Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы Әбу абдулла мұхаммед ибн исмайл ибн ибраһим ибн әл-муғира әл-бұхари сахих әл-бұхари


-бап. Намазда сәлем беруден бұрын дұға оқу туралы



бет23/24
Дата08.06.2018
өлшемі2,82 Mb.
#41147
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   24

147-бап. Намазда сәлем беруден бұрын дұға оқу туралы
- 795حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ قَالَ أَخْبَرَنَا عُرْوَةُ بْنُ الزُّبَيْرِ عَنْ عَائِشَةَ زَوْجِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَخْبَرَتْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يَدْعُو فِي الصَّلَاةِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الْمَحْيَا وَفِتْنَةِ الْمَمَاتِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ الْمَأْثَمِ وَالْمَغْرَمِ فَقَالَ لَهُ قَائِلٌ مَا أَكْثَرَ مَا تَسْتَعِيذُ مِنْ الْمَغْرَمِ فَقَالَ إِنَّ الرَّجُلَ إِذَا غَرِمَ حَدَّثَ فَكَذَبَ وَوَعَدَ فَأَخْلَفَ وَعَنْ الزُّهْرِيِّ قَالَ أَخْبَرَنِي عُرْوَةُ بْنُ الزُّبَيْرِ أَنَّ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَسْتَعِيذُ فِي صَلَاتِهِ مِنْ فِتْنَةِ الدَّجَّالِ

795 – Айша анамыз (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) намазда «Аллахумма инни ағузу бика мин ғазаби қабрин уа ағузу бика мин фитнат-ил-масихи-д-Дажжали уа ағузу бика мин фитнат-ил-махйа уа фитнат-ил-мамати, Аллаһумма инни ағузу бика минал-мағсами уа-л-мағрами» деген дұғаны оқитын еді. Бұл дұғаның мағнасы: «Иләһи, мені қабір азабынан, Дажжал фитнасынан сақта, тіршілікте және өлім алдында болатын бүліктерден сақта! Иләһи, мені күнаһар және адамдарға қарыздар болудан өзін сақта!». Сонда бір кісі Пайғамбарымызға (с.ғ.с.): «Не үшін мұнша қарыздар қылып қойма деп тілейсіз?»,- деп сұрады. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): “ Егер кісі төлей алмайтындай дәрежеде қарыздар болып қалса, әрқашан өтірік жалған сөйлейді, уәде қылса, уәдесінен шыға алмайды»,- деді.

Айша анамыз (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) намаз соңында Дажжал фитнасынан сақтауды Алладан тілегенін естідім»,- деді.
- 796حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ قَالَ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِي حَبِيبٍ عَنْ أَبِي الْخَيْرِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ أَبِي بَكْرٍ الصِّدِّيقِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّهُ قَالَ لِرَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلِّمْنِي دُعَاءً أَدْعُو بِهِ فِي صَلَاتِي قَالَ قُلْ اللَّهُمَّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي ظُلْمًا كَثِيرًا وَلَا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ فَاغْفِرْ لِي مَغْفِرَةً مِنْ عِنْدِكَ وَارْحَمْنِي إِنَّك أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ

796 - Әбу Бәкір (р.а.) Пайғамбарымызға (с.ғ.с.): «Намазда оқитын бір дұға үйретіңіз»,- деп өтінді. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Иләһи, мен өз жаныма көп зұлымдық қылдым, бұндай күнәларды сенен басқа ешкім кешіре алмайды, тек өзің ғана кешіре аласын. Иләһи, жақсылық мәрхеметіңді дариғ тұтпай, мені кешіргейсің, менен рахметіңді аямағайсың. Сен күнәларды кешіруші және пенделерді мағфират қылушысың деген дұғаны оқы!»,- деді.

Бұл дұғаның арабшасы: «Аллаһумма инни зәламту нафсий зүлман касира уа лә яғфиру-з-зунуба илла әнта, фағфирли мағфиратан мин ғиндика уәрхамний, иннака әнта-әл-ғафурур-рахим»
148-бап. Ташаһудтан кейін оқуға дұға таңдамақ туралы
- 797حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ الْأَعْمَشِ حَدَّثَنِي شَقِيقٌ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ كُنَّا إِذَا كُنَّا مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي الصَّلَاةِ قُلْنَا السَّلَامُ عَلَى اللَّهِ مِنْ عِبَادِهِ السَّلَامُ عَلَى فُلَانٍ وَفُلَانٍ فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَا تَقُولُوا السَّلَامُ عَلَى اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّلَامُ وَلَكِنْ قُولُوا التَّحِيَّاتُ لِلَّهِ وَالصَّلَوَاتُ وَالطَّيِّبَاتُ السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ السَّلَامُ عَلَيْنَا وَعَلَى عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِينَ فَإِنَّكُمْ إِذَا قُلْتُمْ أَصَابَ كُلَّ عَبْدٍ فِي السَّمَاءِ أَوْ بَيْنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ ثُمَّ يَتَخَيَّرُ مِنْ الدُّعَاءِ أَعْجَبَهُ إِلَيْهِ فَيَدْعُو

797 - Абдулла ибн Масғуд (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) ұйып намаз оқығанымызда: «Әссаламу ғала аллаһи мин ғибадихи. Әссаламу ғала фуланин уа фуланин»,- деп айтатынбыз. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бізге: «Әссаламу ғала аллаһи демеңдер, өйткені сәлем Аллаһ тағаланың есімдерінің бірі. Қайсы біреулерің намаз оқысаңыздар, «Әттахиату лиллаһи уәссәлауату уәт-тайибату, әссаламу ғалайка аюханнәбию уа рахматуллаһи уә бәрәкатуһу. Әссәламу ғалайна уа ғала ғибадилләһис-салихин»,- деп айтсын Егер солай (барлық жақсы пенделерге) десеңіз, жер мен көктің ортасындағы барлық салих пенделерге сауабы тиеді. (Дұғаның жалғасы): «Әшһаду ән лә иләһа илла аллаһ, уә әшһаду әнна мұхаммедан ғабдуһу уа расулуһу», бұдан кейін дұғалардан өзіңізге ұнағанын таңдап алып оқи беріндер»,- деп айтты»,- деді.


149-бап. Маңдайға және мұрынға тиген лайды намазды оқып болғанға дейін сүртпеген кісі туралы
قَالَ أَبُو عَبْد اللَّهِ رَأَيْتُ الْحُمَيْدِيَّ يَحْتَجُّ بِهَذَا الْحَدِيثِ أَنْ لَا يَمْسَحَ الْجَبْهَةَ فِي الصَّلَاةِ

Имам Бұхарий айтты: «Хумайдтың намаз уақытында маңдайға тиген (жұққан) лайды, шаңды сүртуге болмайтындығына мына хадисті дәлел қылып жатқанының куәсі болдым»,- деді.


- 798حَدَّثَنَا مُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ حَدَّثَنَا هِشَامٌ عَنْ يَحْيَى عَنْ أَبِي سَلَمَةَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا سَعِيدٍ الْخُدْرِيَّ فَقَالَ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَسْجُدُ فِي الْمَاءِ وَالطِّينِ حَتَّى رَأَيْتُ أَثَرَ الطِّينِ فِي جَبْهَتِهِ

798 - Әбу Сәлама (р.а.) айтты: «Әбу Сағид әл-Хұдридан сол туралы сұрадым»,- деді. Әбу Саъид әл-Худрий (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) лай жерде сәжде қылып жатқанын, тіпті, маңдайына тиген лайды намаз біткенге дейін сүртпегенін көрген едім»,- деп жауап берді.


150-бап. Намаз оқып болған соң сәлем беру туралы
- 799حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ حَدَّثَنَا الزُّهْرِيُّ عَنْ هِنْدٍ بِنْتِ الْحَارِثِ أَنَّ أُمَّ سَلَمَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا سَلَّمَ قَامَ النِّسَاءُ حِينَ يَقْضِي تَسْلِيمَهُ وَمَكَثَ يَسِيرًا قَبْلَ أَنْ يَقُومَ قَالَ ابْنُ شِهَابٍ فَأُرَى وَاللَّهُ أَعْلَمُ أَنَّ مُكْثَهُ لِكَيْ يَنْفُذَ النِّسَاءُ قَبْلَ أَنْ يُدْرِكَهُنَّ مَنْ انْصَرَفَ مِنْ الْقَوْمِ

799 – Үмму Сәлама (р.а.) Хинд бинти әл-Харсқа: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) намазда сәлем бергеннен кейін де әйелдер кетпей тұрар еді. Пайғамбарымыз да (с.ғ.с.) дереу кетіп қалмайтын»,- деп айтқан.

Әбу Шиһаб (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.), әйелдердің еркектермен араласып кетпеулерін, еркектер кетіп болған соң, алаңсыз өздерінің кетулері үшін солай қылған болса керек»,- деді.
151-бап. Ұюшы имам сәлем бергенде сәлем береді
كَانَ ابْنُ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا يَسْتَحِبُّ إِذَا سَلَّمَ الْإِمَامُ أَنْ يُسَلِّمَ مَنْ خَلْفَهُ

Ибн Омар (р.а.) айтты: «Имам сәлем бергеннен соң арттағылар да сәлем беруін мақұлдар еді.”


- 800حَدَّثَنَا حِبَّانُ بْنُ مُوسَى قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ قَالَ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ عَنْ مَحْمُودِ بْنِ الرَّبِيعِ عَنْ عِتْبَانَ بْنِ مَالِكٍ قَالَ صَلَّيْنَا مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَسَلَّمْنَا حِينَ سَلَّمَ

800 – Ғұтбан (р.а.) айтты: «Пайғамбарымызбен (с.ғ.с.) бірге намаз оқыдық, ол сәлем бергенде біз де сәлем бердік»,- деді.


152-бап. «Имамның сәлеміне әлік қайтармаса да болады, намазда берілген сәлем кифая болады»,- деген кісі
- 801 حَدَّثَنَا عَبْدَانُ قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ قَالَ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ قَالَ أَخْبَرَنِي مَحْمُودُ بْنُ الرَّبِيعِ وَزَعَمَ أَنَّهُ عَقَلَ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَعَقَلَ مَجَّةً مَجَّهَا مِنْ دَلْوٍ كَانَ فِي دَارِهِمْ قَالَ سَمِعْتُ عِتْبَانَ بْنَ مَالِكٍ الْأَنْصارِيَّ ثُمَّ أَحَدَ بَنِي سَالِمٍ قَالَ كُنْتُ أُصَلِّي لِقَوْمِي بَنِي سَالِمٍ فَأَتَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقُلْتُ إِنِّي أَنْكَرْتُ بَصَرِي وَإِنَّ السُّيُولَ تَحُولُ بَيْنِي وَبَيْنَ مَسْجِدِ قَوْمِي فَلَوَدِدْتُ أَنَّكَ جِئْتَ فَصَلَّيْتَ فِي بَيْتِي مَكَانًا حَتَّى أَتَّخِذَهُ مَسْجِدًا فَقَالَ أَفْعَلُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ فَغَدَا عَلَيَّ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَأَبُو بَكْرٍ مَعَهُ بَعْدَ مَا اشْتَدَّ النَّهَارُ فَاسْتَأْذَنَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَأَذِنْتُ لَهُ فَلَمْ يَجْلِسْ حَتَّى قَالَ أَيْنَ تُحِبُّ أَنْ أُصَلِّيَ مِنْ بَيْتِكَ فَأَشَارَ إِلَيْهِ مِنْ الْمَكَانِ الَّذِي أَحَبَّ أَنْ يُصَلِّيَ فِيهِ فَقَامَ فَصَفَفْنَا خَلْفَهُ ثُمَّ سَلَّمَ وَسَلَّمْنَا حِينَ سَلَّمَ

801 – Махмуд ибн әр-Рабиғ (р.а.) риуаят етті: «Мен Пайғамбарымызды (с.ғ.с.) жақсы есіме сақтағанмын, ол кісі біздің үйімізге келгенде, мен жас бала едім, бақырдан бір уыс су алып, әзілдесіп бетіме шашып жібергені де жақсы есімде. Маған Ғұтбан ибн Мәлік (р.а.) мына хадисті айтып берген еді: «Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) келіп: «Я Расулулла, көзімнің көруі нашарлады, мен өз қауымыммен намаз оқимын. Жаңбыр жауғанда менің үйім мен қауымымның арасындағы құрғақ жерде су жиналып, олардың мешітіне барып намаз оқып бере алмай жатырмын. Я Расулулла сізден өтінемін, менің үйіме барып, намаз оқысаңыз, мен сол жерді өзіме намаз оқитын жер етіп алайын»,- деді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) оған: «Иншалла, солай етермін»,- деді. Ғұтбан айтты: «Пайғамбарымыз бен (с.ғ.с.) Әбу Бәкір Сыддық (р.а.) ертеменен күн біраз көтерілгеннен кейін келді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) үйге кіруге рұқсат сұрады. Оларды үйге кіргіздім. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) үйге кіргеннен соң отырмастан: «Үйіңнің қай жеріне намаз оқып беруімді қалайсың?»,- деді Мен үйімнің өзіме ұнайтын жерін Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) көрсеттім. Ол кісі сол жерде намазға тәкбір тахрима айтты. Біз арт жағында сапқа тұрып ұйыдық. Пайғамбарымыз (с.ғ.с) сәлем бергенінде, біз де сәлем бердік. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) намазда қандай сәлем берсе, сондай ғып сәлем бердік, бірақ та әлік алмадық»,- деді.


