165
клерикализмді, әсіресе католик шіркеуінің тәртіптерін өткір сынап-
мінеу («Жексұрындарды таптаңдар!») шығып отыр.
Сонымен қатар
ол атеизмді де сынға алған. Белгілі «Философиялық сөздікте» ол:
«Атеизм билік басындағылардың қолында болса, ол – аса қауіпті
құбыжық; қағазбасты ғалымдардың өмірі кіршіксіз таза көрінгенмен,
олардың
атеизмі де қауіпсіз емес, өйткені олар отырған орындары-
нан шығып, лауазымды адамдарға да жетуі мүмкін; фанатизм сияқты
жойқын болмағанмен, атеизм де қашанда ізгілік үшін қатерлі», – деп
жазды («Вольтер. Философские сочинения. – М.; 1988. – 645-бет).
Әрине, Вольтер еркін ойлау дегеннің синонимі болатын атеизмді емес,
кейіннен «айбынды» деп аталған атеизм туралы айтқан. Белинскийдің
сөзімен айтқанда, Вольтер «әжуа-келемеж құралымен Еуропадағы фа-
натизм мен надандықтың өртін сөндірді...». Ал француз әдебиетінің
классигі Ромен Роллан: «Вольтердің «Жексұрындарды таптаңдар!»
деген ескі ұранын еске түсіріп көріңдер және оны қазіргі заманның
жексұрындарына қолданып көріңдер», – деп жазды.
Вольтер –
Достарыңызбен бөлісу: 
