| Өсімдік бөліктерінің атаулары
27. cortex, ĭcis m қабық
28. fructus, us m жеміс
29. gemma, ae f бүршік
30. semen, ĭnis n тұқым
Басқа да лексика
32. longitudĭne … cm et crassitudĭne … cm ұзындығы… см и ені… см
ЛАТЫН ТІЛІНДЕГІ ТҰЗ АТАУЛАРЫ
Латын тілінде тұз атаулары екі зат есімдерден тұрады:
2. Катион аты - бірінші орында, ілік септігінде
3. Анион аты - екінші орында, атау септігінде.
Мысалы:
· Aluminĭi nitras - алюминия нитрат
· Epinephrini hydrochlorĭdum - эпинефрина гидрохлорид
· Natrĭi nitris - натрия нитрит
Катиондар қашанда бас əріппен, ал ониондар жай əріппен жазылады.
(мысалы: Solutĭo Natrĭi tetraborātis glycerinōsa). Катион ретінде дəрілік заттар
мен химиялық элементтер қолданылуы мүмкін.
Латын жəне қазақ тіліндегі анион атаулары
Латын тілінде анион аттары -as, -is, -ĭd(um) суффикстері арқылы пайда
болады. Төменде келтірілген кестеде ілік, атау септігіндегі латын суффикс-
тері жəне қазақша аудармасы келтірілген:
Латын тілінде Қазақ тілінде
атау/ілік
септ
мысалдар атау/ілік септ. мысалдар
-as
-ātis
Aluminii nitras
Aluminii nitrātis
-ат
-ата
алюминий нитрат
алюминий нитрат
-is
-ītis
Aluminii nitris
Aluminii nitrītis
-ит
-ита
алюминий нитрит
алюминий нитрит
-ĭdum
-ĭdi
Natrii chlorĭdum
Natrii chlorĭdi
-ид
-ида
натрий хлориды
натрий хлориды
Кестеге түсінік:
-as, -is суффиксіне аяқталатын анион аттары латын тілінде 3
· жіктеудегі зат есімдерге жатады. Оларды қазақ тіліне аударғанда
соңғы -s əрпі –т ауысып кетеді.
Мысалы:
· citras - цитрат
· phosphas - фосфат
· nitris - нитрит
· -as, -is суффиксіне аяқталатын ілік септігіндегі аниондар басқа 3
жіктеудегі зат есімдер сияқты аударылады:
Салыстырыңдар_______:
· citras, ātis m - tuberosĭtas, ātis f
· -ĭd- суффиксі бар аниондар 2 жіктеудегі n тектік түріндегі зат
есімдерге жатады:
Мысалы:
· chlorĭdum, i n - хлорид
· bromĭdum, i n - бромид
Ескерту: негізгі тұздардың қазақша атаулары «негізгі» деген сөзбен
жазылып, латын тілінде «sub-» қосымшасына сай келеді.
Мысалы:
· негізгі висмут нитраты - Bismŭthi subnitras
· негізгі висмут нитратының - Bismŭthi subnitrātis
Калий жəне натрий тұздарының рəсімдеу ерекшеліктері
Калий жəне натрий органикалық тұздарының екі компонентінен
тұратын, дефис арқылы жазылатын атаулары латын тіліне жəне латын тілінен
қазақ тіліне аударғанда сол сөз тəртібін жəне септеулерді сақтап қалады:
Мысалы:
· сульфацил-натрий- Sulfacylum-natrium
· сульфацила-натрия - Sulfacyli-natrii
Ескерту: қазақ тілінде бір сөзден, латын тілінде екі сөзден тұратын тұз
атауларын есте сақтаған жөн:
·метилсалицилат - Methylii salicylas
·фенилсалицилат - Phenylii salicylas
·амилнитрит – Amylii nitris
·хлоралгидрат – Chlorali hydras
Достарыңызбен бөлісу: | 
