Элеватор, ұн тартатын, жармалық және құрама жем өндірісі – бакалавр дәрежесі

Сапар кезінде өткізілген интервьюлердің, Қазақстандағы және Германиядағы өндірістік өнеркәсіптерге бару нәтижесінде және қолданбалы бакалавриат дәрежесін беретін дуалды оқыту саласындағы Германияның тәжірибесі негізінде Элеватор, ұн тартатын, жармалық және құрама жем өндірісі саласы үшін оқытудың екі бағытын ұсынуға болады.

• 
  нақты өнімді сақтау процессін есептеу
  
• 
  Сақтау тіртібі: FIFO, LIFO, және т.б.
  
• 
  Нақты өнімнің ерекшелігін ескерілген техникалық сақтау шарттары
  

• 
  Оқыту жүргізуді жоспарлау (тараулар бойынша: өнімнің қасиеттері, техника ерекшеліктері, гигиена ережелері, өнім сапасы)
  
• 
  Қызметкерлердің жұмысына жетекшілік ету
  
• 
  Жұмыс қорларының қажеттілігін жоспарлау (маусымдық жұмысшылардың санын жоспарлау, қызу кезеңдердегі жүктеме)
  

Бақылау/басқару

• 
  Бақылау жүргізу құралдары
  
• 
  Өндірістік үдерістерге бақылау жүргізу нәтижелерін енгізу
  

• 
  Жеткізілімдерді жоспарлау
  
• 
  Мердігерлермен жұмысты басқару
  

• 
  Сапаны бақылау
  
• 
  Сату үдерістерінің материалдық-техникалық процессін жоспарлау
  
• 
  Клиенттерге қызмет көрсету
  

«Қолданбалы бакалавриат «Элеватор, ұн тартатын, жармалық және құрама жем өндірісі саласындағы пайдалану инженері» оқу бағдарламасы үздік түлектерге бағдарланған, «Техник-технолог» кәсіптік оқу курсын сәтті аяқтаған соң басталады.

Оқыту бағдарламасының ұзақтылығы 8 ай құрайды және 2 семестрге сәйкес келеді.

Оқытудың мазмұны кәсіптік дайындық модульдерінің тақырыптарына негізделген және 12 модульде оқытылады, сонымен қатар басқару тақырыптарына тоғыстырылған.

«Элеватор, ұн тартатын, жармалық және құрама жем өндірісі саласындағы пайдалану инженері» мамандығы үшін жобалы оқу жоспары

Семестр			Элеватор, ұн тартатын, жармалық және құрама жем өндірісі саласындағы пайдалану инженері
1			Бизнес басқару негіздері			Тамақ өнеркәсібінің экономикасы			Басқарушылық есеп			Маркетинг және сатылымдар			Корпоративтікбасқару және инвестициялық талдау					Материалдық-техникалық басқару және логистика
о.с./а	КР	о.с./а		КР	о.с./а		КР	о.с./а		КР	о.с./а		КР	о.с./а			КР		о.с./а		КР
24	30	4		5	4		5	4		5	4		5	4			5		4		5
2			Кадрлық қызметті ұйымдастыру және басқару			Халықаралық сауда			Басқару/бақылау			Нарықтың тұтынушылық сұранымын және конъюнктурасын зерттеу			Өнімді дамыту және инновацияларды басқару					Сатып алуларды басқару
о.с./а	КР	о.с./а		КР	о.с./а		КР	о.с./а		КР	о.с./а		КР	о.с./а		КР		о.с./а				КР
24	30	4		5	4		5	4		5	4		5	4		5		4				5

12 модульдіңәрқайсысы 72 сағатқа (12 модульх 72 ч = 864 сағ) жәнеаптасына 4 оқусағатына(о.с./а = оқу сағаттары/аптасына, КР – кредиттер)есептелген.

Осындай инженердің басынан бастап аяғына дейін өндірістік үдерістердің, өндірістік циклдердің терең білімдері бар.

Кәсіпорын басшылығының орташа деңгейінің штаттық қызметкері ретінде (мысалы, ауысымды шебер немесе жұмыс тобының жетекшісі) ол өндірістегі сапаға қойылатын талаптардың сақталуы үшін, сонымен қатар өндірістік үдерісті әзірлеу және орындалуын жоспарлау үшін жауап береді.
Келесі модульдер ұсынылады (әлеуметтік серіктестермен талқылау үшін):

Сапа басқару

• 
  Ұлттық және халықаралық нормалар мен QM стандарттар
  
• 
  Тама өнімдерінің қауіпсіздігі
  
• 
  Гигиена сақтау ережелері
  
• 
  Қауіпсіздік техникасының ережелері және денсаулықты қорғау
  

• 
  Жазбаша түрде өндірістік жоспарлар құру
  
• 
  Ауысым бойынша жұмыс кестесін қалыптастыру
  
• 
  Үдеріс барысында бақылау жүргізу
  

Технологиялық жоспарлау

• 
  Қондырғыларды пайдалануға дайындау (қажетті көлемде және уақытылы)
  

• 
  Қызмет көрсетуге жұмыс уақытын ұйымдастыру
  
• 
  Қосалқы бөлшектердің және шығын материалдардың қажеттілігін есептеу
  
• 
  Шарттарды сүйемелдеу (өндірушілермен жұмыс істеу, кепілдіктерді сақтау, қосымша қызметтер)
  
• 
  Техникалық қызмет көрсету жоспаларын әзірлеу
  
• 
  Стандарттарды сақтау, калибрлеу
  

«Қолданбалы бакалавриат «Элеватор, ұн тартатын, жармалық және құрама жем өндірісі саласындағы кіші инженер» оқу бағдарламасы үздік түлектерге бағдарланған, «Техник-технолог» кәсіптік оқу курсын сәтті аяқтаған соң басталады.

Оқыту бағдарламасының ұзақтылығы 8 ай құрайды және 2 семестрге сәйкес келеді.

Оқытудың мазмұны кәсіптік дайындық модульдерінің тақырыптарына негізделген және 12 модульде оқытылады, сонымен қатар басқару тақырыптарына тоғыстырылған.

1. 
   ДӘН ЕГУДІҢ НЕГІЗДЕРІ
   

Оқушылар дәнді дақылдардың түрлерін, олардың егу шарттары мен ерекшеліктерін зерттейді. Олар ауылшаруашылық операциялары туралы ұн тартуға дайындық ретінде жалпы түсінік алады.

Оларға адамның тамақтануының негізгі үдерістері белгілі, олар жеке азық-түлік өнімдерінің қорек құндылығын орнатып, адамның энергияда қажеттілігін есептей алады.

Олар сапасына әсер ететін факторларды біледі (қоспалар мен қамба зиянкестері), оларды жүйелендіріп, сапасын төмендетуді алдын алу шараларын әзірлей алады. 1-модуль шегінде берілетін жалпы білім оқушылардың кәсіпке және кейінгі оқуға қызығушылығын құлшындыруға үндейді.

1-модуль шегінде оқушылар қорек физиология тұрғысынан, дәнді дақылдар мен олардың маңыздылығы туралы жалпы түсінік алады. Оқушылар өндірістік практикада сапасына әсер ететін факторлар мен оларды есептеу ерекшеліктеріне тоқталады.

• 
  Дәндердің түрлері
  
• 
  Жемдерді дайындауға арналған шикізат
  
• 
  Түрлі дәнді дақылдардың өсуі және егу жағдайлары
  
• 
  Егін, көктеу, пісу кезеңі, астық өнімін жинау
  
• 
  Адамның қорегі
  
• 
  Қорек, ас қорыту, энерготеңгерім туралы
  
• 
  қорек физиология тұрғысынанмаңыздылығы
  
• 
  Сапасының дәрежелері бойынша жаңа сұрыптардың сыныптамасы
  
• 
  Сұрыптардың шегі
  
• 
  Сапасына әсер ететін факторлар
  
• 
  Қоршаған ортаның ластануы
  
• 
  Қамба зиянкестер
  
• 
  Мүмкін залал, залалдың сипаты
  
• 
  Зиянкестертің пайда болуын алдын алу және олармен күрес
  
• 
  Микроағзалар
  

1-Модульді оқу кезінде алынған білімдерді бағалауға арналған үлгісұрақтар «Элеваторлы, ұн, жармалық және құрама жем өндіру» 1216000 мамандығы бойынша «Студенттердің білім беру бағдарламасын меңгеруін тексеру мақсатында ағымдағы және қорытынды бақылауды жүргізуге арналған бақылау-өлшеуіш материалдардың жиынтығында» келтірілген.

Оқытушылар 1-Модульді аяқтағаннан кейін, кей сұрақтардың санын (мысалы, 25)таңдап, 45 минутқа сабақтың тексеру жұмысын ұйымдастыру үшін келтірілген тізімді кеңейту және толтыру қажет. Тексеру жұмысы мүмкін балдардың жалпы санының 50 % алған кезде орындалған болып саналады.

