Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ғылым комитеті


Негізгі еңбектері: «Аль-Фараби в истории



бет255/390
Дата30.11.2023
өлшемі1,5 Mb.
#194144
1   ...   251   252   253   254   255   256   257   258   ...   390
Байланысты:
treatise187525

Негізгі еңбектері: «Аль-Фараби в истории культуры» (1975), А.Ж. Келбұғанов, К.М Сатыбалдинамен «Круги в познании: ленинское
учение о единстве исторического и логического» (1977), А.Ж. Келбұғановпен
«О культуре мышления» (1981), «Аль-Фараби» (1982, 1997), «Қазақ» (1993),
«Портреты: Штрихи к истории Степи» (1995, 1997), «Стелы Кошо-Цайдама» (1998), «Портреты. Степь глазами извне: от Геродота до Гумбольдта» (2001) және т. б.


ҚОҒАМ. Кең түрде алғанда, Қ. деп адамдардың арасында қалыптаса- тын сан алуан байланыстар мен қарым-қатынастардың жиынтығын айта- мыз. Ғарыштағы Жер бетінде өмір сүріп жатқан саналы – адамдар бір-бірі- мен бірігіп, сан-қилы қарым-қатынастарға түсіп Қ-ды құрайды. Қ. ұғымы- ның орнына көп жағдайда оған мән-мағынасы жағынан жақын категория- лар қолданылады. «Ел» және «Қ.» категорияларын салыстырсақ, біріншінің географиялық жағы басымды. Мысалы, Қазақ елі – Азия құрылығының ортасында, мұхиттардан алыс орналасқан ел. «Қауым» және «Қ.» категория- ларына келер болсақ, біріншіге жан-ұя, ру, тайпа, халық, ұлт секілді әлеу- меттік ұйымдасу формалары жатады. Ал «мемлекет» пен «Қ-ды» салыс- тырсақ, – ол мұхиттағы айсберг сияқты: судың бетіндегі көрінетін алып мұздың кішкентай ғана бөлігі – ол мемлекет болатын болса, су астында- ғысы – Қ. Қ. өміріндегі сан-алуан қарым-қатынастардың ең негізгілерін ғана мемлекет заң арқылы ретке келтіре алады, қалғандары әдет-ғұрып, моральдық, эстетикалық, т. б. әлеуметтік нормалардың негізінде қалыпқа келеді. Сонау көне заманнан бері созылып келе жатқан үрдіс – Қ-дағы рухани, саналы байланыстарды негізгі деп есептеу. Өйткені, бір қарағанда Қ-ның жануар тобырынан айырмашылығы – ондағы рухтың пайда болып сол қоғамға тигізетін зор әсерінде болса керек. Қ. өмірінде өмір сүріп жат- қан нақтылы тірі адам басқалармен саналы қарым-қатынасқа түседі. Ол өз алдына неше-түрлі мақсат-мұраттар қойып, оларды іске асыруға тыры- сады. Яғни, идея әрқашанда алда, соңынан ол іске айналады. Олай болса, Қ. өмірін анықтайтын – билік басындағы ұлы тұлғалардың саналы іс-әрекеті.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   251   252   253   254   255   256   257   258   ...   390




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет