р.а.) мұны көріп, әйеліне: «Ей, Бәни Фиросының сіңлісі, неге бұлай болды?!»,- деп сұрады. Сонда әйелі: «Өз көзіме сенгім келмейді, тамақ бұрынғысынан үш есе көбейіп кетті»,- деді.

Әбу Бәкір (р.а.) тамақтан жеді да: «Бұл - шайтанның ісі деді»,- деді. (Яғни тамақ жемеймін деп ішкен антын бұзғанын айтып тұр).

Кейін және бір алып жеп, қалғанын Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) алдына алып кетті. Мен сол жерде қалып таңды атырдым. Бізбен бір қауым ортасында келісім жасалған болатын, оның уақыты біткен еді. Біз он екі кісі болып бөлініп шығып кеттік. Олардың әрбірімен қанша адам келгенін білетін едім барлығы біркелкі сол тамақтан жеді.

577 - Әнәс (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) адамдарды намазға шақыру үшін (әуелі) от жағу, (занг) қоңырау шалу керектігін айтты. Содан соң яхуди мен насаралардың құлышылыққа қалай шақыратындарын есіне түсіп, Біләлға азан сөздерін екі реттен, такбир сөздерін болса бір реттен айтуды бұйырды».

578 – Ибн Омар айтты: «Мұсылмандар Мединеге келгенде бір жерге жиналып, намаз уақытын белгілеп алысатын. Намазға азан айтпайтын еді. Бір күні намазға шақыру туралы ақылдасты. Кейбіреулер: «Насаралар қоңырау шалғандай қоңырау шалыңыз!» - десе, енді біреулер: «Яхудилердің мүйіз керней шалғаны сияқты бір нәрсе шалайық!»- десті. Сонда Хазіреті Омар: «Намазға шақыруға бір кісіні бекітпейсіз бе?»- деді. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Ей, Біләл орныңнан тұр, намазға шақыр!»- деп айтты.

579 - Әнәс (р.а.) риуаят етті: «Біләлға азанның сөздерін жұп-жұп қылып, тәкбирді тақ қылып, «қад қамат-иссалат»-ті болса екі рет айту бұйырылды.

580 - Әнәс (р.а.) риуаят етті: «Адамдар жиналған соң намаз уақытының болғандығы туралы бір нәрсемен білдіру керектігі турасында ақылдасты. Бірінші от жағу немесе қоңырау соғу керек десті. Сонда Біләлға (р.а.) азанды жұп қылып, тәкбирді болса тақ қылып айту бұйырылды»- деді.

581 - Әнәс (р.а.) айтты: «Біләлға азан сөздерін жұп-жұп қылып, ал такбір сөздерін болса тақ айтуға бұйырылды»- деді. Исмағил айтты: «Осыны Аюбқа айтқан едім: «Бірақ, Қад қамат-ис-салат» жұп айтылады»- деді.

582 - Әбу Хурайра (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Намазға азан айтылған кезде шайтан артынан жел шығарып, азан естілмейтін жерге дейін қашар, азан айтылып болған соң, қайтадан қайтып келер. Тәкбир айтылғанда және артына қашар. Азаншы тәкбир айтқанын бітірген соң, намазхандардың ойына азғыру салу үшін тағы да қайтып келер. Шайтан айтар: «Пәлен нәрсені есіне түсір, мына нәрсені есіне түсір»- деп намаз оқушыны намаздан бұрын есіне түспеген нәрселерді есіне түсірер, тіпті намаз оқушы неше рәкат намаз оқығанын білмей қалар»- деді.

583 – Абдуррахман ибн Абдуллаға аталары мына хадисті айтып берген екен: «Абу Сағид ал-Худри маған: «Есімде сен қойды және даланы жақсы көретін көрінесің, егер де қой бағатын болсаң немесе сол сияқты далада жүрсең намазға азан айтсаң, азанды жоғары дауыс пен айт. Өйткені төмен дауыспен айтсаң ұзақтағы жын болсын, адам болсын, жанды нәрсе болсын, жансыз нәрсе болсын даусыңды естімей қалады. Олар қияметте сенің азан айтқаныңа куәлік берер»- деді.

Әбу Саъид әл-Худрий (р.а.) айтты: «Бұны мен Пайғамбарымыздан естігенмін»,- деді.
6-бап. Азанның дауысын естумен қан төгуді тоқтатады
- 584حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ قَالَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ حُمَيْدٍ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ إِذَا غَزَا بِنَا قَوْمًا لَمْ يَكُنْ يَغْزُو بِنَا حَتَّى يُصْبِحَ وَيَنْظُرَ فَإِنْ سَمِعَ أَذَانًا كَفَّ عَنْهُمْ وَإِنْ لَمْ يَسْمَعْ أَذَانًا أَغَارَ عَلَيْهِمْ قَالَ فَخَرَجْنَا إِلَى خَيْبَرَ فَانْتَهَيْنَا إِلَيْهِمْ لَيْلًا فَلَمَّا أَصْبَحَ وَلَمْ يَسْمَعْ أَذَانًا رَكِبَ وَرَكِبْتُ خَلْفَ أَبِي طَلْحَةَ وَإِنَّ قَدَمِي لَتَمَسُّ قَدَمَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ فَخَرَجُوا إِلَيْنَا بِمَكَاتِلِهِمْ وَمَسَاحِيهِمْ فَلَمَّا رَأَوْا النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالُوا مُحَمَّدٌ وَاللَّهِ مُحَمَّدٌ وَالْخَمِيسُ قَالَ فَلَمَّا رَآهُمْ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ خَرِبَتْ خَيْبَرُ إِنَّا إِذَا نَزَلْنَا بِسَاحَةِ قَوْمٍ فَسَاءَ صَبَاحُ الْمُنْذَرِينَ

