Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігімен бекітілген

І. ТҮСІНІК ХАТ

«Еңбекке баулу» оқу пәні бастауыш білім беру деңгейінде оқытылады және «Өнер және технология» білім беру саласына енеді. «Еңбекке баулу» оқу пәні оқушының көркем безендіру, бейнелеу, құрастыру сияқты негізгі көркемдік әрекеттері арқылы олардың шығармашылық қабілеттерін дамытады. Еңбекке баулу тұлғаның эмоционалды-құндылық және сенсорлық мәдениетін дамытып, қоршаған орта мен өнердегі әсемдікті көру, бағалау және оларды өз қолымен жасау қабілеттіліктерін арттырады.

«Еңбекке баулу» оқу пәні әртүрлі өнер түрлері мен көркемдік әрекеттер мазмұнының кешені. Оқушылар «Еңбекке баулу» сабағында әртүрлі өнер шығармаларын көріп, қабылдау, зерделеумен қатар, дербес көркемдік шығармашылық әрекеттермен айналысады. Оқу материалына халықтық дәстүрлі және заманауи сәндік қолданбалы өнердегі ұлттық мәдени мұралар тәжірибесі негіз болып табылады.

«Еңбекке баулу» оқу пәнінің мақсаты – оқушының көркемдік шығармашылық әрекеттерін әсемдікті көру, қабылдау арқылы қалыптастыру, бейнелеу, безендіру, құрастыру сияқты көркемдік іс-әрекеттеріне қажетті дағдылары мен шеберліктерін шыңдау болып табылады және оқушылардың еңбекке деген оң көзқарастарын қалыптастыру.

«Еңбекке баулу» оқу пәнінің міндеттері:

• 
  бейнелеу өнерінің түрлерімен (сәндік-қолданбалы өнер, кескіндеме, сурет (графика), мүсіндеу және сәулет өнері) таныстыру;
  
• 
  оқушыларды әсемдікті бақылау, көру, зерделеу, эстетикалық сезімде әсерлену арқылы сурет салу, мүсін жасау, жапсырмалау және құрастыру сияқты көркемдік әрекеттеріне баулып, үйрету;
  
• 
  оқушыларға әртүрлі материалдармен (қағаз, бояу, мата, ермек саз, табиғи материалдар және заманауи технологиялық материалдармен және т.б.) жұмыс жасаудың техникалық тәсілдерін меңгерту;
  
• 
  көркем еңбек сабағында қолданатын арнайы терминдермен және ұғымдармен таныстыру.
  

Бұл бөлімге сабақ уақытында жалпы жүктемеден оқу уақыты бөлінбейді, қажетті дағдылар оқу-тәрбие үрдісі барысында меңгеріледі.

Бастауыш сынып оқушыларының жас ерекшеліктеріне сәйкес қабылдау, ойлау, қиялдау қабілеттерін ескеру – олармен жұмыс жүргізуді үйретудің мазмұнын, әдістері мен тәсілдерін дұрыс құруға негіз болады.

Оқушылардың көркемдік шығармашылық жұмыстарды орындаудың сан алуан техникасын (сурет салу, мүсіндеу, жапсырмалау, құрастыру және т.б.) білуі, әртүрлі бейнелеу шеберліктерін (қылқаламмен, бояумен, қайшымен, стекамен және т.б. жұмыс істеу) меңгеру барысында көркемдік әрекеттері бейнелеу, безендіру, құрастыру сияқты көркемдік әрекеттердің үш формасының негізінде іске асырылады.

Бастауыш мектептің төменгі сынып оқушысында көркемдік әрекеттердің бір түрі екінші түрінен ажырамастай, тұтас қабылданады, себебі бала ойын түрінде өнер түрлеріндегі бейнелеу, безендіру, құрастыру әрекеттерімен жүйелі түрде айналысады.

Оқу жылындағы барлық сағат саны:

1 сынып - аптасына 2 сағат – барлығы – 68 сағат;

2 сынып - аптасына 2 сағат – барлығы – 68 сағат;

3 сынып - аптасына 2 сағат – барлығы – 68 сағат;

4 сынып - аптасына 2 сағат – барлығы – 68 сағат.

«Еңбекке баулу» оқу пәні мазмұнының вариативті бөлігі бастауыш білім берудің Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты шеңберінде дайындалған қосымша оқу бағдарламаларын іске асыруға бағытталған. Көркемдік білім мазмұнындағы кескіндеме, мүсіндеу, керамика, көркем кестелеу, тоқу, құрастыру және заманауи көркемдік материалдармен жұмыс жасау технологиясын тереңірек оқытып, үйрету үшін және «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасын іске асыру үшін төмендегідей қосымша сабақтарды ұсынуға болады:

1 сыныпта: «Түрлі-түсті әлем», «Туған өлкенің сұлу табиғаты», «Әсем қала-Астана».

2 сыныпта: «Өнер мұражайлары», «Көне ескерткіштер».

3 сыныпта: «Халық қол өнер шеберлері», «Шебер қолдар».

4 сыныпта: «Әсемдік әлемінде», «Дизайн», «Мемлекеттік рәміздер».

ІІ. ОҚУ ПӘНІНІҢ БАЗАЛЫҚ МАЗМҰНЫ

1 СЫНЫП

(барлығы 68 сағат, аптасына 2 сағат)

Техникалық еңбек (48 сағат)

Қағаз, қатырма қағазбен жұмыс (20 сағат)

Техникалық мәліметтер. Қағаздың маңыздылығы, қасиеттері, ерекшеліктері. Қағаздың түрлері, қолданылуы. Түс үйлесімділігі. Желімнің түрлері. Қиып жапсыру. Оригами. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дай-ындау.

Шамамен берілетін тапсырмалар. Қиып жапсыру: бағдаршам, оюлар, гүл. Оригами: құс, балық, үйрек, бақа, қамзол, қалпақ, мысық. Жасайтын бұйымдар: хатқалта, шырша ойьншықтары, тұқым салатын қалташық, ойыншық, қорап, зырылдауық. Композиция құрастыру.

Техникалық мәліметтер. Табиғи материалдардың қасиеттері, олардың қолданылуы. Демалыс орындарына экскурсия. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтаужәне тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау.

Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу желімдеу, біріктіру. Материалдарды үнемдеп пайдалану.

Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар:ыдыс-аяқтар, көкөніс, жеміс-жидектер, балық, құс, көбелек, үйрек, желкенді қайық, балапан, қоян. Композиция құрастыру «Құмырадағы гүлдер».

Техникалық үлгілеу ( 6 сағат)

Техникалық мәліметтер. «Конструктор» бөлшектерімен таныстыру. Дайын жиынтықтармен бұйымдарды құрастыру туралы мәлімет. Үлгілер, модельдер және техникалық суреттер туралы түсінік. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау.

Жұмыста қолданылатын әдістер. Әртүрлі бұйымдарды құрастыру. Бұранда, гайканың көмегімен бөлшектерді біріктіру, босату, қатайту.

Шамамен берілетін тапсырмалар. Құрастыратын бұйымдар: таразы, әткеншек, арба, саты, көтергіш кран; геометриялық пішіндер (үшбұрыш, төртбұрыш, шаршы).

Көркем еңбек (20 сағат)

Ұлттық киімдер (10 сағат)

Техникалық мәліметтер. Ұлттық киімдердің түрлері. Жазда және қыста киетін киімдер. Әйелдер мен ерлер киімдерінің түрлері. Түрлі материалдардан киімдерді қиып жапсыру. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау жөне тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнының тазалығын сақтау.

Жұмыста қолданылатын әдістер. Сазбалшық пен ермексаздан түрлі ыдыс-аяқтарды мүсіндеу, өрнектеп безендіру. Қағаз бен матадан ыдыс-аяқтарды қиып жапсыру. Өлшеу, кұрастыру, кию, желімдеу. Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар, оларды безендіру: кесе, тегене, шөміш, қасық, леген, тостақ, керсен.