Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы

181 
 
Пиза қаласындағы биік көлбеу мұнараның құрылысы 
1173 
ж. басталған болатын. Осы ғимарат сол 
қисайыңқыраған кезде, 1360 ж. салынып бітті.Әрине, бұл 
ғимарат өзінің осы ерекшелігімен қоса, Галилей ашкан 
заңның арқасында Пиза каласыныңдаңқын бүкіл әлемге 
ғасырдан-ғасырға паш етіп келеді. Сөйтіп, ол мұнара 
төңірегіне 
жиналған 
пизандықтарды 
таңғалдырды. 
Мұндай тәжірибелерді Галилей пішіндері мен өлшемдері 
әртүрлі денелермен, олардың түрлі орталардағы түсуін 
бақылай отырып, сан мәрте қайталады. Міне, осылайша 
өз тұжырымдарының дұрыстығына тәжірибе аркылы кез 
жеткізе отырып, Галилей ауасыз кеңістікте барлық денелер 
бірдей уақытта түседі деп ұйғарды. Галилей ашқан бұл 
заңның маңызы өте зор болды. 
 
Сұрақ 1. 
Тәжірибе жасалған көлбеу Пиза мұнарасының биіктігі қаншаға 
тең?
А. 60м
В. 58м 
С.57м
Д. 52м 
Сұрақ 2. 
Галилей өз ұйғарымын денелерді ауасыз кеңістікте түсіріп 
тексере алмады. Өйткені Галилей өмір сүрген XVII ғасырда ауа соратын арнайы 
құралдар, сорғылар әлі жоқ еді. Ол жүргізген тәжірибе Галилей гипотезасының 
дұрыс екенін дәлелдеді. 
Оны тек 80 жыл өткеннен соң жүзеге асырған ғалым. А. Ньютон В. 
Торричели С.Архимед Д. Кеплер 
 
Сұрақ 3. 
Алайда күнделікті бақылау денелердің қалыпты жағдайда 
түрліше құлайтынын көрсетеді. Мәселен, ауыр шар тез кұлап түседі, ал жұқа 
қағаз парағы біртіндеп, күрделі траектория бойымен калықтап түседі. 
Құлайтын денелердің жылдамдығы мен 
үдеуі, қалыпты жағдайда қандай 
шамаларға тәуелді? 
Иә
немесе
жоқ 
Дененің ауырлығына 
Иә/жоқ 
Өлшемдер мен пішініне 
Иә/жоқ 
Тығыздығына 
Иә/жоқ 

182 
Сұрақ 4. 
Неғұрлым дәл есептеулер еркін түсу үдеуінің сандық мәні Жер 
шарының әртүрлі нүктесінде аздап өзгеше болатынын көрсетеді. Мысалы 
жергілікті жердегі ендікке байланысты ол қалай өзгереді? 
__ 
_

жүктеу/скачать 7,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: