Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі
Электр монтаждық жұмыстарға арналған заманауи құралдар мен құрылғылар
жүктеу/скачать 7,97 Mb.
|
монтаж
Электр монтаждық жұмыстарға арналған заманауи құралдар мен құрылғыларЭлектрмонтаждауды орындау үшін сапалы құралдарды жəне қүрылғылар сымдарды төсеу жəне электр фурнитураларды орнату үшін арықтарды, тереңдіктерді жəне саңылауды дайындаудан бастап құралды қайрау үшін құрылғылармен аяқтап – əртүрлі операциялар үшін қажет. Электрмонтаждау жұмыстары кезінде қолданылатын ең таратылатын құрал — бұлсомын кілттер, бұрағыштар мен бұрғылар, тістеуіктер, ірге кесерлер, бұранкескіш ұстатқышы бар бұранда кескіштер, таңбалаушы, егеулер, кескіштер жинағы. Сонымен қатар балға, қысқыштар, шлямбур, электр дəнекерлеу, электр бұрғылау, перфоратор, штробкескіш, электр қайрағыш қажет болады. Электрмонтаждау үшін арнайы құрылғылардан электр желі параметрлерін жəне ондағы кернеудің бар болуын анықтайтын индикаторларды еске алу керек. Осы аспаптар мен құралдар 1000 В дейінгі кернеу электр желілерінде электрмонтаждау жұмыстарын жүргізу үшін қолдануға, соның ішінде үй жағдайында жұмыс істеу кезінде керек болады. Желіде тоқтың бар болуы немесе жоқ болуының индикаторын өздігінен дайындау оңай, қолыңызда бұрандалы патрон, балқытудың аз қуатты шамы (мысалы, қол шамы), оқшаулаудағы сымның екі кесіп алулары мен екі металлды қуыс бұрғылардың бар болуы жеткілікті [20]. Фазалы немесе бейтарап сымдарды анықтау үшін (өндірісте өте қуатты арнайы құрылғыларды – мультиөлшегіштерді қолданады) индикаторлық бұрағыш сияқты электрмонтаждау жұмысына арналған құрылғы қажет. Ол былай жұмыс істейді: оны тестілеуге жататын учаскеге тіреп қояды; жанамалы бастиегіне қолын тигізеді. Егер сым фазалы болса, онда шам жанады, егер нөл болса – жанбайды. Индикаторлық бұрағыш көмегімен сымдардың қайсысы нөл болып табылатынын анықтайды (сөндіргіш «қосулы» күйінде болуы керек жəне оны белгілеңіз. Желі параметрлерін өлшеу үшін амперметр, вольтметр жəне омметр қызметтерін өзіне біріктіретін жəне тоқ күшін, кернеуін жəне желі кереғарлығын оңай анықтайтын тестер иелену керек (16 сурет). Өзінді электр тоғымен зақымдануды қауіпсіздендіру үшін электр желісінің бөлігін тоқсыздандыру үшін пайдаланылатын автоматты сөндіргіші немесе басқа аспапты ғана ажырату керек емес, сонымен қатар арнайы аспап көмегімен электр қуатының жоқтығын бақылау қажет. 16 сурет. Тестерлер Мегаомметр. Электр тізбегінің оқшаулау сапасын тексеруге мүмкіндік беретін ең ыңғайлы аспап мегоммтер болып табылады (сурет 17). Қуат көзінің түрімен жəне өлшем əдісімен ерекшеленетін мегомметрлердің екі негізгі түрі бар: аналогтық жəне цифрлық. Аналогтық аспаптарды бағыттамалық деп те атайды. Оларда тұтқышты айналдырумен, сонымен қатар бағыттамалық индикатормен межеленген шкаланы əрекетке келтіретінжеке динамо-машина бар. Өлшем магниттік электрлік қағида негізінде жүзеге асырылады. Нұсқар тұрақты магниттің магниттік өрісінде орналасқан жиектемелі орауыштің бір өсінде бекітілген. Цифрлық мегомметрлер (17 сурет) жұмыс кернеуінің астындағы жəне жартылай өткізгіш түзеткіштер арқылы тұрақты тоқ желісімен гальвандық байланысындағы, сонымен қатар орнатылған параметрлерден өлшенетін шаманың шығуы туралы белгісі үшін айнымалы тоқ желісінің оқшаулау кереғарлығын өлшеу үшін арналған. а) б)
Қалың сымдарды кесу жəне оларды тазалау үшін əртүрлі тістеуіктерді немесе шет кескіштерін пайдаланады (17 сурет). Қалың кабель немесе оның жеке желілер құрылымы əртүрлі кабель кескіштер көмегімен кесіледі (21,а сурет). Электрик үшін қысқаштардан артық құрал жоқ. 1000 В жазбасы бар қысқаштарды кернеуді ажыратусыз элетрмонтаждау жұмыстарын орындау үшін пайдалануға болады. Қысқаштар жіңішке кабельді немесе сымды оңай тістеп үзуге мүмкіндік береді, олардың көмегімен сымдардан оқшаулауды орындауға болады. Тиісті мүйізше немесе жаппа кілтті болмауы кезінде қысқаштармен бұрандалы жалғастырғышты тарқатуға немесе тартуға болады. Қысқаштар өте сапалы байланысты қамтамасыз етіп, «шиыршық» типі бойынша сымдарды жалғауды орындау кезінде пайдалануға болады. а) б) в)
18 сурет. Қысқаштар (а), дөңгелек еріндер (б) жəне бүйірден кескіштер (в) е Кабельм н жұмыс істеуді оңтай андыру үшін е екше нысандағы н л д р қысқаштарды пайдала уға болады – өңгелек жырықты жəне жіңішке жырықты (18 сурет).Осы əртүрлі қысқаштардың дөң електелген жəне ы г жіңішкертілген ерін нысандар бұрандалы клеммаларға берік сымдарды монтаждауды жеңілде уге мү кіндік ереді («сақина» түрде рындау). т м б о Олардың ең бастысы — төзімді еталл жəне тұтқалардағы апалы п астик. м а с л Қажеттілігіне қарай монт ждауды көп мөлшерін рындау стриппер т мамандандырылған құралдар сурет). жұмысты айтарлықтай жылдамда ады (19 л 19 сурет. Стриппер ер Сымдарды элект монтаж ау сымды белгі еудің бірнеше типтерінің е р ы д л көмегімен жүз ге асыр лады: бұрандалы жəне серіппелі-қ сқыш. ы Егер сол немесе өзге дəреженің бірінші типі бəріне белгілі болса, онда қарапайымдылығы м н сымдарды бекіту сенімділігінің арқасында н ш танымдылығы қарапайым. І белсенді жинайды. Серіппелі-қысқыш ұстатқыш інде тоқ өткізетін пластина орналасқан, онда қағидасы серіппені с е л қысады, бұрағыш көмегімен серіппе созыла түс ді жəне серіппе мен сым ы С алын п тасталады, серіппе сымды сенімді бекітеді (20 сурет). а) б) 21 сурет. Кабель кескіш (а) жəне қиылысы 0,5 бастап 6 мм2 дейін көп желілі сымдарды баспақтай түсуге арналған сыққыш (б) Жалғастырғыш элементтердің əртүрлі түрлерін бұрау немесе қысу қажеттілігінен қорытындылап, электрикпен бұрағыштардың, сомын немесе тұқыр кілттердің, алты қырлы кілттердің оңтайлы жинағы жиналады. (22 сурет). Электрик жинағында айқара тəрізді (+) сияқты, шамасы əртүрлі тік бұрағыштарда (-) болуы керек. Таңдау кезінде тұтқасында 1000 В белгісі бар бұрағыштарды беру керек. Жақсылап оқшаулау қажет, себебі өте жиі кернеуді шешусіз əртүрлі бұрандалы жалғастырғыштарды «қыса түсуге» тура келеді. Осындай бұрағыштардың шанышқылары электр қондырғыларының басқа тоқ өткізгіш бөліктерімен кездейсоқ жанасу ықтималдығын азайту үшін пластикпен жабылған. а) б)
Сомын жəне аша кілттер толығымен металлдан дайындалатындықтан, оларды пайдалану алдында өмір үшін қауіпті кернеудің жоқтығына көз жеткізу керек (сурет23, а).Электр қондырғыларда диаметрі əртүрлі бұрандамалар мен сомындар пайдаланылады, соның салдарынан өзіңізбен бірге сомын кілттердің қомақты запастары болуы керек, сондықтан да көптеген электриктер қысқаштардынжəне ажырамалы кілттердің болғанын жөн көреді (23, б сурет) а) б) м м 23 сурет. Сомын кілттер (аша жəне ілме) (а) жəне ажырамалы кілт (б) Көптеген отыратын орын арда со ындар ен бұрандама бастиектері д «батырылады», оларды сурет). тұқыр кілт көмегімен ғана бұрауға болады (24,а Мыс жəне алюминиий – жеткілікті жұм ақ металл болғандықтан, с элект қондырғыларында бұрандамалард жəне сомындарды ішке тарту күйі жалғастырғышқа салынатын күшті бақылауға мүмкіндік беретін динамометрлік кілтті пайдалануға болады (сурет 24,б). а) 24 сурет. Тұқыр кілттер (а) б) жəне динамометрлік кілт (б) Көптеген импо ттық əне қазіргі заманғы отандық электр р ж ы қондырғылар алты қырлы кілт астында бастиегі бар бұрандамалармен жасақталады. сурет). Олармен жұмыс істеу үшін арнай жинақ қажет болады (25 25 сурет. Алты қырлы кілттер жинағы о Электрм нтаждау жұмыс ның қатары кабелде немесе сымда арнайы ы ұштықтарды кигізуді жəне бекіту қажеттілігін қа тиды (2 сурет). Ұштықта ю м и 6 тоқ өткізгіш элементтердің мыс жəне ал миний бөліктерінің қауіпсіз түйісуі үшін пайдаланылады. Олар қиылысы үлкен кемді кабелдерді немесе ы сымдарды ыңғайлы жəне сенімді қосу үшін керек. Көрсетілген ұшт қтардың барлық түрлерін бекіту баспақтай түсу көмегімен жасалады. Осы жұмыстар үшін сыққыштардың қуаттылығы бойынша пайдаланылады. 26 сурет. Ұштықтардың əртүрлі түрлері Мыс өткізгіштерін жалғаудың таратылған түрлерінің бірі оларды қалайы дəнекерлеу көмегімен ұйытқылау болып табылады. Осы мақсаттар үшін сым қалайыны балқыту температурасына дейін қыздырылады жəне арнайы қосындылар көмегімен оған қалайы жабыны салынады. Дəнекерлеу қуаттылығы əртүрлі электр дəнекерлеу көмегімен, оқбақыр пешімен, дəнеркерлейтін керосин шамдарын жəне арнайы дəнекерлеу станцияларын қолданумен жасалады. Дəнекерлеу үшін құралды таңдау дəнекерлейтін бөлшектердің өлшемдер есебімен жəне қажетті дəлдігімен өндіріледі. Көптеген үй мұқтаждары үшін қуаттылығы 60 Вт дəнеркерлегіш жеткілікті (27 сурет). 27 сурет. Дəнеркерлегіш Шамы бар батареясыз əдеттегі индикаторлық-сынаспап (28 сурет). Осындай моделдің əрекет ету қағидасы жеткілікті қарапайым: тоқ шанышқыға түседі, одан кейін кедергіге бағытталады, шектеледі жəне индикаторлық шамға келіп түседі. Бұрағыштың үстінде екінші түйін болып табылатын металлды тірек болады. Электр сымдар жүйесін тексеру үшін адамның саусағы осы тіректе болуы міндетті, əйтпесе сынаспап (пробник) жұмыс істемейді (тізбектің тұйықтаулы болмайды) [20]. Екінші құндылық бірден басталады жəне негізгі кемшілігі – батареясы жоқ индикаторлық бұрағышта фаза мен нөлді ғана табуға немесе розеткадағы кернеуді тексеруге мүмкіндік беретін минималды қызметі бар. Нөлдік немесе фазалы сымның үзілуін осындай құралмен табу мүмкін емес, себебі индикация шамасы өте жоғары – 60 Вольттан көп. 28 сурет. Шамы бар батареясыз индикатор Батареясы бар индикатор (29 сурет). Осы құрал қуат көзі мен жарықдиоды бар – сынаспаптың ең жетілдірілген нұсқасы. Олар түріне қарағанда алдыңғы моделден айырмашылығы жоқ, бірақ егер ішіне қарасаңыз, төмендегі сызбада көрсетілген биполярлық транзисторды көруге болады. Батареясы бар индикаторлық бұрағышты келесі жұмыс түрлері үшін пайдалануға болады: фаза/нөл, плюс жəне минус (автокөлікте), тізбекті үзіп алуды жəне сылақтың астындағы электрөткізгіштін орналасқан орнын анықтау. Соңғы мүмкіндік байланыссыз тəсілмен қабырғадан сымды табуға мүмкіндік береді, бірақ олқылығы жоғары болуы мүмкін. Батареясы бар бұрағыштың артықшылығы əдеттегі сынаспапен салыстырғанда осындай аспапты сымдардың бүтіндігін жəне оның көп атқарымдылығын жасайтын балқыту сақтандырғыштарын тексеру үшін пайдалануға болады. Үйде қолдану үшін батареясы бар индикаторды қолданған дұрыс болады. 29 сурет. Батареясы бар индикатор ЖК-дисплейі бар электрондық индикаторлық бұрағыш (30 сурет). Осындай модель көп атқарымдық болып табылады жəне сонымен қатар өзіне жоғарыда сипатталған барлық қызметтерді қамтиды, онымен кернеу шамасын қосымша анықтауға болады (12 бастап 220 В дейінгі диапазонда). Осындай басқа электрондық индикатормен жасырын сымды табу үшін пайдалануға болады. Сонымен бірге осы құралмен тоқ ағынын, яғни электраспап корпусының, электр сымын үзіп алу сынамасымен анықтайды. 30 сурет. ЖК-дисплейі бар электрондық индикаторлық бұрағыш а) б)
а-мультиметр; б-штангенциркуль а мультиметр (сурет31, а) жəне сыртқы жəне ішкі өлшемдердің, со дай-ақ н саңылау тереңдіктерін (31, б сурет) те дəл өлшеулеріне арналған у ө штангенциркуль ұсынылғ Электр монтаждау н. а г и жұмыстары əртүрлі қораптарды, розеткаларды, ы ажыратқыштард орнал жəне бекіту қажеттілі імен ж і байланысты. қ ы Электрикке бұр ннан бар тегіс қабырға жəне т.б. бойынш жасыр сымды а жасау ажет б луы мүмкін. Бұл мақсаттар ү ін электр бұрғылары, о ш перфораторлары, болгаркалар жəне штроборездер қолдан лады. ажетті р ы Қ аспапта дың жинағы қой лған міндетке сəйкес құрылады. ы Кəсіби электр құралдары ұзақ уақыт бойы өндірісте қолданылады. Оның тораптарын даярлауда сапалы материалдар жəне жаңа технологиялар қолданылады. 220 В желіден қуат көзіне ие электр аспаптары электр тоғынан сенімді қорғаныс үшін қосарланған оқшаулауға ие. Электр перфораторлары жайлардың бетон жəне кірпіш қабырғаларындағы штробтар, саңылаулар, ұяшықтарды орындау үшін арналған (32 сурет). 32 сурет. Электр перфорато лары: а - HR2450; б - HR4000С Пенвматикалық қол машиналары 60 мм дейінгі тереңдігі жəне 7 мм асатын тереңдігі бар кез-келген толтырғышпен бірге бетон құрылыс негіздеріндегі атыздардың тесілуін іске асырады. Аталмыш құрал кабельдер немесе құбырларды жасырын төсеу үшін тегіс қабырғалары бар қуыстарды жылдам кесуге мүмкіндік береді. Құрал кездейсоқ басылуы жағдайында қосылуды шектейтін қосарланған оқшаулауға жəне қауіпсіз ажыратқышқа ие. Құрал шаң-тозаңды алып тастау үшін өнеркəсіптік шаңсорғышқа қосу мүмкіндігіне ие (33 сурет). 33 сурет. Metabo фирмасының штроборездері: а- MetaboMFX65; б- MetaboMFЕ30 Құрылыс-монтаждау тапаншалары бетоннан, төмен көміртекті болаттан жəне кірпіш төсемелерінен əзірленген конструкцияларға болат дюбель-шегелерді қағу үшін арналған (34, а сурет). Тапаншамен жұмыс жасау кезінде əдетте дюбель-шегелер қолданылады (34, б сурет), олардың ұзындығы 27 бастап 100 мм дейін. а) б)
34 сурет. ПЦ-84 поршеньді монтаждау тапаншасы (а) жəне оған берілген дюбельдер (б)
Əртүрлі бекіту жұмыстарын орындау үшін, ПЦ-84 монтаждау тапаншасынан өзге, сондай-ақ қуаттандыру үрдісін жеңілдету есебінен монтаждау жұмыстарын орындау жылдамдығын жоғарылататын ПМТ-3 монтаждау тапаншалары қолданылады (35 сурет). ПМТ-1, сурет. ПМТ-1, ПМТ-3 монтаждау тапаншалары жүктеу/скачать 7,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|