Қазақстан республикасы ғылым және жоғары білім министрлігі
Лекция №14-15. JavaScript тілі интерактивті ресурстарды құру құралы ретінде
жүктеу/скачать 3,56 Mb.
|
Компьютерлік желі-умкд
| Лекция №14-15. JavaScript тілі интерактивті ресурстарды құру құралы ретінде
JavaScript программа тілі бренд Эйк есімді программист тарапынан Netscape Communications-та Netscape Navigator броузерлері үшін 2.0- версиясынан басталып, сценарийлер тілі ретінде өндірілген болатын. Бұл тілдің кейінгі дамытылу жұмыстарына Майкрософт Корпорациясы да қосылды, олардың Internet Explorer броузерлері JavaScript-ті үшінші версиясынан бастап, қолдайды. Майкрософт версиясы JavaScript деген атауға ие болды, себебі, JavaScript тілі Netscape фирмасының тіркелген маркасы болып табылады. 1996 жылы ЕСМА осы тілді стантартизациялау туралы шешім қабылдады, 1997 жылдың маусымында ЕСМАScript (ЕСМА-262) есімді бірінші версиясы қабылданған болатын. 1998 жылдың сәуірінде бұл стандарт ISO тарапынан ISO/IEC 16262 нөмірімен халықаралық стандарт болып қабылданды. Біз, келесі қатарда ЕСМА стандартының үшінші версиясымен (1999 ж. желтоқсан) танысамыз, бірақ келесі екі себептен ЕСМАScript атауын емес, JavaScript атауын қолданамыз . Бұл атау тарихи тұрғыдан бірінші болып табылады, және осы атаумен осы тіл кеңінен танымал. Сәйкес MIME типі, дәлірек айтқанда, «text/javascript» барлық броузерлерде оқылады, ол Jsript немесе ЕСМАScript-ке қарағанда осы тілдегі сценарийлерді қолдаймыз. JavaScript бұл сайттың функционалдылығын көбейту мақсатымен html 24 құрамында қолданылатын программалау тілі. JavaScript Netscape Netscape фирмасы тарапынан Sun Microsystems фирмасымен бірлестік ішінде Sun’s Java тілінің негізінде өндірілген болатын. Java скриптер клиент тарапында орындалады, дегенмен алғашқыда Liveware – JavaScript-тің көмегімен html-дің стандартты тэгтерімен жасауға болмайтын әдемі және интерактивті веббеттерді жасауға болады. JavaScript бұл клиенттің жағында да, сервердің жағында да жұмыс жасайтын сценарийлерді жазуға арналған объектті-бағытталған программалау тілі. Сондықтан ол «толығымен» программалау тілі болып табылмайды, тек сценарийлер орындалатын аяның мүмкіндіктерін қолдануға бағытталған (3.1- сурет). 3.1-сурет – JavaScript бағдарламалау тіліндегі «Сәлем әлем» коды Скрипттер қолданушы әрекетімен басталған қандай да бір әрекет нәтижесінде орындалады. Бұл әрекет, мысалға, курсорды керекті жерге апару, батырманы басу және т.б. болу мүмкін. JavaScript сізге функционалды веббеттерді жасауға көмектеседі. JavaScript және Java тілдерінің екеуі екі түрлі программалау тілі екенін айта кету қажет. Java бұл – тек компилятор мен көмекші файлдардың көмегімен жұмыс істейтін ОБП тілі. Мұндай жобалар не біткен қосымша ретінде, не іштей құрылған апплеттер ретінде жұмыс істей алады. JavaScript-тер html-дің ішіне құрылса, клиенттік компьютерде бөлек файл ретінде сақталады. Бұл екі тілдің арасындағы айырмашылықты қазірше көрсетпей-ақ қояйық. Жай ғана, Java Script тілінің Java емес екенін есте сақтаңыз. Сонымен, Java скриптер HTML тілінің ішіне орналасып, бөлек программа ретінде орындала алмайды, тек броузерде оқылып тұрған кезде функцияланады. Осы Java Script тілі мен кез келген басқа программалау тілдерінің арасындағы айырмашылық. Осылайша, Java Script скрипттерін 25 жасау, кез келген мәтіндік редактормен оған сәйкес броузерді талап етеді. Java Script тілінде скриптті жұмыс істету үшін, скриптерді өңдеп отыра алатын браузер ғана керек. JavaScript – прототипті-негізделген скриптті бағдарламалау тілі. ECMAScript тілінің анотациясы болып табылады. JavaScript әдетте қосымшалар объектісіне бағдарламалық рұқсатнама ретіндегі құрылған тіл болып пайдаланылады. Браузерлерде веб-беттерге интерактивтілік беру тілі болып мол қолданыста. Негізгі құрылымдық анықтама: динамикалық негіз, әлсіз негіз, жадымен автоматты түрде басқару, прототипті бағдарламалау, 1 класс нысаны сияқты функциялар. JavaScript тіліне көп тілдер әсер етті. JavaScript тілі компанияға жатпайды. «JavaScript» есімі Oracle Corporation ұйымының тауарлық белгісімен тіркелген. JavaScript тілінің ескерімі web-бет элементтерін бір-бірімен байланысу және қайта жүктеудің кең мүмкіндіктеріне байланысты. Дизайн бөліктерін көрсетуге, жасыруға, көшіруге және көркейтуге көмектеседі. Осындай әрекеттер презентациялық эффектілерді жасауға, форма мәліметтерін өңдеуге және мазмұнын басқаруға септігін тигізеді. Орындарын орналастыруға болатын HTML бөліктері (пиксельге дейінгі нәтижемен): ‒ өлшеммен жұмыс. Кез келген мәліметтерді скрипттер арқылы өңдеу ыңғайлы, ол ақпаратты серверге жіберу алдында толық тексереді. Егер мәтіндік алаңға қандай да бір санды енгізуін сұраса, әріптік символдардың берілу мүмкіндігін ескеру қажет; ‒ суреттермен амал. Скриптер арқылы суреттің алдын ала жүктелуін жасауға болады. Суреттерді тікелей көру алдында браузер өзінің жадысында сақтайды да, қажет болған жағдайда тезірек бейнелейді. Ені, биіктігі, графикалық файлдың адресі сияқты суреттің негізгі памалдарын динамикалық өзгертуге болады. Ол тінтуірдің әрекетіне байланысты айтады, ерекшелегенде сурет өлшемі өзгереді. Ұқсас әдіспен суреттер галереясы жасалады суреттің өзгеруі тек қана жүргізіледі ‒ уақыт пен күнді білу. Аса көп дизайнерлер өз жобаларында ағымдағы күн мен уақытты көп қолданады. Әдеиі күнмен жұмыс істеуге арналған Date объектісі пайдаланылады ‒ сookies файлдар атқару барасы. JavaScript cookie файлдарымен толық жұмысты қамтамасыз етеді. Cookie- техникалық ақпарат сақталатын локальды компьютердегі мәтіндік файл. Бұл файлды пайдаланушының соңғы кіру күнін, парольдерді, сонымен қатар сайттағы басқа да әрекеттері туралы ақпарат сақталады. Аталған амал сайтты жекешелеп кірушілерге оңай етіп жасайды ‒ оқиғаларды қадағалау. Оқиға ретінде пайдаланушының белгілі бір әрекеті немесе құжат күйінің өзгеруі айтылады. JavaScript көптеген негіздерді бақылап отырады да оған жасалған әрекеттерді анықтауға мүмкіндік береді. Мысалы, web-бетті жүктегенде onLoad оқиғасы болады. Егер скриптті құжат жүктелгеннен кейін жүзеге асуы керек болса, онда осы оқиға басталғандағы болатынын білу қажет; ‒ болмас терезелерді құру. Скриптер жаңа терезелерді құруға, оларға сыртқы келбетін және ішкі құрамын өңдеуге мүмкіндік береді. Жасалған терезелердің адрестік жолын алып тастауға, өзгерту жолағын жасыруға және экранда шығару орнын беруге болады ‒ браузерді алдын алу. Түрлі браузерлерде объектілік модельдерді бейнелеу стандартталмаған, соңына дейін барлығы ұажет етпейді. Сол себепті универсалды құжатты жасау үшін, мезеттегі уақытта қандай браузер қолданыста екендігіне байланысты сәйкес кодты беру керек ‒ математикалық амал шарттар. JavaScript қажетті арифметикалық операцияларды қамтиды, барлық стандартты математикалық амал шарттарды, бүтін мен үтірі жылжымалы қолдайды; ‒ құжат негізін басқару. Write() әдісімен кез келген ақпаратты жасалған құжатқа ендіруге болады, мысалы, осы мезетте. Жаңа құжатты динамикалық құрастыруға болады. Бұл түрлі браузерлердің, операциялық жүйелердің ерекшеліктерін ескере, жеке мәтіндердіи емденуге мүмкіндік береді; ‒ алайда, мұнда JavaScript тілінің барлық мүмкіншіліктері жазылмаған. Дегенмен, айтылған мысалдардан web-беттің мүмкіндіктерін жоғарлатытатын универсалды және ыңғайлы құрал екендігін білуге болады. жүктеу/скачать 3,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|