584 - Әнас ибн Мәлік (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) егер бізбен бір қауыммен соғысуға барса, таң атқанша оларға шабуыл жасамайтын. Таңғы кезде азан дауысын естісе соғысты тоқтататын. Егер де азанның дауысын естімесе, оларға шабуыл жасайтын. Бір күні Хайбарды бетке алып жолға шықтық, ол жерге түнде жеттік. Таң атқаннан соң, әлі азан айтылмаған уақытта, атам Әбу Талһа түйесіне мінді, мен ол кісінің артына мінгесіп алдым. Сол кезде менің аяғым Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) аяғына тиіп бара жатты. Хайбарлықтар себеттерімен кетпендерін көтеріп, қарсы алдымыздан шықты. Пайғамбарымызды (с.ғ.с.) көріп: «Бұл Мұхаммед (с.ғ.с.), Алламен ант етеміз, бұл Мұхаммед!»,- десті. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) оларды көріп: «Аллаһу Акбар, Аллаһу Акбар, Хайбар ойран болды. Шындығында, бізбен жауласып жатқандардын жұртына келгенімізде, олардың (ескерту алғандардың) атар таңы қаран болар»,- деді.

585 - Әбу Саъид әл-Худрий риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Азан дауысын естігенінде азаншы айтып жатқан сөздерді қайталап тұрыңыз»,- деді.

586 – Иса ибн Талһа (р.а.) айтты: «Бір күні мен Мұғауияның (р.а.) азаншы айтып жатқан сөздерді «Әшһаду әннә Мұхаммедан Расулулла» деген жерге дейін қайталап айтып тұрғаның көрдім»,- деді.

587 – Яхя ибн Әбу Касир (р.а.) жоғарыдағы хадиске ұқсас хадисті риуаят етіп тұрып айтты: «Кейбір бауырларымыз маған айтты, Муғауия азаншы «Хайиа ғалас-салат» дегенде, «Лә хаула уа лақууата илла билла» деп айтыпты-да: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) солай дегенің естігенмін»,- деді.

588 - Жәбир ибн Абдулла (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Кімде-кім азанды естіген соң, «Иләһи, осы толық шақыру мен мәңгілік намаздың иесі болған Мұхаммедтің (с.ғ.с.) дәрежесін жоғары қылып, нығметтерінді оған нәсіп ет, ол адамға өзің уәде еткен мақами махмудты (ең шарапатты орынды) бергейсің!»,- десе, қиямет күні мен оған шапағат етермін»,- деді.

Бір күні қауымдар азан айтуға таласып қалды. Сонда Сағд ибн Уаққас (р.а.) шек тастады, шекке түскен кісі азан айтты.

589 - Әбу Хурайра (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Адамдар азан айтудың және бірінші сапта тұрып намаз оқудың қаншалықты сауабының бар екенің білсе ғой, тіпті болмағанда шек тастап, өз ниеттеріне жеткен болар еді. Егер адамдар жамағатпен намаз оқудың сауабын білсе, жарысып мешітке жүгіріп кеткен болар еді. Егер де адамдар таң намазы мен құфтан намазын жамағатпен бірге оқығанда не сауап бар екенің білсе, еңбектеп болса да барған болар еді»,- деді.

Сүлеймен ибн Сурд (р.а.) азан айтып жатып басқа сөздерді де айтып жіберді. Хасан Басри (р.а.) айтты: «Азан не такбір айтып жатып күлудің еш зияны жоқ»,- деді.

590 – Абдулла ибн Харс (р.а.) риуаят етті: «Жауын-шашын болып тұрған күндердің бірінде Ибн Аббас (р.а.) бізге уағыз айтты. Азаншы «Хайиа ғалас салат» деп айтып жатқанда Ибн Аббас оны тоқтатып «Намазды әркім өз жерінде оқысын!»,- деп айқайлауды бұйырды. Бұған адамдар таңқалысып, бір-біріне қарасты. Сонда ибн Аббас (р.а.): «Ибн Аббастан да жақсырақ кісі (яғни, Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) өзі солай істеген). Бүгін Жұма, сондай қылса болады»,- деді.

591 – Сәлім ибн Абдулланың атасы Абдулла ибн Омар (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Біләл (таң намазына) азанды өте ерте айтады. Сендер ибн Үмми Мактум азан айтқанша ішіп-жей беріңдер»,- деді. Ибн Үмми Мактум көзі көрмейтін адам болатын. Бірер кісі оған: «Таң атты, таң атты»,- деп айтпағанынша, азан айтпайтын»,- деді.

