-бап. Намазда сәлем беруден бұрын дұға оқу туралы

795 – Айша анамыз (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) намазда «Аллахумма инни ағузу бика мин ғазаби қабрин уа ағузу бика мин фитнат-ил-масихи-д-Дажжали уа ағузу бика мин фитнат-ил-махйа уа фитнат-ил-мамати, Аллаһумма инни ағузу бика минал-мағсами уа-л-мағрами» деген дұғаны оқитын еді. Бұл дұғаның мағнасы: «Иләһи, мені қабір азабынан, Дажжал фитнасынан сақта, тіршілікте және өлім алдында болатын бүліктерден сақта! Иләһи, мені күнаһар және адамдарға қарыздар болудан өзін сақта!». Сонда бір кісі Пайғамбарымызға (с.ғ.с.): «Не үшін мұнша қарыздар қылып қойма деп тілейсіз?»,- деп сұрады. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): “ Егер кісі төлей алмайтындай дәрежеде қарыздар болып қалса, әрқашан өтірік жалған сөйлейді, уәде қылса, уәдесінен шыға алмайды»,- деді.

Айша анамыз (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) намаз соңында Дажжал фитнасынан сақтауды Алладан тілегенін естідім»,- деді.
- 796حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ قَالَ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِي حَبِيبٍ عَنْ أَبِي الْخَيْرِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ أَبِي بَكْرٍ الصِّدِّيقِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّهُ قَالَ لِرَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلِّمْنِي دُعَاءً أَدْعُو بِهِ فِي صَلَاتِي قَالَ قُلْ اللَّهُمَّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي ظُلْمًا كَثِيرًا وَلَا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ فَاغْفِرْ لِي مَغْفِرَةً مِنْ عِنْدِكَ وَارْحَمْنِي إِنَّك أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ

796 - Әбу Бәкір (р.а.) Пайғамбарымызға (с.ғ.с.): «Намазда оқитын бір дұға үйретіңіз»,- деп өтінді. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Иләһи, мен өз жаныма көп зұлымдық қылдым, бұндай күнәларды сенен басқа ешкім кешіре алмайды, тек өзің ғана кешіре аласын. Иләһи, жақсылық мәрхеметіңді дариғ тұтпай, мені кешіргейсің, менен рахметіңді аямағайсың. Сен күнәларды кешіруші және пенделерді мағфират қылушысың деген дұғаны оқы!»,- деді.

Бұл дұғаның арабшасы: «Аллаһумма инни зәламту нафсий зүлман касира уа лә яғфиру-з-зунуба илла әнта, фағфирли мағфиратан мин ғиндика уәрхамний, иннака әнта-әл-ғафурур-рахим»
148-бап. Ташаһудтан кейін оқуға дұға таңдамақ туралы
- 797حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ الْأَعْمَشِ حَدَّثَنِي شَقِيقٌ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ كُنَّا إِذَا كُنَّا مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي الصَّلَاةِ قُلْنَا السَّلَامُ عَلَى اللَّهِ مِنْ عِبَادِهِ السَّلَامُ عَلَى فُلَانٍ وَفُلَانٍ فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَا تَقُولُوا السَّلَامُ عَلَى اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّلَامُ وَلَكِنْ قُولُوا التَّحِيَّاتُ لِلَّهِ وَالصَّلَوَاتُ وَالطَّيِّبَاتُ السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ السَّلَامُ عَلَيْنَا وَعَلَى عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِينَ فَإِنَّكُمْ إِذَا قُلْتُمْ أَصَابَ كُلَّ عَبْدٍ فِي السَّمَاءِ أَوْ بَيْنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ ثُمَّ يَتَخَيَّرُ مِنْ الدُّعَاءِ أَعْجَبَهُ إِلَيْهِ فَيَدْعُو

797 - Абдулла ибн Масғуд (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) ұйып намаз оқығанымызда: «Әссаламу ғала аллаһи мин ғибадихи. Әссаламу ғала фуланин уа фуланин»,- деп айтатынбыз. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бізге: «Әссаламу ғала аллаһи демеңдер, өйткені сәлем Аллаһ тағаланың есімдерінің бірі. Қайсы біреулерің намаз оқысаңыздар, «Әттахиату лиллаһи уәссәлауату уәт-тайибату, әссаламу ғалайка аюханнәбию уа рахматуллаһи уә бәрәкатуһу. Әссәламу ғалайна уа ғала ғибадилләһис-салихин»,- деп айтсын Егер солай (барлық жақсы пенделерге) десеңіз, жер мен көктің ортасындағы барлық салих пенделерге сауабы тиеді. (Дұғаның жалғасы): «Әшһаду ән лә иләһа илла аллаһ, уә әшһаду әнна мұхаммедан ғабдуһу уа расулуһу», бұдан кейін дұғалардан өзіңізге ұнағанын таңдап алып оқи беріндер»,- деп айтты»,- деді.

Имам Бұхарий айтты: «Хумайдтың намаз уақытында маңдайға тиген (жұққан) лайды, шаңды сүртуге болмайтындығына мына хадисті дәлел қылып жатқанының куәсі болдым»,- деді.

798 - Әбу Сәлама (р.а.) айтты: «Әбу Сағид әл-Хұдридан сол туралы сұрадым»,- деді. Әбу Саъид әл-Худрий (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) лай жерде сәжде қылып жатқанын, тіпті, маңдайына тиген лайды намаз біткенге дейін сүртпегенін көрген едім»,- деп жауап берді.

799 – Үмму Сәлама (р.а.) Хинд бинти әл-Харсқа: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) намазда сәлем бергеннен кейін де әйелдер кетпей тұрар еді. Пайғамбарымыз да (с.ғ.с.) дереу кетіп қалмайтын»,- деп айтқан.

Әбу Шиһаб (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.), әйелдердің еркектермен араласып кетпеулерін, еркектер кетіп болған соң, алаңсыз өздерінің кетулері үшін солай қылған болса керек»,- деді.
151-бап. Ұюшы имам сәлем бергенде сәлем береді
كَانَ ابْنُ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا يَسْتَحِبُّ إِذَا سَلَّمَ الْإِمَامُ أَنْ يُسَلِّمَ مَنْ خَلْفَهُ

Ибн Омар (р.а.) айтты: «Имам сәлем бергеннен соң арттағылар да сәлем беруін мақұлдар еді.”

800 – Ғұтбан (р.а.) айтты: «Пайғамбарымызбен (с.ғ.с.) бірге намаз оқыдық, ол сәлем бергенде біз де сәлем бердік»,- деді.

801 – Махмуд ибн әр-Рабиғ (р.а.) риуаят етті: «Мен Пайғамбарымызды (с.ғ.с.) жақсы есіме сақтағанмын, ол кісі біздің үйімізге келгенде, мен жас бала едім, бақырдан бір уыс су алып, әзілдесіп бетіме шашып жібергені де жақсы есімде. Маған Ғұтбан ибн Мәлік (р.а.) мына хадисті айтып берген еді: «Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) келіп: «Я Расулулла, көзімнің көруі нашарлады, мен өз қауымыммен намаз оқимын. Жаңбыр жауғанда менің үйім мен қауымымның арасындағы құрғақ жерде су жиналып, олардың мешітіне барып намаз оқып бере алмай жатырмын. Я Расулулла сізден өтінемін, менің үйіме барып, намаз оқысаңыз, мен сол жерді өзіме намаз оқитын жер етіп алайын»,- деді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) оған: «Иншалла, солай етермін»,- деді. Ғұтбан айтты: «Пайғамбарымыз бен (с.ғ.с.) Әбу Бәкір Сыддық (р.а.) ертеменен күн біраз көтерілгеннен кейін келді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) үйге кіруге рұқсат сұрады. Оларды үйге кіргіздім. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) үйге кіргеннен соң отырмастан: «Үйіңнің қай жеріне намаз оқып беруімді қалайсың?»,- деді Мен үйімнің өзіме ұнайтын жерін Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) көрсеттім. Ол кісі сол жерде намазға тәкбір тахрима айтты. Біз арт жағында сапқа тұрып ұйыдық. Пайғамбарымыз (с.ғ.с) сәлем бергенінде, біз де сәлем бердік. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) намазда қандай сәлем берсе, сондай ғып сәлем бердік, бірақ та әлік алмадық»,- деді.