153-бап. Намаздан кейін зікір айту туралы
- 802حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ نَصْرٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ قَالَ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ قَالَ أَخْبَرَنِي عَمْرٌو أَنَّ أَبَا مَعْبَدٍ مَوْلَى ابْنِ عَبَّاسٍ أَخْبَرَهُ أَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا أَخْبَرَهُ أَنَّ رَفْعَ الصَّوْتِ بِالذِّكْرِ حِينَ يَنْصَرِفُ النَّاسُ مِنْ الْمَكْتُوبَةِ كَانَ عَلَى عَهْدِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ كُنْتُ أَعْلَمُ إِذَا انْصَرَفُوا بِذَلِكَ إِذَا سَمِعْتُهُ

802 – Ибн Аббастың (р.а.) азат етілген құлы Әбу Мағбад (р.а.) айтты: «Маған ибн Аббас (р.а.) былай деген еді: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) дәуірінде адамдар парыз намаздан кейін дауыстап зікір айтатын еді, мен оны жақсы есіме сақтап қалғанмын»,- деді.

Ибн Аббас (р.а.): «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) намазды бітіргенін тәкбір айтқанынан білетінмін»,- деді. (Намаздан соң. «Сұбхан алла, әлхамдулилла, Аллаһу акбар»,- деп зікір айту).
- 804 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي بَكْرٍ قَالَ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ سُمَيٍّ عَنْ أَبِي صَالِحٍ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ جَاءَ الْفُقَرَاءُ إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالُوا ذَهَبَ أَهْلُ الدُّثُورِ مِنْ الْأَمْوَالِ بِالدَّرَجَاتِ الْعُلَا وَالنَّعِيمِ الْمُقِيمِ يُصَلُّونَ كَمَا نُصَلِّي وَيَصُومُونَ كَمَا نَصُومُ وَلَهُمْ فَضْلٌ مِنْ أَمْوَالٍ يَحُجُّونَ بِهَا وَيَعْتَمِرُونَ وَيُجَاهِدُونَ وَيَتَصَدَّقُونَ قَالَ أَلَا أُحَدِّثُكُمْ إِنْ أَخَذْتُمْ أَدْرَكْتُمْ مَنْ سَبَقَكُمْ وَلَمْ يُدْرِكْكُمْ أَحَدٌ بَعْدَكُمْ وَكُنْتُمْ خَيْرَ مَنْ أَنْتُمْ بَيْنَ ظَهْرَانَيْهِ إِلَّا مَنْ عَمِلَ مِثْلَهُ تُسَبِّحُونَ وَتَحْمَدُونَ وَتُكَبِّرُونَ خَلْفَ كُلِّ صَلَاةٍ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ فَاخْتَلَفْنَا بَيْنَنَا فَقَالَ بَعْضُنَا نُسَبِّحُ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ وَنَحْمَدُ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ وَنُكَبِّرُ أَرْبَعًا وَثَلَاثِينَ فَرَجَعْتُ إِلَيْهِ فَقَالَ تَقُولُ سُبْحَانَ اللَّهِ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ وَاللَّهُ أَكْبَرُ حَتَّى يَكُونَ مِنْهُنَّ كُلِّهِنَّ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ

804 - Әбу Хурайра (р.а.) риуаят етті. «Пақырлар Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) жанына келіп: «Жәннаттың ең жақсы жерлері де, дүниенің ең жақсы нығметтері де байларға тиеді, ал біз қандай намаз оқып, ораза тұтсақ, олар да сондай намаз оқып, ораза тұтады ғой»,- десті. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) оларға айтты: «Сендерге байлар жеткен мәртебеден де артығырақ мәртебеге жеткізетін бір нәрсені үйретейін бе? Егер (менің айтқандарымды қылсаңдар), сендерден жақсырақ адам болмайды, сендер жеткен мәртебеге ешкім жете алмайды. Құлақ салындар, әрбір парыз намаздан соң «Сұбхан алла, әлхамдулиллаһ және Аллаһу акбар»,- деп отыз үш мәртеден айтасыңдар»,- деді. Сонда біз: «Субханалла 33-рет, Әлхамдулилла 33-рет, және Аллаһу акбар 34-рет деп өзара тартысып қалдық. Кейін Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) алдына кірдік. Сонда: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Сұбхан алла, әлхамдулилла мен Аллаһу акбарды 33-реттен айтасындар»,- деп айтты»,- деді Әбу Хурайра (р.а.).


- 805 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ عَنْ وَرَّادٍ كَاتِبِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ قَالَ أَمْلَى عَلَيَّ الْمُغِيرَةُ بْنُ شُعْبَةَ فِي كِتَابٍ إِلَى مُعَاوِيَةَ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يَقُولُ فِي دُبُرِ كُلِّ صَلَاةٍ مَكْتُوبَةٍ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ اللَّهُمَّ لَا مَانِعَ لِمَا أَعْطَيْتَ وَلَا مُعْطِيَ لِمَا مَنَعْتَ وَلَا يَنْفَعُ ذَا الْجَدِّ مِنْكَ الْجَدُّ وَقَالَ شُعْبَةُ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ بِهَذَا وَعَنْ الْحَكَمِ عَنْ الْقَاسِمِ بْنِ مُخَيْمِرَةَ عَنْ وَرَّادٍ بِهَذَا وَقَالَ الْحَسَنُ الْجَدُّ غِنًى

805 – Муғира ибн Шуғбаның хат жазушысы Уаррад (р.а.) риуаят етті: «Муғира Муғауйяға арнап былай деп хат жазды: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) әрбір парыз намаздан соң «Лә иләһа илла аллаһу уәхдаху лә шарика ләһу, ләһул мүлкү уә ләһул хамд уа һуа ғала күлли шайин қадир. Аллаһумма лә маниға лима ағтайта уә лә муғтиа лима манағта уә лә янфағу зәл-жадди минка-л-жадду»,- деп айтатын»,- деді.



154-бап. Имам намаздан соң сәлем берген соң, адамдарға қарап бұрылып отырады
- 806حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ قَالَ حَدَّثَنَا جَرِيرُ بْنُ حَازِمٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو رَجَاءٍ عَنْ سَمُرَةَ بْنِ جُنْدَبٍ قَالَ كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا صَلَّى صَلَاةً أَقْبَلَ عَلَيْنَا بِوَجْهِهِ

Сумра ибн Жүндуб (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) намаз оқып болса, артқа бұрылып, бізге қарап отыратын еді.


