Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Кәсіпқор» Холдингі» коммерциялық емес акционерлік қоғамы
жүктеу/скачать 1,63 Mb. Pdf көрінісі
|
1 til damytu negizderi
| VII
ТАРАУ. БАЛАЛАРДЫ КӨРКЕМ ӘДЕБИЕТПЕН ТАНЫСТЫРУ ӘДІСТЕМЕСІ 7.1. Көркем шығармалардың сабақтарда оқылуы Балабақшада кітаппен жұмыс жасау әдістемесі. Балаларды тәрбиелеудегі көркем әдебиеттің мағынасы оның қоғамдылығымен, сондай - ақ адамдар өмірінің тәрбиелік - білім беру рөлімен анықталады [5]. Балабақша мектеп жасына дейінгі балаларды оларға арналған үздік шығармалармен таныстырады және осы негізде өнегелік, ақыл - ой, эстетикалық тәрбиенің өзара байланысқан міндеттер кешенін шешеді. Көркем шығарма баланы тек ашық бейнелі нысанымен ғана емес, сондай - ақ мағыналық мазмұнымен тартымды. Жоғары мектеп жасына дейінгі балалар шығарманы қабылдай отыра, біздің әлеуметтік қоғамда адамның жүріс - тұрыс критерийлерін тәрбиелеу әсерінен қалыптасқан пікірлерін қолдана отыра кейіпкерлерге саналы, себепті баға беруі мүмкін. Кейіпкерлерге тікелей уайымдау, сюжет дамуын қадағалау білігі, шығармамен сипатталған оқиғаларды өмірде бақылауға тура келген оқиғалармен салыстыру, балаларға әңгімелерді, ертегілерді, ал мектеп жасына дейінгі жастың аяғына қарай – аударма өлеңдерді, өтірік өлеңдерді салыстырмалы түрде дұрыс және тез түсінуге мүмкіндік береді. Қазақ халқының бұрында дамыған жазбаша әдебиеті болмаған мәдени мұрасын зерттеу кезінде ауызша ұлттық шығармасына үлкен рөл беріледі. Халық өзінің барлық білімдерін, біліктерін, өмірлік тәжірибесін ауызекі тілде сақтаған, сондықтан да қазақ фольклорының мағынасы бағаланбайды. Қазақ фольклоры – терең мазмұнмен, көркем сөз шеберлігімен ерекшеленетін, мектеп жасында дейінгі балалар үшін тәрбиелік мәні зор хадық шығармашылығы. Шығармалар балалардың бойында патриотизм, батылдық, достық секілді қасиеттерді тәрбиелейді, оларды еңбек сүйгіштікке, білімді және адал болуға үйретеді. Қазақ ұлттық фольклорының барлық түрлерін кеңінен қолдану қажет (ертегілер, әндер, мақалдар, жаңылтпаштар, хормен жүріп айтатын өлеңдер және т.б.). Қазақ тілінде әндер мен өлеңдерді мәнерлеп оқу дұрыс айтылым дағдыларын қалыптастыруда үлкен рөл ойнайды. Әндерді, өлеңдерді, санамақтарды жаттау балалардың тілге деген қызығушылығын қолдауға және айтылым дағдысын бекітуге бағытталған. Фольклорды балалар қарым - қатынасының ажырамас бөлігі ету үшін тиісті даму ортасын құру қажет. Қазақ фольклорынан тұратын дамытушы ортаға кіреді: тақырыптық кітап көрмелер, қазақ және ұлттық киімдердегі қуыршақтар. Педагогтың міндеті – балаларды ойыншықтардың, тұрмыстық заттардың, кейбір жануарлардың атауларын қабылдау және түсінуге үйрету; «Мынау не?» сұрағын түсінуге үйрету; сұраққа жауапты қысқаша сөйлеммен жауап беруді үйрету. Жүйелі сөйлеуді дамыту баланың заттарға, жанураларға, адамдарға зейіні тартылатын қазақ фольклорының әртүрлі нысандары көмектеседі. Қазақ фольклорының жанрларын қолдану тек |