Қазақстан республикасы ауылшаруашылық министрлігі
жүктеу/скачать 275,66 Kb.
|
Курстық жұмыс грыжа
- Бұл бет үшін навигация:
- Курстық жұмыстың міндеттері
- ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ 2.1 Жарықтарға түсініктеме және оның жіктелуі
| Курстық жұмыстың мақсаты: Курстық жұмыстың негізгі мақсаты жануарлардағы жарықтар (грыжа) туралы зерттеу жұмысын жүргізу және тақырып өзектілігін аша білу.
Курстық жұмыстың міндеттері: Жарықтарға түсініктеме және оның жіктелуі Жарықтардың патогенезі мен клиникалық белгілері Жарықты дигностикалау Жарықты хирургиялық жолмен емдеу ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ 2.1 Жарықтарға түсініктеме және оның жіктелуі Жарықтар (грыжа) — ішкі ағзаның бір бөлігінің (ішектің, жатырдың, сүйектің, қуықтың және т.б.) белгілі бір анатомиялық қуыстардан оны қаптаған қабықшасының (іш перде, плевра, ми қабықтарының) шығыңқы болуымен ығысуы. Ішкі ағзалар бұлшықет-апоневротикалық қабаттардың және ішкі қабықтың жарылуы салдарынан тікелей тері астына шығып кеткенде, олар ішкі ағзалардың тері астындағы пролапсы туралы айтады. Жарықшада мыналар болады: жарық саңылауы (сақина, қақпа), жарық қапшығы және ішіндегілер. Жарық саңылауы – анатомиялық қуыстың қабырғасында немесе кең анатомиялық саңылауда (кіндік, шап, диафрагма, бассүйек т.б.) пайда болатын ақау. Ол құрсақ қабырғасы арқылы тамырлар, жүйкелер, сперматозоидтар және т.б. өтетін жерде немесе бұлшықет және апоневротикалық талшықтар аймақтарында орналасады. Жарық қапшығы – белгілі бір анатомиялық қуыстың (іш пері, плевра, жалпы қынаптық қабық және т.б.) шырышты қабығының жарық тесігі арқылы шығуы. Жарық қапшығының ішінде ішек ілмектері, сүйек қабығы, жатыр мүйіздері, асқазан және басқа мүшелер бар. Пальпация, перкуссия, аускультация және локализация арқылы жарық мазмұнының сипатын білуге болады. Егер жарық қапшығында ішек ілмектері болса, тимпаникалық дыбыс перкуссия арқылы анықталады, перистальтика аускультация арқылы тыңдалады. Омента, жарық қалтасындағы жатыр перкуссияда күңгірт дыбыс береді. Жарық классификациясы. Шығу тегі бойынша олар бөлінеді: туа біткен және жүре пайда болған. Туа біткен жарық – жануар табиғи саңылаудың жабылмауы нәтижесінде көрсетілген патологиямен туылады. Жүре пайда болған жарық жануардың өмірінде жарақаттану, созылу және бұлшықет қабаттарының босаңсуы немесе құрсақ қабырғасының бұлшықеттерінің туа біткен әлсіздігі салдарынан пайда болады. Жарық азаяды және қайталанбайды. Редукциялық жарықтарда жануардың қалпын өзгерткенде немесе оны қолмен басқанда жарық қапшығының мазмұны анатомиялық қуысқа еркін жылжиды. Ісіну жұмсақ, серпімді, жарық құрамы азайғаннан кейін жарық саңылауы пальпацияланады. Жарықтың мазмұны қуысқа азаймаған жағдайларда оны редукцияланбайтын (бекітілген) жарық деп атайды. Қайталанбайтын жарықтардың себептері - жарықтың тар саңылауы, қайталама көгеру және ішек ілмектерінің өзара және жарық қапшығының қабырғаларымен фиброзды адгезиясының дамуын тудыратын қабыну процестерінің пайда болуы. Қайталанбайтын жарықтың қауіпті түрі - ішек ілмектерінің газдармен және кептеліп қалған тығыз нәжіспен кеңеюінен жарық саңылауындағы жарық мазмұнының қысылуынан (көбінесе ішектер) туындайтын ұстамды жарық шектелген ішек ілмегінде қан айналымының бұзылуы орын алады, ісіну пайда болады, ол тығыз және шиеленіске айналады. Тынымсыз ішектің қуысында микрофлора тез дамып, ішек қабырғасының гангренозды үрдісін тудырады, мезентерияға өтіп, іріңді перитонит дамиды. Оментальды шымшу кезінде құсу байқалады. Жоғарыда біз шығу тегі бойынша жарықтар туа біткен және жүре пайда болған болып бөлінеді деп атап өттік. Туа біткен жарықтар (Herniae congenitales) аномальды кең анатомиялық саңылаулардан (әйелдерде шап өзегі, еркектерде қынап каналы), кіндік тесігінің болуы немесе құрсақ қабырғасының, диафрагманың ақауы және т.б. Сурет 1. Айғырдағы оң жақ қынап ішілік жарық: сол жақта – жалпы көрініс; оң жақта – ұлғайған мошонка мойыны көрсетілген Жүре пайда болған жарықтар (Herniae acquisitae) кеш пайда болуымен және көбінесе баяу дамуымен сипатталады. Олардың әртүрлілігі - ересек жарық (Herniae adultorum). Жүре пайда болған жарықтар түзіледі: құрсақ қабырғасының жарақаттануынан (мүйізбен, тұяқпен соғу, құлау, кедергілерді алу) – жарақаттық жарықтар (Herniae traumaticae); абдоминальды операциялардан кейін - ішек тастарын алу, крипторхидтерді кастрациялау және т.б. - операциядан кейінгі жарық; мал тайғанақ, тепкен, ауыр босану кезінде, құрсақішілік қысымның жоғарылауы нәтижесінде жұмыс кезінде шамадан тыс күйзеліс кезінде шап каналының кенет кеңеюінен кейін. Алдын ала себептерге мыналар жатады: іштің бұлшықет қабырғасының туа біткен әлсіздігі, іріңді процестерден және жұқпалы аурулардан кейін бұлшықеттердің өздігінен жыртылуы (бұлшықеттердің Зенкер дегенерациясына байланысты) және жүкті жатырдың қысымымен құрсақ қабырғасының созылуы. Патологиялық өзгерген бұлшықеттердің жарылуы нәтижесінде пайда болған жарық патологиялық (Herniae pathologicae) деп аталады. Анатомиялық және топографиялық белгілері бойынша жарықтар құрсақ (Herniae abdominales), кіндік (Herniae umbilicales), перинальды (Herniae perineales), шап-жынық (Herniae inguino-scrotales), диафрагмалық (Herniae diaphragmaticaliaeH) (femoriae diaphragmaticaemor) болып бөлінеді. . Шап-сүйек жарығын төмендегідей жіктеуді қажет деп санаймыз. Қынап каналында ішек ілмегі немесе сүйек қабығы (басқа мүшелер сирек кездеседі) орналасқан жарық қынап каналының жарығы (Hernia canalis vaginalis) деп аталу керек. Егер бірдей мүшелер жалпы қынаптық қабықшаның қуысында жатса, мұндай жарық интравагинальды (Hernia intravaginalis) деп аталады. Егер ұрық қуысында бір-бірінен толығымен алшақ жатқан жаңа жарық қапшығы түзілсе – бір жағынан тері, tunica dartos, купер фасциасы, екінші жағынан жалпы қынаптық қабық арасында – онда жарық нағыз ұрық сүйек деп аталу керек (Hernia scrotalis vera). Сурет 2. Кіндік жарығы. Сурет 3. Иттегі перинэялық жарық. Шап каналының қабырғасының жарылуы және оның мазмұнымен перитонеальді жарық қапшығы қынап каналының сыртында жатқан жағдайларда, яғни шап каналында нағыз шап жарығы (Hernia inguinalis vera) түзіледі. Бұл жарық, егер жарық қапшығы мазмұнының әсерінен және құрсақ ішілік қысымның әсерінен ұрық түбіне түссе, шынайы ұрық жарығына оңай айналуы мүмкін. Клиникалық белгілері бойынша жарық сыртқы және ішкі болып бөлінеді. Егер жарық құрсақ қуысынан құрсақ қабырғасының кез келген бөлігінің сыртқы бөлігіне шығып кетсе, онда ол сыртқы деп аталады. Егер ішкі бөліктер құрсақ қуысынан шықпай, әдеттен тыс үлкейген физиологиялық саңылауларға, қалталарға немесе іш пердесінің қатпарларына түсіп кетсе, онда жарық ішкі деп аталады. Бұл жарықтар қаншалықты үлкен болса да, дененің бетінде ешқашан пайда болмайды. Ішкі жарықтарға мыналар жатады: диафрагмалық, онда іш қуысы мүшелері жарақаттық жарақаттармен немесе диафрагма ақауларымен плевра қуысына ығысқан; Strangulatio ducto-spermatica, ішек ілмегі қабырғалық перитонеумға вас деференстердің жабысу орнында пайда болған тесікке енгенде, кейде сперматозоидты үзу арқылы кастрацияланатын бұқаларда байқалады. Ішкі жарық ішек ілмектерінің Винслови тесігіне кіруі деп те аталады - бұл саңылаулар бір-бірімен байланысатын тесік - bursae omeritales үлкен және кіші. Жануардың орнын өзгерту арқылы немесе белгілі бір әдістерді қолданғаннан кейін оңай ауыстырылатын жарық редукциялық немесе қозғалмалы деп аталады (Hernia reponibilis, Hernia mobilis). Егер жарық қапшығының мазмұнын азайту мүмкін болмаса, жарық редукцияланбайтын немесе бекітілген деп аталады (Hernia irreponibilis, Hernia fixata). Қайталанбайтын жарық, жарық қапшығының мазмұнымен бірігуі болған жағдайда, біріктіру (Hernia accreta) деп аталады. Егер жарықтың мазмұны жарық саңылауында ұсталып, сәйкес клиникалық көріністі тудырса, онда жарық ұстамды (Hernia incarcerata) деп аталады. жүктеу/скачать 275,66 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|