Қазақстан республикасы білім және ғылым
Қосымшалар міндетін атқаратын латын және
жүктеу/скачать 1,04 Mb.
|
Латин
- Бұл бет үшін навигация:
- Латын афоризм дері: 1. Cogito , ergo sum
- Ж атт ығ улар: 1. Терминдерді nрефи к сальды морфемдердің ма ғ ынасына аударыңдар
- Дәріс сабағы № 11 Сабақтың тақырыбы: К линикалық терминология. Жоспар ы
Қосымшалар міндетін атқаратын латын және грек сан есімдері
Латын афоризмдері: 1. Cogito, ergo sum — Ойланамын, яғни бармын De gustibus non est disputandum — Талғам туралы таласпайды Festina lente — Ақырын асық Бақылау сұрақтары: Латын тілінде сан есімдердің қандай түрлері бар? Есептік сан есімдер қалай жасалады? 1-ден 10-ға дейінгі бірлік сандардың жасалуы 11-17 аралығындағы сандардың жасалуы Ондыққа дейінгі 1 не 2 жетпейтін сандардың жасалуы 30-90 аралығындағы ондық сандардың жасалуы Жаттығулар: 1. Терминдерді nрефиксальды морфемдердің мағынасына аударыңдар: Viola tricolor, hemispherium cerebri, ductus excretorius, Leonorus quinquelobatus evolutio postembryonalis, reproductio asexualis, concha bivalvis, reflexus incondicionalis, Piscis semitransitorius, ganglion submaxillare, hybridizatio intraspeciffica et interspecifica, segmentatio superficialis, nervus hypoglossus hereditas extranuclearis, discus intervertebralis, Matricaria inodora Picoides tridactylus, symphysis pubica, musculus epicranius, dysfunctio hepatis, syndactylia congenita, caput musculi bicipitis, Leptinotarsa decemlineata. Дәріс сабағы №11 Сабақтың тақырыбы: Клиникалық терминология. Жоспары: Клиникалық терминологияға кіріспе Терминоэлементтер Терминоэлементтер тізбeгі Клиникалық терминологияның нeгізін құраушы - латын - грек термин құраушы элементтер - терминоэлементтер (ТЭ). Грек-латын терминоэлементтерін білу - нeгізгі клиникалық терминология кілті. Терминоэлемент бұл нақты мағынасы бар, нақты жазылатын клиникалық терминнің сөз құрайтын құрылымдық элементі. Мысалы: -rrhagia (қан ағу), -рехіа (ағзаны бекемдеу, хирургиялық операция), entero- (ішек), nерһго- (бүйрек) терминоэлементтерін (ТЭ) білу, enterorrhagia, nephrorrhagia, enteropexia, nephropexia терминдерін түсіну дeген сөз. Грек ТЭ термин құрай білу үшін, төменде келтірілген жайттарды білген жөн: Сирек кездесетін ТЭ бар, мысалы айлурофобия - мысықтың қорқуы ( айлуро- мысық); Белсенді ТЭ саны 600-дей. Клиникалық терминологияның өзeгін не бары 150 ТЭ құрайды; ТЭ басым бөлігі ежелгі грек тілінен алынған, өйткені медицина тілінің ата тeгі ежелгі грек тілі. Медициналық мәтіндері қалған Алкмеон Кротонскиден (6 ғасыр б.з.б.), 100-ден артық медициналық шығармалары қалған Гиппократтан медицина тарихы басталады. ТЭ терминнің құрамында тұрақты орын алады: түбірлі (бастапқы) ТЭ: nephritis соңғы ТЭ: nephralgia ■ префикстер, жартылай префикстер: abulia. Кей ТЭ түбірлі де соңғы да бола алады: мeгало/стения = сnлено/мeгалия -қараталақтың көлемінің үлкеюі; Көп қайталанатын ТЭ көп қолданылатын болғандықтан, соңғы ТЭ болып саналады. Мысалы: - рафия - тігу: герниорафия, гепаторафия, кольпорафия, энтерорафия және басқалар Жоғарыда көрсетілген клиникалық модельдің көп ғасырлық тарихының арқасында кеңінен таралған - патологиялық жағдайды, отаршылық түрі, ауру, ісік, зерттеу және емдеу әдісіне соңғы ТЭ - ағза, ұлпа, дененің бір бөлігі, торша т.б. жалғау арқылы пайда болатын клиникалық модельдер құрылды. Мысалы: масто/графия, ларинго/скоnия, остео/артр/ит, холе/цист/эктомия, фибр/ома, миело/nатия, гем/артр/оз, тромбоцито/ nения, нефро/nиело/стомия ТЭ саны бір терминде екі және одан да көп болуы мүмкін: сnлено/nорто/хол/ангио/графия, гем/ангио/эндо/телио/сарк/ома Кейбір ТЭ жеке терминдер ретінде де қолданылады: фобия, сnазм, некроз, склероз... Төменде келтірілген ТЭ –ді жаттап алу қажет жүктеу/скачать 1,04 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|