- 807 حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ عَنْ مَالِكٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ كَيْسَانَ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ بْنِ مَسْعُودٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ خَالِدٍ الْجُهَنِيِّ أَنَّهُ قَالَ صَلَّى لَنَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ صَلَاةَ الصُّبْحِ بِالْحُدَيْبِيَةِ عَلَى إِثْرِ سَمَاءٍ كَانَتْ مِنْ اللَّيْلَةِ فَلَمَّا انْصَرَفَ أَقْبَلَ عَلَى النَّاسِ فَقَالَ هَلْ تَدْرُونَ مَاذَا قَالَ رَبُّكُمْ قَالُوا اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ أَصْبَحَ مِنْ عِبَادِي مُؤْمِنٌ بِي وَكَافِرٌ فَأَمَّا مَنْ قَالَ مُطِرْنَا بِفَضْلِ اللَّهِ وَرَحْمَتِهِ فَذَلِكَ مُؤْمِنٌ بِي وَكَافِرٌ بِالْكَوْكَبِ وَأَمَّا مَنْ قَالَ بِنَوْءِ كَذَا وَكَذَا فَذَلِكَ كَافِرٌ بِي وَمُؤْمِنٌ بِالْكَوْكَبِ

807 – Зәйд ибн Халид әл-Жауһаний (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Худайбия деген жерде кешқұрым жауған жауынның дымқыл нәмінің үстінде бізбен бірге таң намазын оқыды. Намаздан соң Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) жамағаттарға бұрылып: «Раббыларың не дейді, білесіңдер ме?»,- деп сұрады. Адамдар: «Алла мен оның елшісі біледі»,- десті. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Алла тағала: «Пенделерімнің кейбірі маған сеніп мүъмин болды, кейбіреулері болса, маған сенбей, кәпір болды. Бірақ кімде-кім біздің жаңбырымызды Алла тағаланың жақсылық рахметінен пайда болды, десе ол маған иман келтіріп, ірі жұлдыздарға сенуді жоққа шығарған болады. Бірақ кімде-кім пәлен жұлдыздың ондай болуы және пәленше жұлдыздың мұндай болуынан жауын жауды десе, ол кәпір болып, аспан денелеріне сиынған болады»,- деді.


- 808حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُنِيرٍ سَمِعَ يَزِيدَ بْنَ هَارُونَ قَالَ أَخْبَرَنَا حُمَيْدٌ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ أَخَّرَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الصَّلَاةَ ذَاتَ لَيْلَةٍ إِلَى شَطْرِ اللَّيْلِ ثُمَّ خَرَجَ عَلَيْنَا فَلَمَّا صَلَّى أَقْبَلَ عَلَيْنَا بِوَجْهِهِ فَقَالَ إِنَّ النَّاسَ قَدْ صَلَّوْا وَرَقَدُوا وَإِنَّكُمْ لَنْ تَزَالُوا فِي صَلَاةٍ مَا انْتَظَرْتُمْ الصَّلَاةَ

808 - Әнас (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бір күні құфтан намазын оқуды жарым түнге дейін кешіктірді. Намаздан соң бізге бұрылып: «Адамдар әлдеқашан намаздарын оқып болып ұйқыға жатты, ал сендер болсаңдар, хануздың93 үстінде отырсыңдар»,- деді.


155-бап. Имамның сәлем бергеннен кейін де жайнамаз үстінде қалуы туралы
بَاب مُكْثِ الْإِمَامِ فِي مُصَلَّاهُ بَعْدَ السَّلَامِ وَقَالَ لَنَا آدَمُ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ نَافِعٍ قَالَ كَانَ ابْنُ عُمَرَ يُصَلِّي فِي مَكَانِهِ الَّذِي صَلَّى فِيهِ الْفَرِيضَةَ وَفَعَلَهُ الْقَاسِمُ وَيُذْكَرُ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَفَعَهُ لَا يَتَطَوَّعُ الْإِمَامُ فِي مَكَانِهِ وَلَمْ يَصِحَّ

Нафиғ (р.а.) риуаят етті: «Ибн Омар (р.а.) парыз намазды оқып болғаннан кейін жайнамаздан жылжымастан нәпіл намаз оқи беретін еді. Хазреті Әбу Бәкірдің (р.а.) немересі Қасым да солай қылатын»,- деді.

Әбу Хурайра (р.а.) айтты: «Имам парыз оқыған жерде, нәпіл оқымайды, деген хадисті Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) дұрыс емес сілтеме беріседі»,- деді.
- 809 حَدَّثَنَا أَبُو الْوَلِيدِ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ حَدَّثَنَا الزُّهْرِيُّ عَنْ هِنْدٍ بِنْتِ الْحَارِثِ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ إِذَا سَلَّمَ يَمْكُثُ فِي مَكَانِهِ يَسِيرًا قَالَ ابْنُ شِهَابٍ فَنُرَى وَاللَّهُ أَعْلَمُ لِكَيْ يَنْفُذَ مَنْ يَنْصَرِفُ مِنْ النِّسَاءِ وَقَالَ ابْنُ أَبِي مَرْيَمَ أَخْبَرَنَا نَافِعُ بْنُ يَزِيدَ قَالَ أَخْبَرَنِي جَعْفَرُ بْنُ رَبِيعَةَ أَنَّ ابْنَ شِهَابٍ كَتَبَ إِلَيْهِ قَالَ حَدَّثَتْنِي هِنْدُ بِنْتُ الْحَارِثِ الْفِرَاسِيَّةُ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ زَوْجِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَكَانَتْ مِنْ صَوَاحِبَاتِهَا قَالَتْ كَانَ يُسَلِّمُ فَيَنْصَرِفُ النِّسَاءُ فَيَدْخُلْنَ بُيُوتَهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَنْصَرِفَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ

809 – Үмму Сәлама (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) намазды бітіріп, сәлем бергеннен соң, әйелдер мешіттен шығып кететін еді. Олар Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) мешіттен шыққанға дейін үйлеріне жетіп алатын»,- деді.