592 – Абдулла ибн Омар (р.а.) риуаят етті: «Үмму ул-Мүъминин Хафса анамыз (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) азаншы таң намазына азан айтудан кешігіп қалса, таң атып қалса мешітте намаз басталудан бұрын жеңіл ғана екі рәкат намаз оқып алатын»,- деді.

593 – Айша анамыз (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) таң намазына айтылатын азан мен тәкбір арасында жеңіл ғана екі рәкат намаз оқып алатын»,- деді.

594 – Абдулла ибн Омар (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Біләл (р.а.) түнде өте ерте азан айтады, сендер Ибн Үмми Мактүм азан айтқанша, ішіп-жей беріндер»,- дейтін»,- деді.

- 595حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ قَالَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ قَالَ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ التَّيْمِيُّ عَنْ أَبِي عُثْمَانَ النَّهْدِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ لَا يَمْنَعَنَّ أَحَدَكُمْ أَوْ أَحَدًا مِنْكُمْ أَذَانُ بِلَالٍ مِنْ سَحُورِهِ فَإِنَّهُ يُؤَذِّنُ أَوْ يُنَادِي بِلَيْلٍ لِيَرْجِعَ قَائِمَكُمْ وَلِيُنَبِّهَ نَائِمَكُمْ وَلَيْسَ أَنْ يَقُولَ الْفَجْرُ أَوْ الصُّبْحُ وَقَالَ بِأَصَابِعِهِ وَرَفَعَهَا إِلَى فَوْقُ وَطَأْطَأَ إِلَى أَسْفَلُ حَتَّى يَقُولَ هَكَذَا وَقَالَ زُهَيْرٌ بِسَبَّابَتَيْهِ إِحْدَاهُمَا فَوْقَ الْأُخْرَى ثُمَّ مَدَّهَا عَنْ يَمِينِهِ وَشِمَالِهِ

595 – Абдулла ибн Масғуд айтты: Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Біләл азан айтқанда біреулерін сәрелік ішуден тоқтамаңыз, өйткені азаншы ұйықтап жатқандарды ояту үшін, ояу адамдарды намазға шақыру үшін қараңғыда азан айтады»- деді. Кейін Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) саусақтарын аспанға көтеріп төмен түсірді де: «Бұл әлі таң атқанды білдірмейді. Міне бұлай болса таң атқан болар»- деп саусақтарын енді көкжиек бойлап жүргізді» (яғни, күн нұры әуелі тігіне таралады, бұл таң атты дегені емес, нұр айналасына таралса ғана таң атқан боп есептеледі).
- 596 حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ قَالَ أَخْبَرَنَا أَبُو أُسَامَةَ قَالَ عُبَيْدُ اللَّهِ حَدَّثَنَا عَنْ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَائِشَةَ وَعَنْ نَافِعٍ عَنْ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ ح و حَدَّثَنِي يُوسُفُ بْنُ عِيسَى الْمَرْوَزِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا الْفَضْلُ بْنُ مُوسَى قَالَ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ عَنْ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَائِشَةَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ قَالَ إِنَّ بِلَالًا يُؤَذِّنُ بِلَيْلٍ فَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يُؤَذِّنَ ابْنُ أُمِّ مَكْتُومٍ

596 – Ибн Омар айтты: «Айша анамыз былай деген»,- деді: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Біләл түнде азан айтады. Сіздер Ибн Умму Мактум айтқанша, жеп-іше беріңдер»,- деген.

597 – Абдулла ибн Мағфал әл-Музаний риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Әрбір азан мен тәкбір арасындағы уақытта қалаған кісі бір рет намаз оқып алса да болады»,- деп үш рет қайталап айтты.

598 - Әнәс ибн Мәлік (р.а.) айтты: «Азаншы азан айтса, Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) сахабалары орындарынан тұрып, өздері намаз оқитын тіреулер қарсысында асығысатын еді. Тіпті Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) үйінен шыққанда олар азан мен тәкбір арасында оқитын намазды оқып жатқан болатын еді. Шам намазынан бұрын олар де екі рәкат намаз оқып алар еді. Азан мен тәкбір арасындағы уақыт онша көп болмайтын»,- деді.

Имам Навауй (р.а.) айтты: «Шам намазының азаны мен тәкбірі арасында екі рәкат намаз оқу – мұстахап»,- деді.

Имам Мәлік (р.а.) айтты: «Шам намазының азаны мен тәкбірі арасында намаз оқу – дұрыс»,- деді.

Ханафилер айтты: «Шам намазының азаны мен тәкбірі арасында үш қадам ғана жүрерлік уақыт бар»,- деді.

599 – Айша анамыз айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) азаншы таң намазына азан айтып болған соң, орнынан тұрып, таң атқанша жеңіл ғана екі рәкат намаз оқып алатын, содан соң азаншы тәкбір айтқанша оң жағымен жанбастар еді»,- деді.