Қазақстан республикасының ауылшаруашылық министрлігі
Вариант(оқушылардың 1- ші ауысымына
жүктеу/скачать 3,89 Mb.
|
консерв окулык
| Вариант(оқушылардың 1- ші ауысымына )
Үй таңғы асы 7.00—7.30 , тəулік рационынан25% . Мектептегі екінші ыстық таңғы ас 2-ші немесе 3-ші қоңырауда тəулік рационынан, 20%. Түскі ас 13.00—14.00 сабақтан кейін, тəулік рационынан35%. 321 Кешкі ас 19.00—20.00, тəулік рационынан 20%. Вариант (оқушылардың 2- ші ауысымына) Үй таңғы асы 8.00—8.30, тəулік рационынан 25% . Екінші таңғы ас қарастырылмаған. Түскі ас (мектепке кетерде) 12.00—13.00,тəулік рационынан 35% . Түстік 2-ші немесе 3-ші сабақтан кейін, тəулік рационынан 20%. Кешкі ас 19.00—20.00, тəулік рационынан 20% %. Мектепте ұйымдастырылған ыстық тамақ (таңғы жəне түскі), мезгілі мен үздіксіз тамақтануға күрделі маңызды. Дəрігерлер мен ұстаздардың байқауынша, мектепте тамақтанбаған балалар тез шаршайды жəне оқу жылының аяғында бастарының ауырғанына жəне шаршағанынына наразылық білдіреді. - кесте. Тамақтану режимі
322 Оқу үрдісінде балалардың көп ойлануы жəне оларға физикалык күш түскені көп энергия шығынын талап етеді, сондықтан, таңғы ас пен түскі тамаққа ақуызға бай (ет , құс, балық, жұмыртқа , сүзбе, бұршақ), сонымен қатар көкөністерді жəне ботқаларды беру керек . Түскі ас басытқылардан, бірінші, екінші , тəтті тағамдардан жəне жемістерден құрастырылуы тиіс. Түстікке нан - тоқаштар мен 200 г сүт немесе қышқыл сүт өнімдері ұсынылады (кесте). Кешкі асты ұйқыға 1,5—2 сағат қалғанда береді жəне ол жеңіл болуы тиіс. Ас мəзірін құрастырғанда оны кулинарлы өңдеудің тəсілдері бойынша, дəмі мен əртүрлі тағамдардан түрлендіреді. Алайда көкөністерден, жеміс-
үйлеспейтіндігін есептейді (мысалы, палау жəне сүт; сүт кеспе жəне балық тағамы жəне т.б.), сонымен қатар бір-бірін ауыстыратын, тағамдық қасиетін жоғарылататын жəне дəмдік қасиетін жақсартатын тамақтарды ұсынады (мысалы, сүт қосқан қарақұмық ботқасы аминоқышқылдардың оптималдықатынасына ие). Ас мəзірін құрастырғанда тамақ дайындауының жұмыс сыйымдылығының күрделілігі аз емес. Мысалы, балалар құймақты өте жақсы көреді, бірақ оны көп балаға дайындаудың мүмкіншілігі жоқ. Осының себебінен таңғы асқа көбінесе тоқаштарды береді. Ал фарш пен пирожки, ватрушканы түскі асқа дайындайды. Таңғы асқа тағамдардың дайындауын тездету үшін мектептерде таңғы асқа салаттарды шикі көкөністерден, түскі асқа пісірілген көкөністерден дайындап береді. Əртүрлі жастағы топтарға арналған рационның негізгі тағам заттектерінің мөлшері мен калориясының айырмашылығы екі əдіспен қамтамасыз етіледі: тағам шығымын реттеу немесе əртүрлі жастағы балалар ас мəзіріне түрлі тамақтарды қосу (кесте 45). 323
324
Ас мəзірін құрастыру кезінде тағамдарды төрт рет тамақтануға бөлінетінін есептейді (кесте 46) : 1-ші таңғы ас тəулік рационынан 20 - 25% Мектептегі 2-ші таңғы ас тəулік рационынан 10% -15%; Түскі ас тəулік рационынан 45% -50%; Кешкі ас тəулік рационынан 20%. Тəуліктік тағам рационын құру жəне калориясын анықтауды тəуліктік рационының энергия шығынын есептеп жүргізеді . 46 - кесте. Тəуліктік рационының энергия шығыны
Тамақтану рационалды болуы үшін тəуліктік рационының энергия шығыны тұтынатын тағамдардың мөлшерімен жабылуы тиіс. Ол үшін нормаларды пайдаланады (кесте 47). 47 - кесте. Өнімдердің тəуліктік тұтыну мөлшері
325 жүктеу/скачать 3,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||