156-бап. Имам (намаз бітіп, сәлем бергеннен соң) біраз зәру нәрсені ойлап намазхандарды тәрк етуі мүмкін бе?
- 810 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُبَيْدِ بْنِ مَيْمُونٍ قَالَ حَدَّثَنَا عِيسَى بْنُ يُونُسَ عَنْ عُمَرَ بْنِ سَعِيدٍ قَالَ أَخْبَرَنِي ابْنُ أَبِي مُلَيْكَةَ عَنْ عُقْبَةَ قَالَ صَلَّيْتُ وَرَاءَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِالْمَدِينَةِ الْعَصْرَ فَسَلَّمَ ثُمَّ قَامَ مُسْرِعًا فَتَخَطَّى رِقَابَ النَّاسِ إِلَى بَعْضِ حُجَرِ نِسَائِهِ فَفَزِعَ النَّاسُ مِنْ سُرْعَتِهِ فَخَرَجَ عَلَيْهِمْ فَرَأَى أَنَّهُمْ عَجِبُوا مِنْ سُرْعَتِهِ فَقَالَ ذَكَرْتُ شَيْئًا مِنْ تِبْرٍ عِنْدَنَا فَكَرِهْتُ أَنْ يَحْبِسَنِي فَأَمَرْتُ بِقِسْمَتِهِ

810 - ҒҒуқба (р.а.) риуаят етті: «Мединеде Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бізге намазда имамдық қылды. Намаз бітіп, сәлем бергеннен соң, жамағаттың арасынан өтіп, әйелдерінің бірінің бөлмесіне кіріп кетті. Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) асығыс тұрып кеткені жамағатты әртүрлі ойға салды. Біраздан кейін ол кісі бөлмеден қайтадан шығып келіп, асығыс тұрып кеткенінің себебін айтты: «Бізде біраз ділдә ақша бар еді, сол есіме түсіп кетті. Ойымды бөле ме деп адамдарға үлестіріп беруді бұйырдым»,- деді.


157-бап. Сол немесе оң жағымен намазхандарға бұрылып қарау туралы
بَاب الِانْفِتَالِ وَالِانْصِرَافِ عَنْ الْيَمِينِ وَالشِّمَالِ وَكَانَ أَنَسُ بْنُ مَالِكٍ يَنْفَتِلُ عَنْ يَمِينِهِ وَعَنْ يَسَارِهِ وَيَعِيبُ عَلَى مَنْ يَتَوَخَّى أَوْ مَنْ يَعْمِدُ الِانْفِتَالَ عَنْ يَمِينِهِ

Әнас (р.а.) оң жағымен де, сол жағымен де намазхандарға бұрылып қарай беретін еді. Тек қана бір жағымен бұрылып қарайтындарды айыптайтын еді.


- 811 حَدَّثَنَا أَبُو الْوَلِيدِ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ سُلَيْمَانَ عَنْ عُمَارَةَ بْنِ عُمَيْرٍ عَنْ الْأَسْوَدِ قَالَ قَالَ عَبْدُ اللَّهِ لَا يَجْعَلْ أَحَدُكُمْ لِلشَّيْطَانِ شَيْئًا مِنْ صَلَاتِهِ يَرَى أَنَّ حَقًّا عَلَيْهِ أَنْ لَا يَنْصَرِفَ إِلَّا عَنْ يَمِينِهِ لَقَدْ رَأَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَثِيرًا يَنْصَرِفُ عَنْ يَسَارِهِ

811 - Әсуад (р.а.) риуаят етті: «Абдулла ибн Масғуд (р.а.) айтты: «Еш қайсың өзінше, тек қана оң жақпен бұрылу керек деп айтып, шайтанға намазыннан бөліп берме! Мен Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) сол жағымен де бұрылғаның көп көргенмін»,- деді.


158-бап. Шикі сарымсақ, жабайы пияз жеу туралы
- 812حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنِي نَافِعٌ عَنْ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ فِي غَزْوَةِ خَيْبَرَ مَنْ أَكَلَ مِنْ هَذِهِ الشَّجَرَةِ يَعْنِي الثُّومَ فَلَا يَقْرَبَنَّ مَسْجِدَنَا

812 – Ибн Омар (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Хайбар соғысы болып жатқан күндердің бірінде: «Кімде-кім мына сарымсақтан жеген болса, біздің мешітімізге жақындамасын!»,- деп айтқан»,- деді.


- 813حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ قَالَ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ قَالَ أَخْبَرَنِي عَطَاءٌ قَالَ سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ أَكَلَ مِنْ هَذِهِ الشَّجَرَةِ يُرِيدُ الثُّومَ فَلَا يَغْشَانَا فِي مَسَاجِدِنَا قُلْتُ مَا يَعْنِي بِهِ قَالَ مَا أُرَاهُ يَعْنِي إِلَّا نِيئَهُ وَقَالَ مَخْلَدُ بْنُ يَزِيدَ عَنْ ابْنِ جُرَيْجٍ إِلَّا نَتْنَهُ

813 – Жәбир ибн Абдулла (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Кімде-кім мына сарымсақтан жеген болса, біздің мешіттерімізге келмесін!»,- деп айтқан»,- деді.


- 814 حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ عُفَيْرٍ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ عَنْ يُونُسَ عَنْ ابْنِ شِهَابٍ زَعَمَ عَطَاءٌ أَنَّ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ زَعَمَ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ مَنْ أَكَلَ ثُومًا أَوْ بَصَلًا فَلْيَعْتَزِلْنَا أَوْ قَالَ فَلْيَعْتَزِلْ مَسْجِدَنَا وَلْيَقْعُدْ فِي بَيْتِهِ وَأَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أُتِيَ بِقِدْرٍ فِيهِ خَضِرَاتٌ مِنْ بُقُولٍ فَوَجَدَ لَهَا رِيحًا فَسَأَلَ فَأُخْبِرَ بِمَا فِيهَا مِنْ الْبُقُولِ فَقَالَ قَرِّبُوهَا إِلَى بَعْضِ أَصْحَابِهِ كَانَ مَعَهُ فَلَمَّا رَآهُ كَرِهَ أَكْلَهَا قَالَ كُلْ فَإِنِّي أُنَاجِي مَنْ لَا تُنَاجِي وَقَالَ أَحْمَدُ بْنُ صَالِحٍ عَنْ ابْنِ وَهْبٍ أُتِيَ بِبَدْرٍ وَقَالَ ابْنُ وَهْبٍ يَعْنِي طَبَقًا فِيهِ خَضِرَاتٌ وَلَمْ يَذْكُرِ اللَّيْثُ وَأَبُو صَفْوَانَ عَنْ يُونُسَ قِصَّةَ الْقِدْرِ فَلَا أَدْرِي هُوَ مِنْ قَوْلِ الزُّهْرِيِّ أَوْ فِي الْحَدِيثِ

814 - Ғата (р.а.): «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) шикі сарымсақты айтты ма әлде піскенін ба?»,- деп менен сұрады. Мен: «Есімдегісі - тек қана шикіні айтты»,- деп жауап бердім.

Ғата (р.а.) Жәбир ибн Абдулладан естігенін ибн Шихабқа былай деп риуаят еткен екен: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Кімде-кім (шикі) сарымсақ немесе» пияз (честнок) жесе, бізден де, мешіттерімізден де алысырақ жүрсін, үйінде отырсын!»,- деп айтқан»,- деді.

Бір уақыттарда Пайғамбарымызға сарымсақ араластырып дайындалған тамақ әкелді. Онда бір түрлі иіс барлығын сезіп, неден жасалғанын сұрады. Тамақтың ішінде сарымсақтың бар екенін айтып берісті. Содан соң Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Сахабаларды тамаққа шақырды, бірақ олар ол кісінің өзінің жемегені үшін тартынды. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Сендер жей беріңдер, маған болмайды, өйткені мен періштелермен сөйлесем, олар бұл иісті ұнатпайды»,- деді.


- 815حَدَّثَنَا أَبُو مَعْمَرٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ قَالَ سَأَلَ رَجُلٌ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ مَا سَمِعْتَ نَبِيَّ اللَّه صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ فِي الثُّومِ فَقَالَ قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ أَكَلَ مِنْ هَذِهِ الشَّجَرَةِ فَلَا يَقْرَبْنَا أَوْ لَا يُصَلِّيَنَّ مَعَنَا
815 - Абдулазиз (р.а.) риуаят етті: «Бір кісі Әнастан (р.а.): «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) сарымсақ туралы не айтты?»,- деп сұрады. Әнас (р.а.): «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Кімде-кім мына сарымсақты жесе, бізге жақындамасын және бізбен бірге намаз оқымасын!»,- деп айтқан».
159-бап. Қашан балаларға ғұсыл мен дәрет алу уәжіп болады? Жамағат пен айт намаздарына қашан қатысады
- 816حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى قَالَ حَدَّثَنِي غُنْدَرٌ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ سَمِعْتُ سُلَيْمَانَ الشَّيْبَانِيَّ قَالَ سَمِعْتُ الشَّعْبِيَّ قَالَ أَخْبَرَنِي مَنْ مَرَّ مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَى قَبْرٍ مَنْبُوذٍ فَأَمَّهُمْ وَصَفُّوا عَلَيْهِ فَقُلْتُ يَا أَبَا عَمْرٍو مَنْ حَدَّثَكَ فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ

816 - Шағбий (р.а.) мына хадисті Пайғамбарымызбен (с.ғ.с.) бірге тастанды баланың қабіріне барып, жаназа оқыған кісіден естіпті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) жаназада имамдық қылды. Адамдар Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) ұйыды (жас балалар да қатынасты). Сүлеймен (р.а.) менен: «Бұл хадисті кім айтып берген еді?»,- деп сұрады. Мен: «Ибн Аббас (р.а.)»,- дедім.


- 817حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ قَالَ حَدَّثَنِي صَفْوَانُ بْنُ سُلَيْمٍ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ الْغُسْلُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ

817 - Әбу Саъид әл-Худрий (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Жұма күні ғұсыл алу - әрбір Балағат жасына жеткен адамға уәжіп (парыз)»,- деді.


- 818 حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَمْرٍو قَالَ أَخْبَرَنِي كُرَيْبٌ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ بِتُّ عِنْدَ خَالَتِي مَيْمُونَةَ لَيْلَةً فَقَامَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَلَمَّا كَانَ فِي بَعْضِ اللَّيْلِ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَتَوَضَّأَ مِنْ شَنٍّ مُعَلَّقٍ وُضُوءًا خَفِيفًا يُخَفِّفُهُ عَمْرٌو وَيُقَلِّلُهُ جِدًّا ثُمَّ قَامَ يُصَلِّي فَقُمْتُ فَتَوَضَّأْتُ نَحْوًا مِمَّا تَوَضَّأَ ثُمَّ جِئْتُ فَقُمْتُ عَنْ يَسَارِهِ فَحَوَّلَنِي فَجَعَلَنِي عَنْ يَمِينِهِ ثُمَّ صَلَّى مَا شَاءَ اللَّهُ ثُمَّ اضْطَجَعَ فَنَامَ حَتَّى نَفَخَ فَأَتَاهُ الْمُنَادِي يَأْذَنُهُ بِالصَّلَاةِ فَقَامَ مَعَهُ إِلَى الصَّلَاةِ فَصَلَّى وَلَمْ يَتَوَضَّأْ قُلْنَا لِعَمْرٍو إِنَّ نَاسًا يَقُولُونَ إِنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تَنَامُ عَيْنُهُ وَلَا يَنَامُ قَلْبُهُ قَالَ عَمْرٌو سَمِعْتُ عُبَيْدَ بْنَ عُمَيْرٍ يَقُولُ إِنَّ رُؤْيَا الْأَنْبِيَاءِ وَحْيٌ ثُمَّ قَرَأَ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ

818 – Ибн Аббас (р.а.) риуаят етті: «: «Маймунаның (нағашымдікінде) үйінде түнеп қалдым. Пайғамбарымызда (с.ғ.с.) ұйықтауға жатты. Түннің бір бөлігі өткеннен соң Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) орнынан тұрып, қабырғада ілулі тұрған торсықты алып, содан соң жеңіл-желпі дәрет алып, намаз оқи бастады. Мен де ол кісі сияқты дәрет алып, сол жағына барып тұрып едім, мені оң жағына өткізіп қойды. Содан соң, Алла тағала қалағанша намаз оқыды, кейін жанбастап жатты, тіпті, қорылдағаны да естілді. Біраздан кейін ол кісіні азаншы келіп шақырды. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) қайтадан дәрет алмай, азаншымен бірге намазға шығып кетті.

Суфян (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) көздері ұйықтағанымен, жүрегі ояу болады»,- деді.

Ғамр (р.а.): «Пайғамбарлардың көрген түстері – Алла тағаланың оларға жіберген уәхиі»,- деп: «Мен түсімде, сені Алла жолында құрбан қылып жатқан екенмін»,- деген аятты оқыды.


- 819 حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ قَالَ حَدَّثَنِي مَالِكٌ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي طَلْحَةَ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ أَنَّ جَدَّتَهُ مُلَيْكَةَ دَعَتْ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لِطَعَامٍ صَنَعَتْهُ فَأَكَلَ مِنْهُ فَقَالَ قُومُوا فَلِأُصَلِّيَ بِكُمْ فَقُمْتُ إِلَى حَصِيرٍ لَنَا قَدْ اسْوَدَّ مِنْ طُولِ مَا لَبِثَ فَنَضَحْتُهُ بِمَاءٍ فَقَامَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَالْيَتِيمُ مَعِي وَالْعَجُوزُ مِنْ وَرَائِنَا فَصَلَّى بِنَا رَكْعَتَيْنِ

819 - Әнас ибн Мәлік айтты: «Үлкен әжем Мулайка тамақ даярлап, Пайғамбарымызды ( с.ғ.с.) шақырды. Пайғамбарымыз ( с.ғ.с.) өзіне арналып әзірленген тамақтан жеді. Содан соң: « Тұрыңыздар, бірге намаз оқимыз, мен имамдық қыламын»,- деді. Мен тұрып, көп қолданыстан ескіріп, қарайып тозып кеткен бойраға94 су шашып тазаладым. Содан кейін Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бойраның үстіне шықты. Мен және бір жетім бала артына тұрдық. Әжем болса, біздің артымызға тұрды. Пайғамбарымыз ( с.ғ.с.) екі рәкат намаз оқыды.