Бұдан басқа, Модуль шегінде оқытушы оқу материалын игеруін тексеру үшін, өз қалауына қарай, екі қысқа сауалнама жүргізеді.

1-Модульді оқу басында қажетті шарт болып жалпы білім беретін мектептің 11 сыныбын бітіргені туралы аттестаттың болуы табылады. Математика, биология, химия және тіл салаларындағы негізгі білім бірінші төрт модульді сәтті тапсыруға негіз болады.

Жалпы, мазмұны жағынан, сондай-ақ, жүйелеу жағынан әр алдыңғы модуль шегінде оқушылар әр келесі модульге қажетті негізгі білім алады. Сондықтан, жеке модульдерді басқа модульдерден бөлек оқыту мүмкін емес. Оқудың мақсаты оқушылардың құзыретін жүйелік арттыру. Олар өздерінің кәсіптік қызметтерінің шегінде міндеттерді өздігінен жоспарлау, орындау және бағалау қажет.

1-4-модульдерінен тұратын оқу бағдарламасының шегінде, оқушылар ұн өнеркәсібі аясындағы кәсіптік қызметтің негізін танып біледі. Осы бағдарламаның шегінде оқушылар дәнді дақылдар, олардың ерекшеліктері мен мәндері туралы, қорек физиологиясы тұрғысынан, тиісті сақтау және алдын ала өңдеу ерекшеліктері, ұн жабдықтарын тазалау, оларға күтім жасау және техникалық байқау жайлы жалпы білім алады. Сонымен, оқушылар ұн өнеркәсібінде дербестік жұмысқа қажетті құзыретін алады.

2. 
   ШИКІЗАТ, АРАЛЫҚ ЖӘНЕ СОҢҒЫ ӨНІМДЕРДІ БАҒАЛАУ, ҚАБЫЛДАУ ЖӘНЕ САҚТАУ
   

Студенттер өсімдіктерді өсіру жалпы түсінік алады және зертханалық жағдайларда негізгі компоненттерін анықтайды. Олар жеткізілетін шикізатты, жартылай фабрикаттар мен дайын өнімді білуді үйренеді, олардан сынамалар алады. Олар компоненттердің құрылымын сипаттайды, олардың адам мен жануардың қорек тамақ мөлшерінің мәнін айтады. Олар бидай және қарабидей ұндарынан қамыр илеп, түйінді айырмашылықтарын түсіндіреді. Шикізаттың сапасының параметрлерін сипаттайды және оларды бағалайды, жеткізілген тауарлардың салмағын орнатадыжәне нәтижелерін хаттамаға жазады. Олар қойманың көлемін, тығыздығын және сыйымдылығын есептейді. Сақтауға арналған контейнерлерді таңдайды, шикізатты алдын ала тазалауға арналған қондырғыдар мен тасымалдауыш жабдықты дайындайды, жабдықты орнатып, онымен басқарады. Олар алдын ала тазалау сұлбасын құруы мүмкін.

Студенттер қоспалардың түрлерін ажыратады, олардың үлесін құжаттайды және оларды жою бойынша шараларды өткізеді.

Олар қоймадағы қорларды бақылауға қолданылатын өлшеудің түрлі әдістерін бағалайды, өлшеудің алынған нәтижелеріне сәйкес қорларды оңтайландырады.

Олар қамба зиянкестерін ажыратады, мүмкін залалын сипаттайды және осындай зиянкестердің пайда болуын алдын алудың түрлі мүмкіндіктерін және олармен күресті бағалайды, сондай-ақ, осындай зиянкестермен күрестің құралы қоршаған ортаға кері әсерін тигізетінін түсінеді.
2.2 Модульге қысқаша шолу

2-Модуль шикізатпен, қосымша материалдармен және дайын өніммен тиісті қолдану ерекшеліктерін, сондай-ақ, олары сақтау ерекшеліктерін қарастырады. Сонымен қатар, студенттер дәндә дақылдардың түрлі ластауыштары, дәндерді сақтаудың түрлі тәсілдері туралы білім алады. Олар қамба зиянкестерін, олар тигізуі мүмкін залалын және де олармен күресу жолдарын зерттейді.

• 
  Сынаманы іріктеу
  
• 
  Сапаның параметрлері
  
• 
  Химиялық талдау
  
• 
  Алдын ала тазалау аймағына жабдық пен құралдарды тасымалдау
  
• 
  Тазалау кезіндегі шығындар
  
• 
  Тасымалдау жабдығы мен құралдары
  
• 
  Сақтау үдерісі
  
• 
  Сүр шөптік қоймалар мен көлденең еденді қоймалар
  
• 
  Сақтауға арналған контейнерлер
  
• 
  Қойманы бақылау үдерісі
  
• 
  Температура, ылғалдылық
  
• 
  Вентиляция, кептіру, салқындату
  
• 
  Қойма қорлары, сақтау кезіндегі шығындар
  
• 
  Толтыру деңгейін өлшеу
  
• 
  Қойма қорларын басқару мақсатында өлшеу әдістері
  
• 
  Қоспалардың түрлері мен талдау жасау
  
• 
  Қоспалар мен шаңды жою
  

2-Модульді оқу кезінде алынған білімдерді бағалауға арналған үлгі сұрақтар «Элеваторлы, ұн, жармалық және құрама жем өндіру» 1216000 мамандығы бойынша «Студенттердің білім беру бағдарламасын меңгеруін тексеру мақсатында ағымдағы және қорытынды бақылауды жүргізуге арналған бақылау-өлшеуіш материалдардың жиынтығында» келтірілген.

Оқытушылар Модульді аяқтағаннан кейін, кей сұрақтардың санын (мысалы, 25) таңдап, 45 минутқа сабақтың тексеру жұмысын ұйымдастыру үшін келтірілген тізімді кеңейту және толтыру қажет. Тексеру жұмысы мүмкін балдардың жалпы санының 50 % алған кезде орындалған болып саналады.

Бұдан басқа, Модуль шегінде оқытушы оқу материалын игеруін тексеру үшін, өз қалауынша, екі қысқа сауалнама жүргізеді.

2-Модульге өту негізі болып 1-Модульді оқу кезінде алынған дәнді дақылдар туралы негізгі білімнің болуы табылады.

Жалпы, мазмұны жағынан, сондай-ақ, жүйелеу жағынан әр алдыңғы модуль шегінде оқушылар әр келесі модульге қажетті негізгі білім алады. Сондықтан, жеке модульдерді басқа модульдерден бөлек оқыту мүмкін емес. Оқудың мақсаты оқушылардың құзыретін жүйелік арттыру. Олар өздерінің кәсіптік қызметтерінің шегінде міндеттерді өздігінен жоспарлау, орындау және бағалау қажет.

1-4-модульдерінен тұратын оқу бағдарламасының шегінде, оқушылар ұн өнеркәсібі аясындағы кәсіптік қызметтің негізін танып біледі. Осы бағдарламаның шегінде оқушылар дәнді дақылдар, олардың ерекшеліктері мен мәндері туралы, қорек физиологиясы тұрғысынан, тиісті сақтау және алдын ала өңдеу ерекшеліктері, ұн жабдықтарын тазалау, оларға күтім жасау және техникалық байқау жайлы жалпы білім алады. Сонымен, оқушылар ұн өнеркәсібінде дербестік жұмысқа қажетті құзыретін алады.

3. 
   ШИКІЗАТ, АРАЛЫҚ ЖӘНЕ СОҢҒЫ ӨНІМДЕРДІ ТАСЫМАЛДАУ
   

Студенттер қойылған мақсаттарға байланысты тасымалдаудың түрлі механикалық және пневматикалық құралдарды қолданады. Олар аспирация қажеттілігін түсінеді, оның техникалық жабдықталуын біледі және қондырғыны орната алады. Олар тасымалдауыш материалдардың санын, тасымалдау жылдамдығы есептейді, сондай-ақ, іріктеу қондырғыларына есептер жүргізеді. Оларға шаңның пайда болу мәселесі белгілі, оны жою бойынша шараларды әзірлейді.

Оқушылар энергияны тиімді пайдалануды талқылайды, энергияны үнемдеу бойынша ұсыныстар дайындайды және тасымалауыш құрылғының таңдауын негіздейді.

3-Модуля шегінде оқушылар ұн өнеркәсібінде тасымалдау жолдары мен түрлері зерттейді. Олар тиісті қондырғылар мен тасымалдау жабдығын зерттейді, жетектің қажетті типін таңдауы мүмкін.

• 
  Тасымалдаудың механикалы және пневматикалық
  
• 
  Шөміш тасымалдауыш, тартпа тізбелі тасымалдауыш, жолақты тасымалдауыш, бұрандалы конвейер, жеткізу
  
• 
  Айдау және сору пневмотранспорт
  
• 
  Аспиратор, сепаратор
  
• 
  Айдау фильтрі, қалталы фильтр
  
• 
  Аспирация
  
• 
  Аспирация жүйесі
  
• 
  Жетек типтері
  
• 
  Тасымалдауыш жүйелер
  
• 
  Құбырларды салу