802 – Ибн Аббастың (р.а.) азат етілген құлы Әбу Мағбад (р.а.) айтты: «Маған ибн Аббас (р.а.) былай деген еді: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) дәуірінде адамдар парыз намаздан кейін дауыстап зікір айтатын еді, мен оны жақсы есіме сақтап қалғанмын»,- деді.

Ибн Аббас (р.а.): «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) намазды бітіргенін тәкбір айтқанынан білетінмін»,- деді. (Намаздан соң. «Сұбхан алла, әлхамдулилла, Аллаһу акбар»,- деп зікір айту).
- 804 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي بَكْرٍ قَالَ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ سُمَيٍّ عَنْ أَبِي صَالِحٍ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ جَاءَ الْفُقَرَاءُ إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالُوا ذَهَبَ أَهْلُ الدُّثُورِ مِنْ الْأَمْوَالِ بِالدَّرَجَاتِ الْعُلَا وَالنَّعِيمِ الْمُقِيمِ يُصَلُّونَ كَمَا نُصَلِّي وَيَصُومُونَ كَمَا نَصُومُ وَلَهُمْ فَضْلٌ مِنْ أَمْوَالٍ يَحُجُّونَ بِهَا وَيَعْتَمِرُونَ وَيُجَاهِدُونَ وَيَتَصَدَّقُونَ قَالَ أَلَا أُحَدِّثُكُمْ إِنْ أَخَذْتُمْ أَدْرَكْتُمْ مَنْ سَبَقَكُمْ وَلَمْ يُدْرِكْكُمْ أَحَدٌ بَعْدَكُمْ وَكُنْتُمْ خَيْرَ مَنْ أَنْتُمْ بَيْنَ ظَهْرَانَيْهِ إِلَّا مَنْ عَمِلَ مِثْلَهُ تُسَبِّحُونَ وَتَحْمَدُونَ وَتُكَبِّرُونَ خَلْفَ كُلِّ صَلَاةٍ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ فَاخْتَلَفْنَا بَيْنَنَا فَقَالَ بَعْضُنَا نُسَبِّحُ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ وَنَحْمَدُ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ وَنُكَبِّرُ أَرْبَعًا وَثَلَاثِينَ فَرَجَعْتُ إِلَيْهِ فَقَالَ تَقُولُ سُبْحَانَ اللَّهِ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ وَاللَّهُ أَكْبَرُ حَتَّى يَكُونَ مِنْهُنَّ كُلِّهِنَّ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ

804 - Әбу Хурайра (р.а.) риуаят етті. «Пақырлар Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) жанына келіп: «Жәннаттың ең жақсы жерлері де, дүниенің ең жақсы нығметтері де байларға тиеді, ал біз қандай намаз оқып, ораза тұтсақ, олар да сондай намаз оқып, ораза тұтады ғой»,- десті. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) оларға айтты: «Сендерге байлар жеткен мәртебеден де артығырақ мәртебеге жеткізетін бір нәрсені үйретейін бе? Егер (менің айтқандарымды қылсаңдар), сендерден жақсырақ адам болмайды, сендер жеткен мәртебеге ешкім жете алмайды. Құлақ салындар, әрбір парыз намаздан соң «Сұбхан алла, әлхамдулиллаһ және Аллаһу акбар»,- деп отыз үш мәртеден айтасыңдар»,- деді. Сонда біз: «Субханалла 33-рет, Әлхамдулилла 33-рет, және Аллаһу акбар 34-рет деп өзара тартысып қалдық. Кейін Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) алдына кірдік. Сонда: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Сұбхан алла, әлхамдулилла мен Аллаһу акбарды 33-реттен айтасындар»,- деп айтты»,- деді Әбу Хурайра (р.а.).

805 – Муғира ибн Шуғбаның хат жазушысы Уаррад (р.а.) риуаят етті: «Муғира Муғауйяға арнап былай деп хат жазды: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) әрбір парыз намаздан соң «Лә иләһа илла аллаһу уәхдаху лә шарика ләһу, ләһул мүлкү уә ләһул хамд уа һуа ғала күлли шайин қадир. Аллаһумма лә маниға лима ағтайта уә лә муғтиа лима манағта уә лә янфағу зәл-жадди минка-л-жадду»,- деп айтатын»,- деді.

Сумра ибн Жүндуб (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) намаз оқып болса, артқа бұрылып, бізге қарап отыратын еді.

807 – Зәйд ибн Халид әл-Жауһаний (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Худайбия деген жерде кешқұрым жауған жауынның дымқыл нәмінің үстінде бізбен бірге таң намазын оқыды. Намаздан соң Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) жамағаттарға бұрылып: «Раббыларың не дейді, білесіңдер ме?»,- деп сұрады. Адамдар: «Алла мен оның елшісі біледі»,- десті. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Алла тағала: «Пенделерімнің кейбірі маған сеніп мүъмин болды, кейбіреулері болса, маған сенбей, кәпір болды. Бірақ кімде-кім біздің жаңбырымызды Алла тағаланың жақсылық рахметінен пайда болды, десе ол маған иман келтіріп, ірі жұлдыздарға сенуді жоққа шығарған болады. Бірақ кімде-кім пәлен жұлдыздың ондай болуы және пәленше жұлдыздың мұндай болуынан жауын жауды десе, ол кәпір болып, аспан денелеріне сиынған болады»,- деді.

808 - Әнас (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бір күні құфтан намазын оқуды жарым түнге дейін кешіктірді. Намаздан соң бізге бұрылып: «Адамдар әлдеқашан намаздарын оқып болып ұйқыға жатты, ал сендер болсаңдар, хануздың⁹³ үстінде отырсыңдар»,- деді.

Нафиғ (р.а.) риуаят етті: «Ибн Омар (р.а.) парыз намазды оқып болғаннан кейін жайнамаздан жылжымастан нәпіл намаз оқи беретін еді. Хазреті Әбу Бәкірдің (р.а.) немересі Қасым да солай қылатын»,- деді.

Әбу Хурайра (р.а.) айтты: «Имам парыз оқыған жерде, нәпіл оқымайды, деген хадисті Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) дұрыс емес сілтеме беріседі»,- деді.
- 809 حَدَّثَنَا أَبُو الْوَلِيدِ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ حَدَّثَنَا الزُّهْرِيُّ عَنْ هِنْدٍ بِنْتِ الْحَارِثِ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ إِذَا سَلَّمَ يَمْكُثُ فِي مَكَانِهِ يَسِيرًا قَالَ ابْنُ شِهَابٍ فَنُرَى وَاللَّهُ أَعْلَمُ لِكَيْ يَنْفُذَ مَنْ يَنْصَرِفُ مِنْ النِّسَاءِ وَقَالَ ابْنُ أَبِي مَرْيَمَ أَخْبَرَنَا نَافِعُ بْنُ يَزِيدَ قَالَ أَخْبَرَنِي جَعْفَرُ بْنُ رَبِيعَةَ أَنَّ ابْنَ شِهَابٍ كَتَبَ إِلَيْهِ قَالَ حَدَّثَتْنِي هِنْدُ بِنْتُ الْحَارِثِ الْفِرَاسِيَّةُ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ زَوْجِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَكَانَتْ مِنْ صَوَاحِبَاتِهَا قَالَتْ كَانَ يُسَلِّمُ فَيَنْصَرِفُ النِّسَاءُ فَيَدْخُلْنَ بُيُوتَهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَنْصَرِفَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ

809 – Үмму Сәлама (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) намазды бітіріп, сәлем бергеннен соң, әйелдер мешіттен шығып кететін еді. Олар Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) мешіттен шыққанға дейін үйлеріне жетіп алатын»,- деді.

810 - ҒҒуқба (р.а.) риуаят етті: «Мединеде Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бізге намазда имамдық қылды. Намаз бітіп, сәлем бергеннен соң, жамағаттың арасынан өтіп, әйелдерінің бірінің бөлмесіне кіріп кетті. Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) асығыс тұрып кеткені жамағатты әртүрлі ойға салды. Біраздан кейін ол кісі бөлмеден қайтадан шығып келіп, асығыс тұрып кеткенінің себебін айтты: «Бізде біраз ділдә ақша бар еді, сол есіме түсіп кетті. Ойымды бөле ме деп адамдарға үлестіріп беруді бұйырдым»,- деді.

Әнас (р.а.) оң жағымен де, сол жағымен де намазхандарға бұрылып қарай беретін еді. Тек қана бір жағымен бұрылып қарайтындарды айыптайтын еді.

811 - Әсуад (р.а.) риуаят етті: «Абдулла ибн Масғуд (р.а.) айтты: «Еш қайсың өзінше, тек қана оң жақпен бұрылу керек деп айтып, шайтанға намазыннан бөліп берме! Мен Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) сол жағымен де бұрылғаның көп көргенмін»,- деді.

812 – Ибн Омар (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Хайбар соғысы болып жатқан күндердің бірінде: «Кімде-кім мына сарымсақтан жеген болса, біздің мешітімізге жақындамасын!»,- деп айтқан»,- деді.

813 – Жәбир ибн Абдулла (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Кімде-кім мына сарымсақтан жеген болса, біздің мешіттерімізге келмесін!»,- деп айтқан»,- деді.

814 - Ғата (р.а.): «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) шикі сарымсақты айтты ма әлде піскенін ба?»,- деп менен сұрады. Мен: «Есімдегісі - тек қана шикіні айтты»,- деп жауап бердім.

Ғата (р.а.) Жәбир ибн Абдулладан естігенін ибн Шихабқа былай деп риуаят еткен екен: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Кімде-кім (шикі) сарымсақ немесе» пияз (честнок) жесе, бізден де, мешіттерімізден де алысырақ жүрсін, үйінде отырсын!»,- деп айтқан»,- деді.

Бір уақыттарда Пайғамбарымызға сарымсақ араластырып дайындалған тамақ әкелді. Онда бір түрлі иіс барлығын сезіп, неден жасалғанын сұрады. Тамақтың ішінде сарымсақтың бар екенін айтып берісті. Содан соң Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Сахабаларды тамаққа шақырды, бірақ олар ол кісінің өзінің жемегені үшін тартынды. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Сендер жей беріңдер, маған болмайды, өйткені мен періштелермен сөйлесем, олар бұл иісті ұнатпайды»,- деді.

816 - Шағбий (р.а.) мына хадисті Пайғамбарымызбен (с.ғ.с.) бірге тастанды баланың қабіріне барып, жаназа оқыған кісіден естіпті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) жаназада имамдық қылды. Адамдар Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) ұйыды (жас балалар да қатынасты). Сүлеймен (р.а.) менен: «Бұл хадисті кім айтып берген еді?»,- деп сұрады. Мен: «Ибн Аббас (р.а.)»,- дедім.

817 - Әбу Саъид әл-Худрий (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Жұма күні ғұсыл алу - әрбір Балағат жасына жеткен адамға уәжіп (парыз)»,- деді.

818 – Ибн Аббас (р.а.) риуаят етті: «: «Маймунаның (нағашымдікінде) үйінде түнеп қалдым. Пайғамбарымызда (с.ғ.с.) ұйықтауға жатты. Түннің бір бөлігі өткеннен соң Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) орнынан тұрып, қабырғада ілулі тұрған торсықты алып, содан соң жеңіл-желпі дәрет алып, намаз оқи бастады. Мен де ол кісі сияқты дәрет алып, сол жағына барып тұрып едім, мені оң жағына өткізіп қойды. Содан соң, Алла тағала қалағанша намаз оқыды, кейін жанбастап жатты, тіпті, қорылдағаны да естілді. Біраздан кейін ол кісіні азаншы келіп шақырды. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) қайтадан дәрет алмай, азаншымен бірге намазға шығып кетті.

Суфян (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) көздері ұйықтағанымен, жүрегі ояу болады»,- деді.

Ғамр (р.а.): «Пайғамбарлардың көрген түстері – Алла тағаланың оларға жіберген уәхиі»,- деп: «Мен түсімде, сені Алла жолында құрбан қылып жатқан екенмін»,- деген аятты оқыды.

819 - Әнас ибн Мәлік айтты: «Үлкен әжем Мулайка тамақ даярлап, Пайғамбарымызды ( с.ғ.с.) шақырды. Пайғамбарымыз ( с.ғ.с.) өзіне арналып әзірленген тамақтан жеді. Содан соң: « Тұрыңыздар, бірге намаз оқимыз, мен имамдық қыламын»,- деді. Мен тұрып, көп қолданыстан ескіріп, қарайып тозып кеткен бойраға⁹⁴ су шашып тазаладым. Содан кейін Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бойраның үстіне шықты. Мен және бір жетім бала артына тұрдық. Әжем болса, біздің артымызға тұрды. Пайғамбарымыз ( с.ғ.с.) екі рәкат намаз оқыды.

- 820حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ عَنْ مَالِكٍ عَنْ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّهُ قَالَ أَقْبَلْتُ رَاكِبًا عَلَى حِمَارٍ أَتَانٍ وَأَنَا يَوْمَئِذٍ قَدْ نَاهَزْتُ الِاحْتِلَامَ وَرَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُصَلِّي بِالنَّاسِ بِمِنًى إِلَى غَيْرِ جِدَارٍ فَمَرَرْتُ بَيْنَ يَدَيْ بَعْضِ الصَّفِّ فَنَزَلْتُ وَأَرْسَلْتُ الْأَتَانَ تَرْتَعُ وَدَخَلْتُ فِي الصَّفِّ فَلَمْ يُنْكِرْ ذَلِكَ عَلَيَّ أَحَدٌ

820 – Ибн Аббас (р.а.) риуаят етті: «Бір күні ұрғашы есекке мініп, Минаға келдім. Балағат жасына жетіп қалған кезім болатын. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Минада сутра белгісіз адамдармен намаз оқып жатқан екен. Кейбір бір саптарды аралап өттім де, есектен түсіп, оны жайылуға қоя бердім, кейін сапқа келіп тұрдым. Бұлай қылғаным үшін маған ешкім ескерту бермеді»,- деді.

821 – Айша анамыз (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) құфтан намазына имамдық қылуы керек еді, бірақ кешігіңкіреп шықпады. Сол кезде хазреті Омар (р.а.): «Әйелдер мен балалар ұйықтап қалды»,- деп дауыстап ол кісіні шақырды. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) шығып: «Жер жүзінде сендерден басқа ешкім құфтан намазын оқимын деп күтіп отырған жоқ»,- деді. Айша анамыз (р.а.) айтты: «Сол кездерде Медине халқынан басқа ешкім намаз оқымайтын»,- деді.

822 – Ибн Аббас (р.а.) риуаят етті: «Маған бір кісі: «Пайғамбарымызбен бірге айт намазына қатысқан ба едіңіз?»,- деп сұрады. Мен: «Иә, қатысқанмын, Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) жақындығым болмағанда, жасымның кішілігі себебінен қатынаса алмаған болар едім»,- деп айттым да, төмендегіні хикая қылып айтып бердім: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Кусайр ибн Салат ауласы жанында маған туды ұстатты, содан соң әуелі еркектерге, кейін әйелдерге уағыз айтты, ахиретті ескертіп, садақа беруге бұйырды. Әйелдер жүзік пен сырғаларын алып, Біләлдің етегіне тастай бастады. Содан кейін, Пайғамбарымыз (с.ғ.с.). Абдулла мен Біләл үйлеріне кетті»,- деді.

823 – Айша анамыз (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) құфтан намазына имамдық қылуы керек еді, бірақ кешігіңкіреп шықпады. Сол кезде хазреті Омар (р.а.): «Әйелдер мен балалар ұйықтап қалды»,- деп дауыстады. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) шығып: «Жер жүзінде сендерден басқа ешкім құфтан намазын оқимын деп күтіп отырған жоқ»,- деді. Айша анамыз (р.а.) айтты: «Сол кездерде Мединеден басқа еш жерде намаз оқылмайтын еді. Адамдар құфтан намазын күннің қызыл шапағы ғайып болғаннан бастап түннің бірінші бөлімінің үштен бірі аралығында оқитын»,- деді.

824 – Ибн Омар (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Егер әйелдерің түнде намаз оқу үшін мешітке шығуға рұқсат сұраса, рұқсат беріңдер»,- деп айтты»

825 – Үмму Сәлама (р.а.) Хинд бинти әл-Харсқа мына хадисті айтып берген екен: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) заманында әйелдер парыз намазын оқып болып, сәлем бергеннен кейін орындарынан тұрып, үйлеріне қайтатын еді. Пайғамбарымыз бен (с.ғ.с.) ер кісілер болса, әйелдер кетіп болсын деп біршама уақыт күтіп тұратын»,- деді

826 – Айша анамыз (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) мешітте таң намазын оқитын. Намаздан соң әйелдер паранжыларына оранып, елең- алаңда үйлеріне қайтатын, қараңғыда оларды ешкім танымайтын»,- деді.

827 – Абдулла ибн Қатаданың атасы (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Мен ұзағырақ намаз оқиын дегенімде, сәби баланың жылағаның естіп, анасына ауырлық түспесін деймін де намазымды жеңілдетемін»,- деп айтты»,- деді.

828 - Айша анамыз (р.а.) айтты: «Егер Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) тірі болып, әйелдердің ұятты жерлерін ашық-шашық қылып жүргендерін көргенінде, Бәни Исраил сияқты олардың мешітке баруларын, әлбетте, тиған болар еді»,- деген екен.

Яхя сол туралы сөйлеп тұрып: «Бәни Исраил әйел-қыздарының мешіттерге баруынан тиған ба?»,- деп Омратадан сұрапты. Сонда Омрата: «Иә»,- деп айтыпты.
161-бап. Әйелдердің ер адамдардың артына сапқа тұруы
- 829 حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ قَزَعَةَ قَالَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ الزُّهْرِيِّ عَنْ هِنْدٍ بِنْتِ الْحَارِثِ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا سَلَّمَ قَامَ النِّسَاءُ حِينَ يَقْضِي تَسْلِيمَهُ وَيَمْكُثُ هُوَ فِي مَقَامِهِ يَسِيرًا قَبْلَ أَنْ يَقُومَ قَالَ نَرَى وَاللَّهُ أَعْلَمُ أَنَّ ذَلِكَ كَانَ لِكَيْ يَنْصَرِفَ النِّسَاءُ قَبْلَ أَنْ يُدْرِكَهُنَّ أَحَدٌ مِنْ الرِّجَالِ

829 – Үмму Сәлама (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) намазын оқып болып, сәлем бергеннен кейін, әйелдер орындарынан тұрып, үйлеріне қайтатын. Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) өзі болса, орнынан тұрмай біраз уақыт отыратын»,- деді.

Зуһрий (р.а.) бұл туралы: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) ер адамдардан бұрын әйелдер үйлеріне жетіп алсын, деп солай еткен болса керек оны Алла біледі»,- деді.
- 830 حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ صَلَّى النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي بَيْتِ أُمِّ سُلَيْمٍ فَقُمْتُ وَيَتِيمٌ خَلْفَهُ وَأُمُّ سُلَيْمٍ خَلْفَنَا

830 - Әнас (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Үмму Сүләйімдікінде намаз оқыды. Бір жетім бала екеуміз артына тұрып ұйыдық. Үмму Сүләйм болса біздің артымызға тұрды»,- деді.

831 – Айша анамыз (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) мешітте таң намазын оқып болғаннан соң әйелдер үйлеріне қайтатын, қараңғыда оларды ешкім де танымайтын»,- деді.

832 - Сәлім ибн Абдулланың атасы Абдулла Ибн Омар (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Егер біреулеріңнің әйелдерің мешітке бару үшін рұқсат сұраса, оған рұқсат беріңдер»,- деп айтты»