- 820حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ عَنْ مَالِكٍ عَنْ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّهُ قَالَ أَقْبَلْتُ رَاكِبًا عَلَى حِمَارٍ أَتَانٍ وَأَنَا يَوْمَئِذٍ قَدْ نَاهَزْتُ الِاحْتِلَامَ وَرَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُصَلِّي بِالنَّاسِ بِمِنًى إِلَى غَيْرِ جِدَارٍ فَمَرَرْتُ بَيْنَ يَدَيْ بَعْضِ الصَّفِّ فَنَزَلْتُ وَأَرْسَلْتُ الْأَتَانَ تَرْتَعُ وَدَخَلْتُ فِي الصَّفِّ فَلَمْ يُنْكِرْ ذَلِكَ عَلَيَّ أَحَدٌ

820 – Ибн Аббас (р.а.) риуаят етті: «Бір күні ұрғашы есекке мініп, Минаға келдім. Балағат жасына жетіп қалған кезім болатын. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Минада сутра белгісіз адамдармен намаз оқып жатқан екен. Кейбір бір саптарды аралап өттім де, есектен түсіп, оны жайылуға қоя бердім, кейін сапқа келіп тұрдым. Бұлай қылғаным үшін маған ешкім ескерту бермеді»,- деді.


- 821 حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ قَالَ أَخْبَرَنِي عُرْوَةُ بْنُ الزُّبَيْرِ أَنَّ عَائِشَةَ قَالَتْ أَعْتَمَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَقَالَ عَيَّاشٌ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْأَعْلَى حَدَّثَنَا مَعْمَرٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ أَعْتَمَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي الْعِشَاءِ حَتَّى نَادَاهُ عُمَرُ قَدْ نَامَ النِّسَاءُ وَالصِّبْيَانُ فَخَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ إِنَّهُ لَيْسَ أَحَدٌ مِنْ أَهْلِ الْأَرْضِ يُصَلِّي هَذِهِ الصَّلَاةَ غَيْرُكُمْ وَلَمْ يَكُنْ أَحَدٌ يَوْمَئِذٍ يُصَلِّي غَيْرَ أَهْلِ الْمَدِينَةِ

821 – Айша анамыз (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) құфтан намазына имамдық қылуы керек еді, бірақ кешігіңкіреп шықпады. Сол кезде хазреті Омар (р.а.): «Әйелдер мен балалар ұйықтап қалды»,- деп дауыстап ол кісіні шақырды. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) шығып: «Жер жүзінде сендерден басқа ешкім құфтан намазын оқимын деп күтіп отырған жоқ»,- деді. Айша анамыз (р.а.) айтты: «Сол кездерде Медине халқынан басқа ешкім намаз оқымайтын»,- деді.


- 822حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِيٍّ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ حَدَّثَنِي عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ عَابِسٍ سَمِعْتُ ابْنَ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ لَهُ رَجُلٌ شَهِدْتَ الْخُرُوجَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ نَعَمْ وَلَوْلَا مَكَانِي مِنْهُ مَا شَهِدْتُهُ يَعْنِي مِنْ صِغَرِهِ أَتَى الْعَلَمَ الَّذِي عِنْدَ دَارِ كَثِيرِ بْنِ الصَّلْتِ ثُمَّ خَطَبَ ثُمَّ أَتَى النِّسَاءَ فَوَعَظَهُنَّ وَذَكَّرَهُنَّ وَأَمَرَهُنَّ أَنْ يَتَصَدَّقْنَ فَجَعَلَتْ الْمَرْأَةُ تُهْوِي بِيَدِهَا إِلَى حَلْقِهَا تُلْقِي فِي ثَوْبِ بِلَالٍ ثُمَّ أَتَى هُوَ وَبِلَالٌ الْبَيْتَ

822 – Ибн Аббас (р.а.) риуаят етті: «Маған бір кісі: «Пайғамбарымызбен бірге айт намазына қатысқан ба едіңіз?»,- деп сұрады. Мен: «Иә, қатысқанмын, Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) жақындығым болмағанда, жасымның кішілігі себебінен қатынаса алмаған болар едім»,- деп айттым да, төмендегіні хикая қылып айтып бердім: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Кусайр ибн Салат ауласы жанында маған туды ұстатты, содан соң әуелі еркектерге, кейін әйелдерге уағыз айтты, ахиретті ескертіп, садақа беруге бұйырды. Әйелдер жүзік пен сырғаларын алып, Біләлдің етегіне тастай бастады. Содан кейін, Пайғамбарымыз (с.ғ.с.). Абдулла мен Біләл үйлеріне кетті»,- деді.


160-бап. Әйелдердің түнде немесе елен аланда мешітке барулары туралы
- 823حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ قَالَ أَخْبَرَنِي عُرْوَةُ بْنُ الزُّبَيْرِ عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ أَعْتَمَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِالْعَتَمَةِ حَتَّى نَادَاهُ عُمَرُ نَامَ النِّسَاءُ وَالصِّبْيَانُ فَخَرَجَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ مَا يَنْتَظِرُهَا أَحَدٌ غَيْرُكُمْ مِنْ أَهْلِ الْأَرْضِ وَلَا يُصَلَّى يَوْمَئِذٍ إِلَّا بِالْمَدِينَةِ وَكَانُوا يُصَلُّونَ الْعَتَمَةَ فِيمَا بَيْنَ أَنْ يَغِيبَ الشَّفَقُ إِلَى ثُلُثِ اللَّيْلِ الْأَوَّلِ

823 – Айша анамыз (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) құфтан намазына имамдық қылуы керек еді, бірақ кешігіңкіреп шықпады. Сол кезде хазреті Омар (р.а.): «Әйелдер мен балалар ұйықтап қалды»,- деп дауыстады. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) шығып: «Жер жүзінде сендерден басқа ешкім құфтан намазын оқимын деп күтіп отырған жоқ»,- деді. Айша анамыз (р.а.) айтты: «Сол кездерде Мединеден басқа еш жерде намаз оқылмайтын еді. Адамдар құфтан намазын күннің қызыл шапағы ғайып болғаннан бастап түннің бірінші бөлімінің үштен бірі аралығында оқитын»,- деді.


