Облыстық көз аурулары диспансерінен алынған мәліметтерге сараптама

Көзіңіз ісіп, ауырып, жас ағып, бұлыңғырланып жүр ме? Онда мына кеңеске назар аударыңыз.

10 жас пен 65 жас аралығындағы мыңдаған адамға жүргізілген әлеуметтік тексеруден кейін адамдардың орташа есеппен аптасына компьютер, смартфон, телеэкран қарау уақыты 49 сағатқа жетіп, 80% адамдарда көз ісу, көз ауру, көзден жас ағу, көздің бұлыңғырлануы сияқты белгілер пайда болған. Сонымен бірге көз құрғау ауруына шалдығу салыстырмасы да үздіксіз жоғарылаған. Ендеше, осы заман адамдарының көру қуатының әлсіреуіне не себеп?
Көзді ұзақ уақыт жақын аралықта ұстау

Балалардағы алысты көре алмау ауруы болсын, әлде көздің шаршауы, көз құрғау ауруына шалдыққан орта жастағылар болсын, олардағы ортақ ерекшелік – көзді қалыптан тыс істету немесе уақытында демалдырмау. Көз ұзақ уақыт қызмет істегенде, шаршап, көздің бұлыңғырлануы, қышуы сияқты ауру белгілері пайда болады. Кітап оқығанда немесе ғаламтор шолып, телевизор экранына ұзақ уақыт қарап отырғанда, дұрыс отырмау, ұзақ уақыт көзілдірік тағу, жолда немесе көлікте отырғанда смартфон не кітап қарау сияқтылар бұл түрдегі ауруды онан әрмен асқындырады.

Көз жайсызданғанда адамдар көзді уқалағанды әдетке айналдырған. Қолдың таза болмауы, ондағы бактериялардың көп болуы себепті бұлай істеуге әсте болмайды.

Зерттеу нәтижесі бойынша, адам қолында 100 мыңдаған бактерия өмір сүреді. Олар түрлі көз ауруларына, әсіресе қызыл көз ауруы мен басыр ауруына соқтыратын басты себептердің бірі.
Көз дәрілерін беталды пайдалану

Ұзынды күн жұмыс істегеннен кейін көздің ісінуі мен қабынуын, көздің қызаруы, қышуы сияқты жайсыздықтар пайда болатындықтан, көптеген адамдар осы кезде көз дәрілерін пайдаланып, ауруды басқысы келеді. Бұлай істеу керісінше адам денсаулығына кері әсерін тигізеді.

Көз дәрілерінің құрамында шірітуге қарсы зат болатындықтан, осы тектес дәрілерді ұзақ уақыт қолданғанда көз тор қабығын зақымдайды және ауыр трагедияларды тудыруы мүмкін.
Жарықтан зақымдалу

Әйнек немесе айнадан жасалған қабырға беті, жарқыраған мәрмәр мен еден шағылыстырған нұр, алуан түсті жарық көздің жарықтан зақымдалуына алып келеді. Уақыт ұзара келе, көздің тор қабығын тітіркендіріп, көздің шаршауы және көру қуатының әлсіреуін пайда қылады. Әсіресе, ұзақ уақыт әйнек немесе айна шағылыстырған нұрмен жанасқан адамдардың көзіне ақ түсу салыстырмасы жоғары болады.

Шылым – көру қуатын әлсірететін себептердің бірі. Темекі тартқанда адамның денесі сімірген оттегі сарп етіліп, қандағы оттегінің мөлшері азайып, көз тор қабығына оттегі жетіспеуі мүмкін.

Уақыт ұзара келе көз нерв талшықтары өзгеріп, шылым шегетін кісілердің көру қуаты әлсіреп, тіпті көздері көрмей қалуы да мүмкін.

Мұнан бөлек, темекі шеккенде сімірген никотин, көмір тотығы сияқты зиянды заттар қан тамырды тарайтып, қан пластикасының қалыптан тыс ұюы, көз тор қабығының орталық қан тамыры тосылуы, сары дақтың құрамы өзгеру сияқты көз ауруларына себеп болады.

Клиникалық бақылау нәтижесі бойынша, темекі тартатындардың көз қысымы жоғарылау құбылысы да пайда болады. Мұндай жағдай көздің сарысы сулану науқасы бар адамдарда ауыр болады.
Бірыңғай азықтықтармен азықтану

Көз түрлі қоректіктерді қажет етеді. Ал бұл қоректіктер бірыңғай азықтықтардың құрамынан табылмайды. Егер бірыңғай азықтықтарды үнемі тұтына берсеңіз, көзге қорек жетіспей, көзіңіз көз ауруларына оңай жұғымдалуы мүмкін.

Осы аурулардың негізгі белгісі – көзден жас ағу. Бұл аурулардың себебін анықтау үшін жас ағзаларын қарау, пальпация, өзекше танау колларгол сынамалары, Ширмер сынамасы, жас жолдарын жуу, жас жолдарын   зондпен зерттеу және контрастты заттармен рентгенография жүргізу жатады. Жас шығару ағзалары аурулары ішінде көңіл аударатын жас безінің қабынуы.

Жас нүктесінің теріс айналуы. Себебі: қабақтың  атониясы

Емі: оперативті.
Канакулит – жас өзектерінің қабынуы, жиі себебі – саңырауқұлақ. Емі: оперативті (өзекті тіліп, бойындағы тығыз түйінді алу).

  Дакриоцистит – жас қалтасының қабынуы. Ересектерде жас-танау өзегінің созылмалы қабынуы (конъюктивит, жиі-ретинит, синусит) салдарынан жас-танау өзегінің тарылуы. Жаңа туған нәрестелерде – жас-танау өзегінің төменгі ұшындағы мембрананың туғанда сақталуы (даму аномалиясы). Дакриоцистит патонезі: жастың ағып кетуі бұзылғандықтан жас қалтасында жас жиналып, іріңді қабыну орын алады. Жас безі балада өмірдің 2 айында жас шығара бастайтындықтан, жастың жиналуы да осы жаста байқалады. Көзден кілегейлі және іріңді бөліністер бөлінеді, көз саңылауында жас тұрып қалады, конъюктива қызарады, жас қалтасын басқанда жас нүктесінен ірің шығады. Дененің температурасы көтеріледі. Басы ауырып, әлсіздік сезінеді, аймақты лимфа тұйіндері ұлғаяды.

Ересектер дакриоциститі емі: оперативті ем (дакриоцисториностомия ), яғни жас қалтасы мен мұрын қуысы арасында өзек салу.

• 
  сырттай қарап, сипаттама беру;
  
• 
  жас жолдарының өтімділігін анықтау мақсатында колларгол сынамаларын жүргізу;
  
• 
  жас жолдарын жуу;
  
• 
  жас жолдарын зондпен зерттеу;
  
• 
  контрастты заттармен (30 % йодлипол, верографин және т.б.) R-графия.
  

• 
  Қорытынды: Адам көру арқылы кеңістікті қашықтан бағдарлайды. Күндізді түннен айырады, жарықтың шамасын бағалайды, қоршаған ортадағы заттар мен құбылыстарды бейнелейді, олардың пішінін, түсін, үлкендігін, кеңістіктік ара-қатынастарын таниды. Көру анализаторы арқылы адам барлық мәліметтің 80%-ын қабылдайды. Мидың дамуы көру анализаторымен тікелей байланысты. Адамның табиғатта және қоғамда толып жатқан өзгерістер жасауы көру мүшесінен алынған ақпараттың жоғарғы ми қыртысында талданып, қорытындыланып, оның іс-әрекетіне айналуына байланысты болады.
  
• 
  Астегматизм, дальтонизм аурулары тұқым қуалайды.
  
• 
  Тексеру барысының қорытындысы бойынша көздің кілегей қабығының қабынуы (коньюктевит) - 138,4 пайыз, миопия – жақыннан көргіштік 108,7 пайыздық ең жоғары көрсеткіштерді көрсетіп отыр.
  
• 
  Облыстық ауруханаға жедел жәрдеммен түсетін көз аурулары – ересектер арасында 2010 ж.132 мен балаларда 87, 2011 ж. ересектерде 108, балаларда 100, 2012 ж. 118 ересектерде, балаларда 62 көбірек кездесетіні анықталды осыған байланысты көзаурулары жас балалар мен ересектерде көбірек кездеседі.
  

1. Ахметов Ж.Б «Потологиялық анатомия» Алматы «Білім» 1995., - 321 б.

2. Шарманов Т.Ш «Питания и здорьовье» Алматы «Қазақтан» 1974., - 220 б.

3. Возрастная физиология. Руководства по физиологий. М-высшая школа 1987., 480 стр.

4. Батуева А.С. Биология: Человек М-просвешение 1994.,-156 стр.

5. Жандар К.Е.«Тәнтану адам анатомиясы» Алматы, «Білім» 2004ж. – 323б.