- 824 حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُوسَى عَنْ حَنْظَلَةَ عَنْ سَالِمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ إِذَا اسْتَأْذَنَكُمْ نِسَاؤُكُمْ بِاللَّيْلِ إِلَى الْمَسْجِدِ فَأْذَنُوا لَهُنَّ تَابَعَهُ شُعْبَةُ عَنْ الْأَعْمَشِ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنْ ابْنِ عُمَرَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ

824 – Ибн Омар (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Егер әйелдерің түнде намаз оқу үшін мешітке шығуға рұқсат сұраса, рұқсат беріңдер»,- деп айтты»


- 825حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ عُمَرَ أَخْبَرَنَا يُونُسُ عَنْ الزُّهْرِيِّ قَالَ حَدَّثَتْنِي هِنْدُ بِنْتُ الْحَارِثِ أَنَّ أُمَّ سَلَمَةَ زَوْجَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَخْبَرَتْهَا أَنَّ النِّسَاءَ فِي عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كُنَّ إِذَا سَلَّمْنَ مِنْ الْمَكْتُوبَةِ قُمْنَ وَثَبَتَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَمَنْ صَلَّى مِنْ الرِّجَالِ مَا شَاءَ اللَّهُ فَإِذَا قَامَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَامَ الرِّجَالُ

825 – Үмму Сәлама (р.а.) Хинд бинти әл-Харсқа мына хадисті айтып берген екен: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) заманында әйелдер парыз намазын оқып болып, сәлем бергеннен кейін орындарынан тұрып, үйлеріне қайтатын еді. Пайғамбарымыз бен (с.ғ.с.) ер кісілер болса, әйелдер кетіп болсын деп біршама уақыт күтіп тұратын»,- деді


- 826 حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ عَنْ مَالِكٍ ح و حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ قَالَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ عَنْ عَمْرَةَ بِنْتِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ إِنْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَيُصَلِّي الصُّبْحَ فَيَنْصَرِفُ النِّسَاءُ مُتَلَفِّعَاتٍ بِمُرُوطِهِنَّ مَا يُعْرَفْنَ مِنْ الْغَلَسِ

826 – Айша анамыз (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) мешітте таң намазын оқитын. Намаздан соң әйелдер паранжыларына оранып, елең- алаңда үйлеріне қайтатын, қараңғыда оларды ешкім танымайтын»,- деді.


- 827حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مِسْكِينٍ قَالَ حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ بَكْرٍ أَخْبَرَنَا الْأَوْزَاعِيُّ حَدَّثَنِي يَحْيَى بْنُ أَبِي كَثِيرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي قَتَادَةَ الْأَنْصَارِيِّ عَنْ أَبِيهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِنِّي لَأَقُومُ إِلَى الصَّلَاةِ وَأَنَا أُرِيدُ أَنْ أُطَوِّلَ فِيهَا فَأَسْمَعُ بُكَاءَ الصَّبِيِّ فَأَتَجَوَّزُ فِي صَلَاتِي كَرَاهِيَةَ أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمِّهِ

827 – Абдулла ибн Қатаданың атасы (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Мен ұзағырақ намаз оқиын дегенімде, сәби баланың жылағаның естіп, анасына ауырлық түспесін деймін де намазымды жеңілдетемін»,- деп айтты»,- деді.


- 828حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ قَالَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ عَنْ عَمْرَةَ عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ لَوْ أَدْرَكَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَا أَحْدَثَ النِّسَاءُ لَمَنَعَهُنَّ كَمَا مُنِعَتْ نِسَاءُ بَنِي إِسْرَائِيلَ قُلْتُ لِعَمْرَةَ أَوَمُنِعْنَ قَالَتْ نَعَمْ

828 - Айша анамыз (р.а.) айтты: «Егер Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) тірі болып, әйелдердің ұятты жерлерін ашық-шашық қылып жүргендерін көргенінде, Бәни Исраил сияқты олардың мешітке баруларын, әлбетте, тиған болар еді»,- деген екен.

Яхя сол туралы сөйлеп тұрып: «Бәни Исраил әйел-қыздарының мешіттерге баруынан тиған ба?»,- деп Омратадан сұрапты. Сонда Омрата: «Иә»,- деп айтыпты.
161-бап. Әйелдердің ер адамдардың артына сапқа тұруы
- 829 حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ قَزَعَةَ قَالَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ الزُّهْرِيِّ عَنْ هِنْدٍ بِنْتِ الْحَارِثِ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا سَلَّمَ قَامَ النِّسَاءُ حِينَ يَقْضِي تَسْلِيمَهُ وَيَمْكُثُ هُوَ فِي مَقَامِهِ يَسِيرًا قَبْلَ أَنْ يَقُومَ قَالَ نَرَى وَاللَّهُ أَعْلَمُ أَنَّ ذَلِكَ كَانَ لِكَيْ يَنْصَرِفَ النِّسَاءُ قَبْلَ أَنْ يُدْرِكَهُنَّ أَحَدٌ مِنْ الرِّجَالِ

829 – Үмму Сәлама (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) намазын оқып болып, сәлем бергеннен кейін, әйелдер орындарынан тұрып, үйлеріне қайтатын. Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) өзі болса, орнынан тұрмай біраз уақыт отыратын»,- деді.

Зуһрий (р.а.) бұл туралы: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) ер адамдардан бұрын әйелдер үйлеріне жетіп алсын, деп солай еткен болса керек оны Алла біледі»,- деді.
- 830 حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ صَلَّى النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي بَيْتِ أُمِّ سُلَيْمٍ فَقُمْتُ وَيَتِيمٌ خَلْفَهُ وَأُمُّ سُلَيْمٍ خَلْفَنَا

830 - Әнас (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Үмму Сүләйімдікінде намаз оқыды. Бір жетім бала екеуміз артына тұрып ұйыдық. Үмму Сүләйм болса біздің артымызға тұрды»,- деді.


162-бап. Әйелдердің таң намазынан кейін үйлеріне қайтулары және мешітте бір аз кідіре тұру туралы
- 831حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ مُوسَى حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ مَنْصُورٍ حَدَّثَنَا فُلَيْحٌ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يُصَلِّي الصُّبْحَ بِغَلَسٍ فَيَنْصَرِفْنَ نِسَاءُ الْمُؤْمِنِينَ لَا يُعْرَفْنَ مِنْ الْغَلَسِ أَوْ لَا يَعْرِفُ بَعْضُهُنَّ بَعْضًا

831 – Айша анамыз (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) мешітте таң намазын оқып болғаннан соң әйелдер үйлеріне қайтатын, қараңғыда оларды ешкім де танымайтын»,- деді.


163-бап. Әйел адамның мешітке бару үшін ерінен рұқсат сұрауы туралы
- 832حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ عَنْ مَعْمَرٍ عَنْ الزُّهْرِيِّ عَنْ سَالِمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا اسْتَأْذَنَتْ امْرَأَةُ أَحَدِكُمْ فَلَا يَمْنَعْهَا

832 - Сәлім ибн Абдулланың атасы Абдулла Ибн Омар (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Егер біреулеріңнің әйелдерің мешітке бару үшін рұқсат сұраса, оған рұқсат беріңдер»,- деп айтты»




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   24




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет